Biologija mozga: Veliki mozak

Study Notes

Veliki mozak (Cerebrum):
- Nalazi se ispod lobanje
- Osnova svih svesnih osećaja, radnji i misli
- Aksoni neurona iz primarne motorne oblasti u prednjem delu centralnog brazda u mozgu idu ka kičmenoj moždini kao piramidni trakt
- Izvor svih voljnih pokreta
- Bazalne ganglije u unutrašnjosti velikog mozga deo su ekstrapiramidnog motornog sistema
- Koordinišu tokove pokreta
- Sve informacije iz senzorskih receptora završavaju u primarnoj senzornoj oblasti u zadnjem delu centralnog brazda
- Limbički sistem ima posebnu ulogu u osećanjima
Unutrašnja struktura:
- Kora velikog mozga: Siva masa na površini, naborana u brazde i vijuge. Funkcionalno podeljena na oblasti kore
- Belo tkivo velikog mozga: Ispod kore velikog mozga
- Komisuralne staze: spajaju levu i desnu hemisferu
- Asocijativne staze: unutar svake hemisfere
- Projekcione staze: do dubljih delova CNS-a
- Jezgra velikog mozga: Siva masa u dubini (npr. bazalne ganglije)
- Lateralni ventrikuli: Kanali za cerebrospinalnu tečnost

Most između velikog mozga i stabla mozga
Nalazi se oko III ventrikula
Sadrži
- Talami: Most za informacije iz spoljašnjeg i unutrašnjeg sveta, pristižu putem aferentnih staza, obrađuju se i šalju u kora velikog mozga kako bi se stvorila svesna percepcija
- Hipotalamus: Regulace regulacije spoljašnje sredine, deo limbičkog sistema, veza između nervnog i endokrinog sistema, proizvodi hormone
- Epitalamus: Sadrži epifizu
Nalazi se ispod lateralnih ventrikala, između III ventrikula i unutrašnje kapsule
Sačinjen od sive mase (formira talami)
Sve informacije iz spoljašnjeg i unutrašnjeg sveta tela preko ascendentnih staza dolaze do talamusa
Tu se informacije integrišu i obrađuju pre slanja u koru velikog mozga
Druga veza sa limbičkim sistemom
Funkcioniše kao filter za celokupan organizam

Obuhvata mozak i stablo mozga
Funkcionalna jedinstvena, od sive i bele materije
Uključen u emocije, nagone, učenje i pamćenje
Povezani sa frontalnim, temporalnim i parietalnim delovima kore veliki mozga
Asocijativne staze (nervne staze), unutar jedne hemisfere, projekcione staze ka drugim kortikalnim centrima
Uključuje:
- Amigdala
- Hipokampus
- Deo hipotalamusa
- Delovi talamusa, epitalamusa
- Centralna uloga u:
  - Emocijama
  - Nagonima
  - Učenju
  - Pamćenju

Sastoji se od:
- Srednjeg mozga
- Mosta
- Medule oblongate (produžena moždina)
Nalazi se tamo gde se stablo mozga spaja sa kičmenom moždinom.
Sadrži:
- Ascendentne i descendentne staze iz velikog i malog mozga i ka kičmenoj moždini
- Centre za bitne funkcije, npr. disanje, krvni pritisak
- Nervne jezgre III, IV, V, VI, VII, VIII kranijalnih nerava
- Regulacioni centri za disanje
- Donji deo stabla mozga i prelaz na kičmenu moždinu
- Sadrži ascendne i descendne staze iz/ka kičmene moždine
- Sadrži centre za bitne funkcije:
  - Disanje
  - Krvni pritisak
  - Ostale aktivnosti

Drugi deo centralnog nervnog sistema (CNS)
Morfološki homogena struktura
Funkcionalno podeljena na segmente (siva i bela materija)
- Siva materija: centralne, leđne strukture u obliku leptira
- Bela materija: Omotava sive strukture
- Spoj između stabla mozga i perifernih nervnih vlakana
- Centri za reflekse
- Kontrolni centri
  - Motorne reakcije
Spušta se iz kranijalnog dela kao kratak, sužen snop
Prolazi kroz kičmeni kanal
U predelu velikog zadnjeg otvora (foramen magnum)
Težina oko 45cm