Betekenis en Macht in Media

Betekenis Creatie

• Betekenissen worden gecreëerd in een institutionele en sociale context, overgedragen met technische middelen, en ontvangen in een andere context.
• Media zijn sociale processen van betekenisoverdracht en circulatie.
• Het delen van betekenis is inherent aan het uitoefenen van macht.
• Om betekenis en macht te doorgronden, is begrip van de relaties tussen mensen essentieel, gevormd binnen betekenisstromen die georganiseerd zijn door instituties, praktijken en technologieën.

Macht Creatie en Behoud

• In de 20e eeuw produceerden media- en cultuurindustrieën massapublieksinhoud via radio, tv en print, waarbij content in één richting naar het publiek werd gestuurd.
• Interactieve media boden een oplossing waarbij het publiek actief kon deelnemen aan de creatie van betekenis, waardoor de industrie afhankelijk werd van het publiek.

Kernconcepten: Betekenis en Macht

• Betekenis is de basisbouwsteen van menselijke communicatie, gebruikt om zich te uiten en elkaars bestaan te erkennen via onderhandeling over sociale relaties.
• Macht is het vermogen om te krijgen wat men wil in interactie, waarbij relaties worden gekenmerkt door strijd om materiële, economische, politieke, symbolische en culturele middelen.

Ideologie

• Dit concept houdt in een raamwerk van ideeën op basis waarvan mensen beslissingen nemen en handelen, de waarden die je als vanzelfsprekend beschouwt.

Hegemonie

• Hegemonie is een culturele conditie waarin een bepaalde manier van leven en bijbehorende ideeën algemeen worden geaccepteerd. Groepen die dit bereiken, worden gezien als natuurlijk, onvermijdelijk, en logisch. Groepen moeten actief werken om deze status te bereiken, overtuiging gebruiken in plaats van dwang.

Discours

• Een systeem van betekenissen die de regels van de samenleving en haar instituties bepalen, bekrachtigt bepaalde mensen en moedigt anderen af. Het markeert sommige manieren van leven als aanvaardbaar en andere als niet-aanvaardbaar.

Voorbeeld discours/hegonie

• Mark Rutte appelleert aan 'common sense' in zijn speech, en sluit groepen uit.

Heineken reclame

• Ideologie: films bevat een ideologie van pluriformiteit.
• Hegemonie: Heineken probeert macht te behouden door te laten zien dat ze er voor iedereen zijn.
• Discours: films laat zien dat een biertje drinken mensen samenbrengt.

Representatie en Identiteit

• Representatie is het sociale proces van betekeniscreatie en -uitwisseling, waarbij media wordt gebruikt om een beeld van de werkelijkheid te construeren.
• Identiteit, geproduceerd door representaties, is het proces van onszelf plaatsen in de sociale wereld. We putten hiervoor uit de beschikbare representaties en discoursen.

Organisatie van Mediamacht

• Cultuurindustrie: instellingen die betekenis maken en gebruiken om massapopulaties te vormen en te managen, met professionele communicators in dienst.
• Interactieve cultuurindustrie: toename van nichemedia, stimulering van participatie, opkomst van platformen met niet-professionele inhoud en toename van nieuwe mediastemmen.

Kritische Theorieën

• Onderzoeken hoe sociale relaties zijn ingebed in de uitoefening van macht, argumenteren over de rol van media in het vormen van de sociale wereld, en bieden manieren om de relatie tussen betekenis en macht gedetailleerd te begrijpen.

Historische Context

• Natiestaten probeerden enorme bevolkingsgroepen te vormen in coherente collectieve identiteiten; industriële fabrieken konden alleen een gestandaardiseerde set van producten produceren voor een massamarkt.
• De nadruk verschuift van massacultuur naar participatiemaatschappij.

Betekenisvorming

• Bronnen die mensen gebruiken om identiteiten te creëren en te onderhandelen binnen een sociaal milieu.

Machtrelaties

• Processen waarbij menselijke relaties worden gekenmerkt door een ongelijke verdeling van symbolische en materiële middelen.

Macht

• Het vermogen om te krijgen wat je wilt als je met anderen communiceert en ideeën te vormen

Modellen van Macht en Elite

• Dahl's pluralistisch model: Macht is verspreid in een democratie met meerdere kruisende belangengroepen.
• Mills' power elite model: Macht ligt bij een kleine groep binnen een hiërarchisch gestructureerde samenleving.
• Hegemonisch dominantie model: Verschillende elites delen macht, gevormd uit wisselende allianties.

Machtbronnen

• Toegang tot materiële en culturele middelen (geld, kennis, media).
• Sociale posities.
• Gebruik van taal (discours).

Saussure

• Benadrukte dat betekenis vaststaat; individuen leren bestaande tekens en codes.

Althusser

• Zag betekenis als vaststaand en het begrip van de wereld als bepaald door ideologische staatsapparaten.

Foucault

• Stelde dat betekenis tijdelijk kan vaststaan en communicatie het resultaat is van veranderlijke menselijke praktijken.

Derrida

• Betekenis is nooit definitief, maar voortdurend in beweging.

Mechanismen voor Machtbehoud

• Dominante groepen creëren en behouden macht door geweld of bedreiging, en door legitimiteit te creëren voor sociale regelingen die hun machtspositie verlenen.

Professionele Communicatoren

• Lobbyisten, beleidsmakers, advocaten, onderzoekers, journalisten en adverteerders zijn cruciaal bij het creëren en behouden van hegemonie.

Ideologie-kritiek

• Vaak wordt de kritiek gebaseerd op het idee dat een ideale samenleving geïdentificeerd en gerealiseerd kan worden.

Taak Discouren

• Erkennen van negatieve gevolgen van niet voldoen is een sleutelmechanisme.

Regulering

• Het discours reguleert de kennis