Beton ve Betonarme Hakkında Bilgiler

Beton Hakkında Genel Bilgiler

• Beton, yaklaşık 5000 yıldır bilinen bir malzemedir.
• Betonarme, 1850'lerden bu yana vazgeçilmez bir yapı malzemesidir.
• Dünyada kişi başına yılda yaklaşık 0.5 m³ beton tüketilmektedir. Türkiye'de bu oran 1.3 m³'tür.
• Beton, istenilen şekle getirilebilir.
• Betonun basınç dayanımı yüksektir.
• Betonun ana maddeleri (çimento, çelik ve su) yerel olarak sağlanabilir.
• Beton üretmek için diğer malzemelere göre daha az enerji gerekir.
• Beton ekonomik bir yapı malzemesidir.
• Bakımı neredeyse yok denecek kadar azdır.
• Beton uzun ömürlüdür.
• Beton yangına, suya, neme ve asitli ortamlara dayanıklıdır.

Beton ve Betonarme Tanımları

• Beton: Çimento, agrega (kum, çakıl, kırmataş), su ve kimyasal katkı maddelerinden oluşan bir kompozit malzemedir (yapay taş).
• Beton hamuru, plastik haldeyken istenilen şekle sahip, 10 saat içinde katılaşmaya başlar.
• Betonarme: Çekme kuvvetine karşı dayanıksız olan betona, çekme bölgesine çelik çubuklar eklenerek elde edilen malzemedir.

Betonarme Yapı Türleri

• Birdöküm yapı: Kolon, kiriş, döşeme gibi elemanlar şantiyede aynı anda betonlanır.
• Öndöküm yapı: Kolon, kiriş, döşeme gibi elemanlar fabrikada ayrı ayrı betonlanır ve şantiyeye monte edilir.
• Prefabrik yapı: Öndöküm yapının eş anlamlısıdır.
• Hazır beton: Beton santralinde üretilen ve şantiyeye taşınarak dökülen beton.
• Şantiye betonu: Şantiyede karıştırılarak dökülen beton.
• Yerinde dökme beton: Hazır veya şantiye betonu olarak yerinde karıştırılan ve dökülen beton.

Çimento Çeşitleri

• CEM I Portland çimentosu: %95-%100 klinkerden üretilir.
• CEM II Portland-kompozit çimento: Klinkere diğer malzemeler eklenerek üretilir.
• CEM III Yüksek Fırın Cüruflu Çimento: Klinkere yüksek fırın cürufu eklenerek üretilir.
• CEM IV Puzolanik Çimento: Klinkere puzolan eklenerek üretilir.
• CEM V Kompozit Çimento: Çeşitli katkı maddelerle üretilir.

Çimento Dayanım Sınıfları

• Çimentolar, 28 günlük basınç dayanımına göre 32,5 N/mm2, 42,5 N/mm2 ve 52,5 N/mm2 olmak üzere üçlü sınıflandırılır.
• Erken dayanımı yüksek olan çimentolar "R" harfiyle gösterilir.
• Normal dayanım sınıfı çimentolar ise "N" harfiyle gösterilir.

Agrega

• Kullanılacak en büyük agrega tanesinin yapılacak elemanların büyüklüğüne göre seçimi yapılmalıdır.
• Agreganın temiz olması, kil, silt (toprak, bitki) ve tuz içermemesi gerekir.
• Agreganın kullanılacak betonun dayanımından daha yüksek yoğunlukta olması gerekir.
• İyi granülometri; agrega karışım oranını sağlar.

Su

• Beton için gerekli su, kimyasal reaksiyonu başlatır ve betona işlenebilirlik sağlar.
• İçilebilir su, kullanılabilen bir seçenektir.
• Tuzsuz, asitsiz, kirlilikten arındırılmış olmalıdır.

Kimyasal Katkılar

• Betonun bazı özelliklerini iyileştirmek veya yeni özellikler kazandırmak için kullanılırlar.
• Çimento miktarının belirli bir yüzdesine eklenir.
• Priz (katılaşma) süresini kısaltmak veya uzatmak, su/çimento oranını azaltmak, dayanımı artırmak, betonun donmasını önlemek, büzülme çatlaklarını önlemek, su ve buhar geçirmezlik, donatının paslanmasını önlemek ve betona renk vermek gibi amaçlar için kullanılırlar.

Beton Karışımları

• Beton, betonun gerekli özellikleri taşıyacak şekilde kum, çakıl, çimento ve su miktarının ayarlanmasıdır.
• Beton dozajı; 1 m³ betonda ki çimento miktarıdır.
• Beton, sıklaştırma şekli ve kalitesi, sıcaklık, nem, rüzgar gibi çevre şartları ve bakım şekli gibi faktörlerden etkilenir.

Betonun Dayanımını Etkileyen Faktörler

• Su/çimento oranı
• Çimentonun cinsi, dozajı ve dayanımı
• Agreganın kalitesi, granülometrisi ve temizliği
• Suyun kalitesi
• Katkı maddeleri
• Sıkıştırma şekli ve kalitesi ve çevre koşulları.

Beton Basınç Dayanımı

• Betonun 28 günlük standard basınç dayanımı.
• Betonun şekil değiştirme eğrisi.
• Betonun en büyük mukavemet değeri ve kırılma mukavemeti.
• Betonun elastikiyeti ve sünekliğinin grafiksel gösterimi.

Betonarme Çelikleri

• Çelik, betonun çekme kuvvetine karşı dayanıksızlığını gidermek için kullanılır.
• Çelik çeşitli karbon miktarlarına göre sınıflandırılır: Düşük ve yüksek karbonlu çelikler.
• Çelik çeşitli yüzey özelliklerine göre sınıflandırılır.
• Çeliklerin gerilme şekil değiştirme eğrileri çizilir.

Betonarmedeki Çatlaklar

• Beton ve betonarme, çatlak oluşma olasılığı yüksek yapılardır.
• Olması gereken çatlak genişliği sınırları.
• Çatlak nedenleri.
  • Çekme kuvveti
  • Kendi ağırlığı
  • Sıcaklık
  • Kalıpların erken sökülmesi
  • Yapı yüklerinde ani değişiklikler
  • İş derzleri

Betonarme Yapıların Güvenliği

• Yapılar, kullanım ömrü boyunca farklı yüklerin etkisindedir.
• Güvenli yapı oluşturmak için; yapı sisteminin, malzeme ve malzeme katsayılarının, etkiyen yüklerin, tasarım etkilerinin özenle belirlenmesi ve uygun standartlara sahip olunması gerekir.
• Yapı, taşıma gücünü aşacak yükler altında kopmamalıdır.

Betonarme Kullanım Alanları

• Çok katlı yapılar
• Köprüler
• Barajlar
• İstinat duvarları
• Tüneller
• Viyadükler
• Beton yollar / havaalanı pistleri
• Bordür taşı
• Elektrik direkleri
• Kazıklar
• Kesonlar

Betonarme Avantajları

• Kolay işlenebilir ve şekillendirilebilir
• Ekonomik
• İnşası diğer yapılara göre daha az özen gerektirir
• Kalifiye eleman gerektirmez
• Yüksek basınç dayanımına sahiptir.
• Yangına dayanıklıdır
• Dayanıklı, uzun ömürlüdür.

Bu quiz, beton ve betonarme malzemeleri hakkında temel bilgileri özetlemektedir. Betonun tarihçesi, bileşenleri ve dayanıklılığı hakkında bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca, betonun ekonomik avantajları ve kullanımıyla ilgili anahtar noktaları keşfedeceksiniz.