بهداشت عمومی (جلسه ۲)

بهداشت عمومی (جلسه ۲)

• بهداشت عمومی مفهومی گسترده دارد و تحت تأثیر دانش، دیدگاه و شرایط جغرافیایی و فرهنگی جوامع است.
• مفهوم سلامت، با گذشت زمان، تغییر می‌کند.
• قدیمی‌ترین تعریف سلامت، عدم بیماری است.
• از دیدگاه طب سنتی، سلامت زمانی حاصل می‌شود که چهار طبع (دموی، بلغمی، صفراوی، سوداوی) به تعادل برسند.
• فرهنگ وبستر، سلامت را وضعیت جسمی و روانی خوب، بدون درد یا بیماری می‌داند.
• فرهنگ آکسفورد، سلامت را حالت عالی جسم و روح و انجام صحیح عملکرد‌های بدن، توصیف می‌کند.

تعریف سلامت از دیدگاه آماری

• افراد به دو گروه طبیعی (سالم) و غیرطبیعی (بیمار) تقسیم می‌شوند.
• حالت طبیعی، فراوان‌ترین یا عادی‌ترین حالت است.
• در الگوی آماری، مقادیر خارج از دو انحراف معیار از میانگین، غیرطبیعی محسوب می‌شوند.

تعریف سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت (WHO)

• سلامت، شامل آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی است، نه فقط عدم بیماری یا نقص عضو.

طیف سلامت و بیماری

• سلامت و بیماری مرز مشخصی ندارند و بهتر است به صورت طیفی در نظر گرفته شوند.
• این طیف از سلامت کامل تا مرگ را در برمی‌گیرد.
• مراحل مختلف در طیف سلامت و بیماری عبارتند از:
  • سلامت کامل
  • سلامت نسبی
  • بیماری غیر آشکار
  • بیماری خفیف
  • بیماری متوسط
  • بیماری شدید
  • بیماری کشنده
  • مرگ

ابعاد سلامت

• سلامت، چندبعدی است.
• ابعاد مختلف سلامت (جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی) بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.
• اختلالات در هر یک از این ابعاد، می‌تواند بر ابعاد دیگر نیز اثر بگذارد.

بعد جسمی

• سلامت جسمی، بر عملکرد مناسب اعضای بدن استوار است.
• نشانه‌های سلامت جسمی عبارتند از:
  • ظاهر طبیعی
  • وزن مناسب
  • اشتهای کافی
  • خواب راحت
  • روده‌های منظم
  • نبض و فشارخون طبیعی
  • افزایش وزن در سنین رشد
  • وزن ثابت در سنین بالاتر

بعد روانی

• سلامت روانی، شامل سازگاری با خود و دیگران، قضاوت صحیح، روحیه انتقادپذیری و عملکرد مناسب در برابر مشکلات است.

بعد معنوی

• سلامت معنوی، شامل ایمان، هدفمندی، پایبندی اخلاقی، همکاری و نگاه مثبت به مسائل معنوی زندگی است.

بعد اجتماعی

• این بعد، شامل روابط سالم با جامعه، خانواده، مدرسه و محیط شغلی است.
• همچنین شامل سلامت کل جامعه و عوامل مرتبط با آن است.

عوامل موثر بر سلامتی (تعیین‌کننده‌های سلامتی)

• عوامل ژنتیکی و فردی
  • سن
  • جنس
  • شغل
  • طبقه اجتماعی
  • تغذیه
  • ...
• عوامل محیطی
  • آب
  • خاک
  • شرایط جغرافیایی
  • موجودات محیطی
  • ...
• محیط اجتماعی و اقتصادی
  • شرایط زندگی
  • امکانات
  • آموزش
  • ارتباطات
  • آگاهی
  • اشتغال
  • درآمد
  • امنیت
  • ...
• شیوه‌های زندگی
  • عادات غذایی
  • تحرک
  • تفریحات
  • ارتباطات
  • ...
• وسعت و کیفیت ارائه خدمات
  • سیاست‌های بهداشتی
  • واکسیناسیون
  • بهسازی محیط
  • تامین آب آشامیدنی سالم
  • ...
• و سایر عوامل اجتماعی، اقتصادی و اطلاعاتی.

شاخص‌های سلامتی جامعه

• شاخصهای سلامتی، برای ارزیابی و مقایسه سلامت جوامع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• شاخصهای سلامت مورد استفاده شامل:
  • میزان ابتلاء (Morbidity Rates)
  • میزان مرگ و میر (Mortality Rates)
  • میزان باروری (Fertility Rates)

در این جلسه به بررسی مفاهیم بهداشت عمومی و تعریف سلامت از دیدگاه‌های مختلف می‌پردازیم. سلامت نه تنها به عدم بیماری بلک به تعادل فیزیکی و روانی نیز اشاره دارد. با توجه به تعاریف ارائه‌شده و دیدگاه‌های آماری، سلامت به عنوان یک طیف در نظر گرفته می‌شود.