Bakteriyoloji: Francisella ve Legionella

Pasteurella

• Küçük fakültatif anaerop, Gram negatif bir kokobasıldir.
• Nadiren flamentöz yapı gösterir.
• Hayvanların ağız florasında bulunmaktadır.
• Hayvan ısırması, tırmalaması veya yiyeceklerinden yenmesiyle insana bulaşabilir.
• İnfekte dokulardan yapılan sürme preparatlarında bipolar tarzda boyanırlar.
• Aerob ve fakültatif anaerob koşullarda kolayca üreyebilirler.
• Kan ve serum içeren besiyerlerinde daha kolay gelişirler.
• Pasteurella multocida, tavuk kolerası hastalığının etkenidir.
• Pasteurella multocida ve çok nadir P. canis, insanlarda hastalık yapabilir.
• Üç tip hastalık yapar:
  • Lokalize sellülit ve lenfoadenit (köpek veya kedi ısırması sonucu).
  • Solunum yolları tutulumu, pnömoni (solunum fonksiyonları yetersiz olanlarda).
  • Sistemik enfeksiyon (immün yetmezliği olanlarda karaciğer tutulumu da görülebilir)
• Nadir olarak bakteriyemi ve menenjit yaparlar.
• Kanlı ve Çukulatamsı agarda iyi ürer, Mac Concey ve benzeri besiyerlerinde zayıf ürer. Bir gecede kanlı agarda ürer ve indol yaptığından küf gibi kokar.
• Antibiyotiklerin çoğuna duyarlıdır. Penisilin, tetrasiklin, sefalosporin ve florokinolonlar etkilidir.
• Oksidaz test sonucu pozitiftir.

Francisella Tularensis

• Çok küçük Gram (-) bir kokobasıldir.
• Tularemi hastalığının etkenidir.
• Glandüler ateş, tavşan veya kene ateşidir.
• Francisella tularensis üç tipe ayrılır:
  • F. tularensis subsp. tularensis (Tip A)
  • F. tularensis subsp. holarctica (Tip B)
• Francisella, çok küçük soluk boyanan Gram negatif bir kokobasıldir.
• Hareketsizdir ve ince bir LPS kapsülü vardır.
• Kapsülleri fagositozu engellemektedir.
• Güç üremektedir ve üreyebilmek için sistein gereksinimi vardır.
• Zorunlu aerop, 3 gün veya daha fazla süredir.
• Hücre içi parazitidir.
• Makrofaj ve Retikülo endotelyal sistem hücrelerinde fagosom-lizozom füzyonunu engelleyerek buralarda uzun süre canlı kalabilir.
• Patojenik kökenler polisakkaritten zengin, antifogositik bir kapsüle sahiptir.
• Endotoksin çok azdır, ancak aktivitesi diğer Gram negatif basillerden çok azdır.
• Erken dönemde doğal immün yanıtı geçir, geç dönemde T hücre aracılı immün yanıtta etkili, B hücre aracılı immünitenin önemi daha azdır.
• Rezervuarlar; vahşi memeliler, evcil hayvanlar, kuşlar, kan emen artropodlardır.
• İnsan enfeksiyonlarında en sık tavşan, kedi, sert keneler ve sinek ısırıkları ile ilgilidir.
• Kontamine gıda, artropod sokması, aerosol solunması ve enfekte hayvanlarla temas sonucu bulaşır.
• Artrapodlar aracılığı ile deriden ve inhalasyon yoluyla bulaşmada enfektif doz düşüktür, sindirim yoluyla bulaşmada ise daha fazla sayıda bakteri alınması gerekir.
• Ülseroglandüler, oküloglandüler, tifoid, glandüler, pnömonik ve orofaringeal formları vardır.
• Laboratuvar tanı için lenf nodu aspiratı, balgam ve kan incelenebilir.
• Gram boyaması ile bakterileri görmek zordur, floresan işaretli antikorlarla boyama iyi sonuç vermektedir.
• Laboratuvar tanı:
  • 7-10 günde antikorlar oluşur.
  • Mikroaglütinasyon testi (MA) en yaygın serolojik tanı yöntemidir.
  • Serumda 1/160 düzeyinde antikor saptanması yeterli olur.
  • Brucella ile çapraz reaksiyon verir.
  • Francis besiyerinde, hücre kültürlerinde ve yumurtanın korioallanyoik membranında (CAM) üretilebilir.
  • Glukoz-sistein agarında 1-3 günde küçük koloni yapar. Basit besiyerlerinde üremez.
  • Sistein eklenmiş çukulatamsı agar iyi bir seçenektir.
  • Kobay ve fareye pasajlar yapılarak hayvanlarda da üretilebilir, uzun süre inkübe edilmelidir.

Legionella

• 1976 yılında Filadelfia'da toplantıya katılan Amerika Lejyonerlerinde pnömoni salgını çıktı.
• Genellikle sularda yaşayan, saprofit bir bakteridir.
• Elli türü olup, yarısı insan hastalıklarıyla ilişkilidir.
• Enfeksiyonların %90'ından L.pneumophila sorumludur.
• Genel besiyerlerinde üremez, konvansiyonel boyalarla iyi boyanmaz.
• Zorunlu aerop, ince uzun ve pleomorfik basil yapısındadır.
• Örneklere göre kısa kokobasil, besiyerinde uzun olabilen yapıda görünür.
• Dokuda 'Dieterle silver' ile boyanarak görülebilir, ilk izolasyonda suplementli besiyerlerinde üreyebilir.
• L-cystein ve demir isterler.
• Bakteri konaktan veya besiyerlerinden demir alarak yaşayabilir, demir alma yeteneği yoksa hastalık yapamazlar.
• Non-fermantatif bakteriler olup aminoasit metabolizmasıyla enerji sağlarlar.
• Havadaki bakterilerin solunmasıyla alınır.
• Doğada serbest yaşayan amiplerde, enfekte makrofajlardan inflamatuar yanıtı tetikleyen kemokin ve sitokinler salınır.
• Bakteriler hücre içinde çoğalır ve proteolitik enzimler ile hücrenin ölümüne yol açar.
• Salgısal bağışıklığın etkisi çok azdır, T helper (TH1) hücreleri uyarımı ile makrofajlar aktive edildiğinde hücre içindeki bakteriler öldürülebilir.
• Lenfositlerin oluşturduğu interferon gamanın (IFNy) Legionella eliminasyonunda etkisi büyüktür.
• Epidemiyolojik olarak, bütün dünyada sporadik ve epidemik olguları görülür. Bakteriler su depoları, soğutma kuleleri, duş başlıkları, kaplıca suları ve doğal su kaynaklarında bulunurlar.
• Kontamine aerosollere maruz kalma, enfeksiyonlara neden olabilir.
• Genellikle immün sistemi zayıf insanlarda daha kolay enfeksiyon yapar; hastane enfeksiyonlarına neden olmaktadır.
• Asemptomatik enfeksiyonlar, çok yaygındır.
• İki formda hastalık yapar:
  • Pontiac Ateşi (ateş, titreme, miyalji, kırgınlık, baş ağrısı, 2-5 gün süren ve kendiliğinden iyileşen)
  • Lejyoner Hastalığı (ciddi pnömoni, tedavi edilmezse %15 sağlıklı, %75 immün sistemi zayıf insanı öldürür; 2-10 gün süren bir kuluçka dönemi sonrası, ateş, titreme, kuru öksürük, baş ağrısı; GIS, karaciğer ve böbrekleri sık etkiler; akciğer dokusunda mikroabseler)
• Laboratuvar tanı:
  • Mikroskopi, kültür ve serolojik yöntemler uygulanır. Kültür altın standarttır.
  • DFA (direk floresan antikor), idrar antijeni tarama ve PCR kullanılabilir.
  • Hastaların idrarında atılan Legionella serogrup 1'e spesifik LPS antijenleri, testlerin %60-90'ını saptamaktır.
  • Hastalar tedavi edilmiş olsa da idrarlarında antijen bulunabilir, PCR kullanılarak balgam ve bronkoalveolar sıvılarda Legionella nükleik asitleri belirlenebilir ve tür düzeyinde tanımlama yapılabilir.
  • İlk izolasyonda besiyerinde demir ve L.cystein olmalı; buffered Charchol Yeast Agar (BCYE) en yaygın kültür; %5 CO2 li ortamda 3-5 günde üremektedir; kolonileri toprak-cam gibi görünür.

Bu quiz, Francisella tularensis ve Legionella bakterileri hakkında bilgilerinizi test eder. Bakterilerin özellikleri, tedavi yöntemleri ve klinik belirtileri hakkında sorular bulunmaktadır. Doğru cevaplarınızı keşfedin ve bakteriyoloji konusundaki bilginizi artırın.