ASEAN: Kasaysayan at Pagkakatatag

Pangkalahatang Impormasyon Tungkol sa ASEAN

• Ang ASEAN ay itinatag noong Agosto 8, 1967 sa bisa ng "ASEAN Declaration" o "Bangkok Declaration".
• Ang pangunahing layunin ng ASEAN ay maisulong ang pagkakaisang pang-ekonomiya.
• Ang mga bansa sa Timog-Silangang Asya ay naghangad na magtulungan para sa kaunlaran pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Mga Organisasyon Bago ang ASEAN

• Ang Association of Southeast Asia (ASA) ay binuo noong 1961 ng Thailand, Pilipinas, at Malaysia.
• Ang MAPHILINDO ay binuo noong 1963 ng Malaysia, Pilipinas, at Indonesia, ngunit nabuwag dahil sa tensyon sa pagitan ng mga kasapi.
• Itinatag ang Asian and Pacific Council (ASPAC) noong 1966 ngunit humina noong 1973 dahil sa isyu ng Taiwan at China.

Pagkakatatag at Paglawak ng ASEAN

• Thailand ang nagpatibay ng diplomasya na nagbigay-daan sa paglikha ng ASEAN.
• Ang limang ministrong panlabas ang lumagda sa pagkakatatag ng ASEAN, na kinilala bilang "Founding Fathers".
• Noong Enero 7, 1984, sumapi ang Brunei sa ASEAN.
• Noong Hulyo 28, 1995, sumapi ang Vietnam sa ASEAN.
• Noong Hulyo 23, 1997, sumapi ang Laos at Myanmar sa ASEAN.
• Noong Abril 30, 1999, nagkaroon ng tagamasid na katayuan (observer status) ang Cambodia sa ASEAN.
• Sumali ang Cambodia sa ASEAN noong 1999.
• Sumapi ang Timor-Leste sa ASEAN noong Nobyembre 11, 2022.
• Ang pagtatag ng ASEAN noong 1967 ay ginanap sa Bangkok, Thailand.

Sagisag at Anthem ng ASEAN

• Ang sagisag ng ASEAN ay kumakatawan sa isang matatag, mapayapa, nagkakaisa, at dinamikong ASEAN.
• Ang 10 uhay ng palay sa sagisag ng ASEAN ay kumakatawan sa pangarap ng Founding Fathers para sa isang ASEAN.
• Ang ASEAN Anthem ay pinamagatang "The ASEAN Way" at sinasalamin nito ang pagkakaisa, kapayapaan, at kooperasyon.
• Ang ASEAN Anthem ay nagpapahayag ng sama-samang hangarin tungo sa mas matatag at maunlad na rehiyon.
• Ang kulay asul sa ASEAN emblem ay sumisimbolo sa kapayapaan.
• Ang dilaw sa simbolo ng ASEAN emblem ay nangangahulugan ng kaunlaran.
• Ang kulay pula sa ASEAN emblem ay sumisimbolo sa tapang at kasiglahan.
• Ang kulay puti sa ASEAN emblem ay sumisimbolo sa kalinisan.
• Ang ASEAN Motto ay "One Vision, One Identity, One Community"

Unang ASEAN Summit at Treaty of Amity and Cooperation (TAC)

• Ang Unang ASEAN Summit ay ginanap sa Bali, Indonesia noong Pebrero 1976 at 24 Feb 1976.
• Sa Unang ASEAN Summit, pinagtibay ang Treaty of Amity and Cooperation (TAC) bilang batayan ng mapayapang ugnayan.
• Ang ASEAN ay nagpahayag ng kahandaan na makipag-ugnayan sa ibang bansa sa Unang ASEAN Summit.
• Ang Treaty of Amity and Cooperation (TAC) ay batayan ng mapayapang ugnayan sa Timog-Silangang Asya.
• Ang mga pangunahing prinsipyo ng Treaty of Amity and Cooperation (TAC) ay paggalang sa kalayaan.
• Nilalaman ng kasunduan ang mga saligang prinsipyo ng ugnayan.
• Isinusulong ng kasunduan ang mapayapang paglutas ng hidwaan.

Layunin ng ASEAN ayon sa ASEAN Declaration

• Pabilisin ang paglago ng ekonomiya, kaunlarang panlipunan, at pag-unlad ng kultura sa rehiyon.
• Itaguyod ang kapayapaan at katatagan sa rehiyon.
• Palakasin ang kooperasyon at pagtutulungan sa mga usaping may kinalaman sa kapwa interes.
• Magbigay ng tulong sa isa't isa sa anyo ng pagsasanay at pasilidad.
• Pagbutihin ang paggamit ng agrikultura at industriya.
• Itaguyod ang mga pag-aaral sa Timog-Silangang Asya.
• Panatilihin ang malapit at kapaki-pakinabang na kooperasyon sa mga umiiral na organisasyon.

ASEAN Charter

• Ipinatupad ang ASEAN Charter noong Disyembre 15, 2008 sa Jakarta, Indonesia.
• Ang mga prinsipyo na itinatag ng ASEAN Charter ay di-panghihimasok, demokrasya, batas, paggalang sa kalayaan.
• Legal at institusyonal na balangkas ang ibinigay ng ASEAN Charter sa ASEAN.

Organisasyon at Pamumuno ng ASEAN

• Ang ASEAN Summit ang pinakamataas na kapulungan ng ASEAN at gumagawa ng mga patakaran ng samahan.
• Ang ASEAN Summit ay nagpupulong dalawang beses sa isang taon.
• Ang ASEAN Coordinating Council ay nagpupulong din dalawang beses taon-taon at pinamumunuan ng mga ministrong panlabas.
• Ang ASEAN Coordinating Council ay may pangunahing tungkulin na ipatupad ang kasunduan ng ASEAN Summit.
• Ang ASEAN Coordinating Council ay nangangasiwa sa ASEAN Secretariat.
• Ang ASEAN Coordinating Council ay nakikipag-ugnayan sa ibang bansa.
• Ang ASEAN Chairmanship ay umiikot ayon sa alpabetikong pagkakasunod.
• Ang bansang may tungkulin bilang Tagapangulo ay nangangasiwa sa mga pagpupulong.
• Ang ASEAN Secretary-General ang nangangasiwa sa ASEAN Secretariat at may terminong limang taon.
• Ang apat na Deputy Secretaries-General (DSGs) ay may tungkulin sa Pampolitika, Ekonomiya, Sosyo-kultural, at Pangkalahatang Gawain.

Mga Prinsipyo ng ASEAN ayon sa Treaty of Amity and Cooperation (TAC)

• Paggalang sa kalayaan, soberanya, pagkakapantay-pantay, integridad ng teritoryo, at kamalayang pambansa.
• Karapatan ng bawat estado na mamuno nang malaya.
• Hindi panghihimasok sa panloob na gawain.
• Mapayapang paglutas ng hidwaan.
• Pagtanggi sa pananakot o paggamit ng dahas.
• Mabisang kooperasyon.

ASEAN Community Councils (ASEAN Pillars)

• Ang mga haligi ng ASEAN ay tinatawag na ASEAN Community Councils o ASEAN Pillars.
• Ang tatlong ASEAN Community Councils ay Political-Security, Economic, at Socio-Cultural.
• Ang layunin ng ASEAN Political-Security Community (APSC) ay tiyakin ang panrehiyonal na kapayapaan.

ASEAN Secretariat

• Ang ASEAN Secretariat ay matatagpuan sa Jakarta, Indonesia.

Tungkulin ng ASEAN Coordinating Council (ACC) ayon sa ASEAN Charter

• Ihanda ang mga pagpupulong ng ASEAN Summit.
• Tiyakin ang pagpapatupad ng mga kasunduan at desisyon ng ASEAN Summit.
• Makipag-ugnayan sa tatlong ASEAN Community Councils.
• Makipag-ugnayan sa pagbuo ng mga ulat ng ASEAN Community Council sa ASEAN Summit.
• Isaalang-alang ang taunang ulat ng ASEAN Secretary-General tungkol sa mga gawain ng ASEAN.
• Isaalang-alang ang taunang ulat ng ASEAN Secretary-General tungkol sa mga tungkulin at operasyon ng ASEAN Secretariat.
• Aprubahan ang paghirang at pagwawakas ng panunungkulan ng Deputy Secretaries-General.
• Gampanan ang iba pang tungkulin.

ASEAN+6 at ASEAN Dialogue Partners

• Ang layunin ng ASEAN+6 ay pabilisin ang paglago ng ekonomiya.
• Ang mga bansa o samahan na nakikipag-ugnayan sa ASEAN ay tinatawag na ASEAN Dialogue Partners.

ASEAN Regional Forum (ARF)

• Ang ASEAN Regional Forum (ARF) ay nabuo noong Enero 28, 1992 sa pamamagitan ng Singapore Declaration.
• Ito ay isang pagtitipon para sa usaping pampolitika at seguridad.
• Ang bumubuo sa ASEAN Regional Forum (ARF) ay kasaping bansa, Dialogue Partners, observer.

Founding Fathers ng ASEAN

• Narciso Ramos (Pilipinas)
• Adam Malik (Indonesia)
• Thanat Khoman (Thailand)
• Tun Abdul Razak (Malaysia)
• Sinnathamby Rajaratnam (Singapore)

Mga Bansang Miyembro ng ASEAN

• Singapore
• Myanmar
• Cambodia
• Thailand
• Vietnam
• Indonesia
• Laos
• Philippines
• Malaysia
• Brunei

Mahahalagang Petsa ng Pagsapi sa ASEAN

• Agosto 8, 1967: Indonesia, Malaysia, Thailand, Singapore
• Enero 7, 1984: Brunei
• Hulyo 28, 1995: Vietnam
• Hulyo 23, 1997: Laos, Myanmar
• Abril 30, 1999: Cambodia

Iba pang Organisasyon at Kasunduan

• Ang UNCLOS ay isang pandaigdigang kasunduan sa karagatan.
• Kabilang sa BIMP-EAGA ang Brunei, Indonesia, Malaysia, at Philippines.
• Pinagtibay ang Asean decleration on the protection and promotion of the right of migrant workers sa 2007 Cebu Summit.
• Ang Pilipinas ang pinaka-aktibong kumukontra sa pag-angkin ng Tsina sa West Philippine Sea.
• Ang MAPHILINDO ay itinatag noong Agosto 5, 1963 ni Diosdado Macapagal.
• Ang layunin ng MAPHILINDO ay pagtibayin ang pagkakaisa at pagtutulungan.
• Ang ASEAN Vision 2020 ang nagtakda ng layunin na bumuo ng isang ASEAN community pagsapit ng 2015.
• Isinusulong ng ASEAN Concord ang kapayapaan, kaunlaran, at kapakanan.
• Ang pangunahing layunin ng SEATO ay pagpigil sa paglaganap ng komunismo.
• Vietnam ang orihinal na hindi kasapi ng ASEAN noong 1967.
• Nilagdaan ang ZONE OF PEACE, FREEDOM AND NEUTRALITY (ZOPFAN) noong Nobyembre 27, 1971 sa Malaysia.
• Inilunsad ang ASEAN Vision 2020 noong Disyembre 15, 1997.
• "Pagkakaisa, kapayapaan, at kooperasyon" ang tema ng "One Vision, One Identity, One Community".
• ASEAN Centrality ang nagpapakita ng kahalagahan ng sama-samang pagtutok sa mga hamon sa rehiyon.
• Pagpapalakas ng depensa at seguridad ang pangunahing layunin ng strategic partnership sa pagitan ng Pilipinas at Vietnam.
• Ang layunin ng ASEAN ay pagpapataguyod ng kapayapaan, seguridad, at kooperasyon.
• 4 na beses nang naging tagapangulo ang Pilipinas sa ASEAN.
• SEANWFZ ay nangangahulugang Southeast Asian Nuclear Weapon Free Zone.
• Ang ASEAN Economic Community, ASEAN Socio-Cultural Community, at ASEAN Political-Security Community ang tatlong haligi ng ASEAN.
• The Manila Pact ang dahilan upang sumali ang Pilipinas sa SEATO noong 1954.
• Association of Southeast Asian Nations ang ibig sabihin ng ASEAN.

Kahalagahan ng ASEAN

• Mahalaga makisapi ang mga bansa sa ASEAN para mapanatili ang kapayapaan sa rehiyon.
• Mahalaga ang ugnayan sa mga bansa sa Timog-Silangang Asya para mapabilis ang pag-unlad ng ekonomiya, lipunan, at kultura gayundin ang pagpanatili ang kapayapaan.

Epekto ng ASEAN

• Pinagbuklod nito ang mga bansa at ginising ang kamalayan.
• Ang mga kulay ng watawat ng ASEAN ay kumakatawan sa pangunahing kulay ng pambansang watawat ng mga miyembro.
• Ang ASA ay hindi nagtagal dahil sa sigalot sa North Borneo.