भारतातील जातीय विविधता

जाति विविधता

• भारतस्य जातिव्यवस्था, वैविध्यस्य महत्त्वपूर्ण स्रोतः अस्ति।
• ब्रिटिशैः जातिसंकल्पना "कास्ट" इत्यस्मिन् प्रयोगिता।
• समाजशास्त्रज्ञः जातिम् द्विभाजनम् करिष्यन्ति: वर्णः (चार श्रेणी: ब्राह्मण, क्षत्रिय, वैश्य, शुद्र) तथा जाती।
• भारते 3500 जातयः विद्यन्ते, तत्र 751 जातयः अनुसूचित जातीः इत्यस्मिन् समाविष्टाः।
• सामाजिक संरचनः जातिव्यवस्थायाः अधारे स्थापितः।
• जातिप्रणाली वस्तु-विनिमयेन सम्बन्धितः, कृषी-आर्थिक तत्त्वस्य आधारः।
• असमानता च वंचना च जातिव्यवस्थायाः परिणामः।
• जातिभेदात् वस्तूनाम् तथा सेवाया: विनियमः क्रियते।
• दातुः जजमानः इत्यस्मिन् संबोधनम्, पूर्वं जमीनदारा: सदृशः।
• ग्राहकः कामीन, कारागीर, वा शुद्र इत्यस्मिन् अभिहितः।
• वर्तमानकाले बाजारपेठा तथा चलनाधारित अर्थव्यवस्थायाः कारणात् जजमानी प्रणाली मध्ये महत्वस्य क्षयः।

वर्ग विविधता

• वर्गः आर्थिक निकषे आधृतः अस्ति।
• वर्गस्य धारणा आर्थिक निवडकाणां ज्ञानेन सम्बद्धा अस्ति।
• निर्णयाः प्रवासस्य अयं वा स्वकीय व्यवसायस्य आरम्भः इतिवृत्तिसंयुक्तः वर्गेन सिद्धः।

लिंगभाव आधारित

• भारते ख्रिश्चनधर्मात् धर्मांतरम् अभवत्।
• यथा व्यवहृतिः परिवर्तनम् अवपत्।
• 1990 तमे वर्षे "अनुसूचित जाती" च बौद्धानां धर्मस्य "जमाती" इत्यस्मिन् विषये कानूनम् स्वीकृतम्।
• जातिः वर्गः च विषये ज्ञानम् महत्वपूर्णम् अस्ति।
• चित्रे प्रदर्शने भाग घेतः जनाः दृश्यन्ते।
• तेषां हस्ते फलकाः दृश्यमानाः, एषां सामाजिक विषयस्य प्रतीकारः अस्ति।
• "Love is love" इति नारे दृष्ट्वा, साम्प्रदायिक लढ्ये विश्वासः प्रकटितः।

भारताची जातीय विविधता समाजशास्त्रज्ञांचे मुख्य लक्ष आहे. विविध जाती आणि वर्ण यांच्या रचनेत भारतीय संस्कृतीचे खास स्थान आहे. या क्विझद्वारे तुम्हाला भारतातील जातीय व्यवस्थेबद्दल अधिक माहिती मिळेल.