Ас қорыту жүйесі
9 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ас қорыту жүйесіндегі негізгі мүшелер қандай?

Ас қорыту жүйесі түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту бездерінен тұрады.

Ас қорыту жүйесінің негізгі бөлімдері қандай?

Ас қорыту жүйесін төрт бөлімге бөледі: бас бөлімді — ауызжұтқыншақ (аран), алдыңғы бөлімді - өңеш пен қарын (асқазан), ортаңғы бөлімді — ащы ішектер (он екі елі ішек, аш ішек, мықын ішек) мен ірі асқорыту бездері (ұйқы безі, бауыр), артқы бөлімді - жуан ішектер (бүйен, тоқ ішек, тік ішек) құрайды.

Ас қорыту бездерінің қандай түрлері бар?

  • Экстрамуральды (correct)
  • Интрамуральды (correct)
  • Сирек кездесетін

Қандай ас қорыту бездері  интрамуральды болып табылады?

<p>Қарын (B), Сілекей бездері (E), Ерін (F), Ұрт (H), Дуоденальды (I), Тандай (K), Жалпы ішек (L), Тіл (M)</p> Signup and view all the answers

Қандай ас қорыту бездерi экстрамуральды болып табыды?

<p>Шықшыт (D), Тіласты (E), Төменгі жақ (G), Ұйқы безі (H), Бауыр (I)</p> Signup and view all the answers

Экстрамуральды сілекей бездерінің өзектері қайда ашылады?

<p>Экстрамуральды сілекеи бездерінші ірі өзектері ауыз қуысына, ұйқы безі мен бауыр өзектері он екі елі ішек қуысына ашылады.</p> Signup and view all the answers

Ас қорыту бездерінің қызметін зерттеуде қандай әдіс қолданылады?

<p>Асқорыту бездерінің қызметін фистула әдісі арқылы зерттеуде көрнекті орыс ғалымы И. П. Павловтың еңбегі зор.</p> Signup and view all the answers

Ас қорыту бездерінің қызметін зерттеуде тек фистула әдісі қолда нылады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ас қорыту сөлдерінде қандай заттар бар?

<p>Асқорыту бездерінен бөлінетін сөлдің құрамында күрделі ағзалық заттарды қарапайым заттарға дейін ыдырататын ерекше заттар болады. Оларды ферменттер деп атайды.</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Ас қорыту жүйесі

Адам һәм хайван организмнарында асты (азықны) керәкне ирештер, эшкәртер, әсирәләр, сиңірер һәм калдыкларны тыш киңәйгә чыгарыр функцияларны башкарыр органнар системасы.

Ас корыту безләре

Ас корыту ферментларына бай, ас корыту сөлен чыгара торган безләр.

Экзокриноцитлар

Ас корыту безләре сөлен чыгара торган без ясучалары.

Интрамураль безләр

Ас корыту агызларының кабыкларында урнашкан, кечкенә корыту безләре.

Signup and view all the flashcards

Экстрамураль безләр

Ас корыту агызлары кабыкларынан тыш урнашкан, зур корыту безләре.

Signup and view all the flashcards

Өт

Бауырда чыгарыла торган, азыкны корыту өчен сөл.

Signup and view all the flashcards

Сілекей

Сілекей безләреннән чыгарыла торган сөл, ашкан эшкәртер.

Signup and view all the flashcards

Ферментлар

Күпчелек азык компонентларын (протеиннар, липидлар, углеводлар) җиңелрәк формаларга (амин кислоталары, глюкоза һ.б) бүлә торган эшкәртү азык затлары.

Signup and view all the flashcards

Фистула

Ас корыту безләре эшчәнлеген тикшерү өчен, органга зур тешине ясау.

Signup and view all the flashcards

И. П. Павлов

Фистула ысулы ярдәмендә ас корыту безләре эше турында күп тикшеруләр башкарган зур физиолог.

Signup and view all the flashcards

Он еки ели ишек

Түпче азык юлының, ащы ишеккә тоташтырылган өлеше.

Signup and view all the flashcards

Аш ишек

Түпче азык юлының өлеше, азыкны корыту һәм сиңдерү өчен мөһим.

Signup and view all the flashcards

Мыкын ишек

Аш ишектән соң урнашкан, азыкны корыту юлы.

Signup and view all the flashcards

Жуан ишек

Азык корыту юлында, азыкны сиңдерү һәм калдыкларны җиңелрәк формага әйләндерү функциясен үтә.

Signup and view all the flashcards

Бауыр

Сөл чыгара торган зур без, өт чыгара.

Signup and view all the flashcards

Өйкә без

Азыкны корытуга ярдәм итә торган без.

Signup and view all the flashcards

Сөл

Ас корыту безләре тарафыннан чыгарылган сөйек.

Signup and view all the flashcards

Күпчелек органнар

Азыкны корытуга катнаша торган органннар.

Signup and view all the flashcards

Эндоскопия

Ас корыту мүшеләренең эчки бүлектәрен күрергә һәм тикшерү өчен оптик приборлар кулланыу ысулы.

Signup and view all the flashcards

Амин кислоталар

Протеиннарны корыту нәтиҗәсендә барлыкка килгән затлар.

Signup and view all the flashcards

Глюкоза

Углеводларны корыту нәтиҗәсендә барлыкка килгән көчле энергия чыганагы.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Ас қорыту жүйесі

  • Адам мен жануарларда асты қорыту, сіңіру және қалдықтарды шығару үшін мүшелер жүйесі
  • Түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту бездерінен тұрады
  • Филогенез және онтогенез бойынша төрт бөлімге бөлінеді: бас (ауыз қуысы), алдыңғы (өңеш, асқазан), ортаңғы (ащы ішек, ірі ас қорыту бездері) және артқы (жуан ішек)
  • Ас қорыту бездері сыртқы секреция бездеріне жатады, өзектері арқылы сөл бөледі

Ас қорыту бездері

  • Асқорытуға қажет ферменттерге бай сөл бөлетін бездер
  • Екі топқа бөлінеді: интрамуральды (ас қорыту ағзалары қабырғаларында орналасқан) және экстрамуральды (қабырғадан тыс жатқан)
  • Интрамуральды бездер: ерін, тіл, таңдай, сілекей бездері, асқазан, он екі елі ішек, жалпы ішек
  • Экстрамуральды бездер: шықшыт бездері, төменгі жақ бездері, тіласты бездері, ұйқы безі, бауыр
  • Бауырдан өт бөлінеді, сілекей бездерінен сілекей бөлінеді
  • Ферменттер күрделі органикалық заттарды қарапайым мономерлерге айналдырады (аминқышқылдары және глюкоза)
  • Сіңірілу: амин қышқылдары және глюкоза - қанға, глицерин мен май қышқылдары - лимфаға

Зерттеу әдістері

  • Ас қорыту бездерінің қызметін зерттеуде И.П. Павловтың еңбегі зор
  • Фистула әдісі мен Нобель сыйлығы
  • Қазіргі заманда эндоскопия әдісі қолданылады

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Ас қорыту жүйесі адам мен жануарларда азықты өңдеу және сіңіру үшін қажетті мүшелердің құрылымын зерттейді. Бұл жүйе негізінен түтік тәрізді органдар мен ас қорыту бездерінен тұрады, әр түрлі бөлімдерге бөлінеді. Ас қорыту бездері ферменттермен толтырылған сөлдерді шығарады, олар тамақты өңдеу үшін маңызды.

More Like This

Digestive System Quiz
6 questions

Digestive System Quiz

DeliciousIntellect avatar
DeliciousIntellect
Human Organ System Chapter 01
10 questions
Digestive System Functions and Organs
77 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser