Áreiðanleiki og stuðlar

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Download our mobile app to listen on the go

Get App

Questions and Answers

Í samhengi áreiðanleikastuðla, hvaða fullyrðing lýsir best forsendum fyrir notkun hliðstæðra prófa (e. Alternate forms) þegar metið er samræmi milli mælinga?

Hliðstæð próf eru aðeins nothæf ef mælingarnar eru fullkomlega óháðar hver annarri, þannig að engin fylgni er á milli þeirra.
Hliðstæð próf krefjast þess að mælingarnar hafi sömu dreifingu, en gera ekki ráð fyrir neinni sérstakri fylgni milli þeirra eða við aðrar breytur.
Hliðstæð próf krefjast þess að meðaltal og staðalfrávik mælinga séu nákvæmlega eins, en þurfa ekki að uppfylla strangar kröfur um fylgni.
Hliðstæð próf gera ráð fyrir því að mælingarnar séu í raun hliðstæðar, þ.e. þær mæli sama fyrirbæri og hafi sömu dreifingu og fylgni við aðrar breytur. (correct)

Í hvaða tilvikum er endurprófunar áreiðanleiki (e. Test-retest reliability) talinn vera óviðeigandi aðferð til að meta áreiðanleika mælinga, og hvers vegna?

Þegar um er að ræða breytur sem eru mældar með mjög nákvæmum tækjum, þar sem minnstu breytingar geta haft óveruleg áhrif á niðurstöðurnar.
Þegar um er að ræða breytur sem eru mældar með staðlaðri aðferðafræði, þar sem aðferðin tryggir áreiðanleika óháð tíma.
Þegar um er að ræða breytur sem eru háðar minnisáhrifum eða breytast náttúrulega yfir tíma, þar sem seinni mælingar geta verið ónákvæmar vegna fyrri reynslu. (correct)
Þegar um er að ræða breytur sem eru stöðugar yfir tíma, þar sem endurteknar mælingar gefa alltaf sömu niðurstöðu.

Í hvaða samhengi er helmingunaraðferðin (e. split-half reliability) við áreiðanleikamælingu talin vera óhentug eða gefa villandi niðurstöður?

Þegar prófefni eru mjög einsleit og mæla nákvæmlega sama þátt, þar sem helmingunin gefur of hátt mat á áreiðanleika.
Þegar prófefni eru lögð fyrir stóran hóp einstaklinga, þar sem helmingunin er óþörf vegna stærðar úrtaksins.
Þegar prófefni eru hönnuð til að vera eins erfið, þar sem helmingunin jafnar út erfiðleikastigið.
Þegar prófefni eru fjölbreytt og mæla mismunandi þætti, þar sem helmingunin getur vanmetið áreiðanleika vegna skorts á innri samkvæmni. (correct)

Í áreiðanleikafræði, hvaða áhrif hefur aukin breytileiki í úrtaki á mat á áreiðanleikastuðli, að öllu öðru jöfnu?

Aukinn breytileiki getur leitt til hærri áreiðanleikastuðuls, að því gefnu að mælitækið nái að greina muninn á milli einstaklinga með mismunandi einkenni. (D) Signup and view all the answers

Hvaða tölfræðilega forsenda er mikilvægust þegar áreiðanleiki er metinn með Cronbach's alfa?

Cronbach's alfa gerir ráð fyrir að öll atriði mæli sama hugsmíð, en krefst ekki jafnrar dreifingu. (D) Signup and view all the answers

Hvaða áhrif hefur það á áreiðanleikastuðul ef próflengd er aukin, að öllu öðru jöfnu?

Aukin próflengd leiðir alltaf til hærri áreiðanleikastuðuls, vegna þess að hún dregur úr áhrifum tilviljunarkenndra villna. (C) Signup and view all the answers

Í áreiðanleikafræði, hver er helsti munurinn á staðalvillu mælingar (SEM) og áreiðanleikastuðli?

SEM metur væntanlegt frávik einstaklings frá raunverulegu skori, en áreiðanleikastuðullinn mælir hlutfall raunverulegs breytileika af heildarbreytileika. (C) Signup and view all the answers

Hvernig hefur lækkun á áreiðanleikastuðli prófs áhrif á breidd öryggisbilsins (e. confidence interval) fyrir raunverulegt skor einstaklings, að öllu öðru jöfnu?

Breidd öryggisbilsins eykst, þar sem óvissan um raunverulegt skor einstaklingsins eykst vegna minni áreiðanleika. (C) Signup and view all the answers

Í aðhvarfi að meðaltali (e. regression to the mean), hvernig myndi leiðrétting á punktgildi (e. point estimate) einstaklings breytast ef áreiðanleiki prófsins nálgast núll?

Leiðréttingin myndi nálgast muninn á meðalskori hópsins og meðalskori allra einstaklinga í úrtakinu. (A) Signup and view all the answers

Í hvaða tilvikum væri notkun punktgildis (e. point estimate) ásættanleg, jafnvel þótt það sé vitað að það felur í sér ákveðna óvissu?

Þegar unnið er með stórt úrtak þar sem einstaklingsmunur skiptir litlu máli og markmiðið er að meta meðaltalsárangur hópsins. (D) Signup and view all the answers

Hvernig tengist staðalvilla mælingar (e. standard error of measurement) og áreiðanleiki prófs? Hvernig hefur breyting á annarri áhrif á hina?

Lægri staðalvilla mælingar gefur til kynna hærri áreiðanleika, þar sem minni skekkja í mælingum leiðir til áreiðanlegri niðurstaðna. (A) Signup and view all the answers

Í íþróttasálfræði, ef þjálfari metur hæfileika knattspyrnumanns með óáreiðanlegu mati, hvernig getur þjálfarinn notað aðhvarf að meðaltali (e. regression to the mean) til að bæta spár sínar um frammistöðu leikmannsins í næstu leikjum?

Með því að aðlaga matið nær meðaltali allra leikmanna í liðinu, byggt á áreiðanleika matsins og fyrri frammistöðu leikmannsins. (D) Signup and view all the answers

Hvernig hefur breyting á áreiðanleika mælitækis bein áhrif á staðalvillu mælingar, að því gefnu að staðalfrávik haldist óbreytt?

Þegar áreiðanleiki eykst, minnkar staðalvillan í öfugu hlutfalli, sem nálgast núll þegar áreiðanleikinn nálgast einn. (B) Signup and view all the answers

Í rannsókn þar sem staðalfrávik mælinga er 15 einingar, hvaða áreiðanleiki myndi leiða til staðalvillu sem er jöfn helmingi staðalfráviksins?

0,75 (D) Signup and view all the answers

Hvernig er hægt að túlka áreiðanleika mælinga í samhengi við hlutfall raunverulegrar breytileika og heildarbreytileika?

Áreiðanleiki gefur til kynna hlutfallið af raunverulegri breytileika sem er til staðar í mældum gögnum. (A) Signup and view all the answers

Í hvaða tilviki gæti staðalvilla mælingar verið meiri en staðalfrávik mælinga, og hvaða ályktanir má draga af því?

Þetta getur gerst þegar áreiðanleiki mælingarinnar er neikvæður, sem gefur til kynna alvarleg vandamál með mælitækið. (C) Signup and view all the answers

Hvaða áhrif hefur það á staðalvillu mælingar ef áreiðanleiki mælitækis er metinn sem 0?

Staðalvillan verður jöfn staðalfráviki mælinganna, sem endurspeglar hámarksóvissu. (A) Signup and view all the answers

Hvaða aðferð er best til þess að meta áreiðanleika mælinga í langtímarannsókn þar sem sömu einstaklingar eru mældir margoft yfir áratug?

Að nota áreiðanleikamælingu sem tekur tillit til breytinga á milli tímabila og einstaklinga, eins og almenntanleika kenningin (Generalizability Theory). (D) Signup and view all the answers

Í hvaða tilvikum myndi það skipta mestu máli að nota staðalvillu mælingar frekar en staðalfrávik þegar ákvarðanir eru teknar út frá mælingum?

Þegar áreiðanleiki mælinganna er lágur og nauðsynlegt er að meta öryggisbil einstakra mælinga. (A) Signup and view all the answers

Hvernig getur kerfisbundin villa (systematic bias) haft áhrif á túlkun á staðalvillu mælinga?

Kerfisbundin villa hefur engin áhrif á staðalvillu, þar sem staðalvillan mælir aðeins tilfallandi villur. (A) Signup and view all the answers

Í ljósi þess að hægt er að túlka áreiðanleika sem $R = 1 - (villubreytileiki / heildarbreytileiki)$, hvaða ályktun má draga ef villubreytileiki er meiri en heildarbreytileiki?

Áreiðanleiki er neikvæður, sem gefur til kynna að mælingarnar séu andhverfar við raunveruleikann. (B) Signup and view all the answers

Hvernig getur stjórnandi dregið úr staðalvillu mælinga í stóru gagnasafni sem safnað er með sjálfvirkum skynjurum?

Að staðla mælingarferlið og kvarða skynjarana reglulega til að draga úr kerfisbundnum villum. (C) Signup and view all the answers

Hvernig hefur einsleitni próftaka áhrif á áreiðanleika mælinga og hvernig er hægt að bregðast við því til að auka áreiðanleikann?

Einsleitni dregur úr áreiðanleika þar sem hún minnkar breytileika í raungildi; auka má áreiðanleika með því að auka fjölbreytni í úrtakinu. (C) Signup and view all the answers

Hvers vegna er áreiðanleiki sagður vera úrtaksbundinn og hvaða þýðingu hefur þetta fyrir alhæfingar byggðar á mælingum?

Áreiðanleiki er úrtaksbundinn vegna þess að hann er háður eðli hópsins sem verið er að meta; alhæfingar eru takmarkaðar við hópa með svipaða eiginleika. (D) Signup and view all the answers

Hvernig metur helmingunaráreiðanleiki innri áreiðanleika prófs og hvaða áskoranir fylgja því að beita þessari aðferð?

Helmingunaráreiðanleiki metur innri áreiðanleika með því að skipta prófinu í tvo hluta og skoða fylgni á milli þeirra; áskorunin felst í að ákveða hvernig skuli skipta prófinu á réttlátan hátt. (D) Signup and view all the answers

Gefið að $r_{hh}$ tákni fylgnistuðul milli tveggja helminga prófs, hvaða fullyrðing lýsir best hvernig áreiðanleiki alls prófsins ($R_{XX}$) er reiknaður samkvæmt Spearman-Brown formúlunni og hvers vegna er þessi leið notuð?

$R_{XX} = \frac{2r_{hh}}{1 + r_{hh}}$; þessi leið er notuð til að áætla áreiðanleika alls prófsins út frá áreiðanleika helmings þess. (B) Signup and view all the answers

Hver er helsti kosturinn og helsti gallinn við að nota helmingunaraðferðina til að meta áreiðanleika, og hvaða aðrar aðferðir gætu hentað betur í ákveðnum tilvikum?

Kosturinn er að hún er auðveld í framkvæmd, gallinn er að niðurstaðan er háð því hvernig prófinu er skipt; Cronbach's Alpha eða parallel forms aðferðir gætu verið betri kostir. (B) Signup and view all the answers

Hvernig getur fjöldi atriða í prófi haft áhrif á innri áreiðanleika samkvæmt CCT (Classical Test Theory) og hvaða takmarkanir eru á þessu sambandi?

Í samræmi við CCT eykur aukinn fjöldi atriða innri áreiðanleika, en þetta á sér takmörk og líkanið tekur ekki mið af öðrum þáttum sem geta haft áhrif. (B) Signup and view all the answers

Í hvaða aðstæðum væri helmingunaráreiðanleiki sérstaklega óhentugur og hvaða aðrar aðferðir við áreiðanleikamælingu væru þá ráðlegri?

Helmingunaráreiðanleiki er óhentugur þegar atriði prófsins eru ekki einsleit eða mæla ólíka þætti; þá væri Cronbach's alpha eða factor analysis ráðlegri. (C) Signup and view all the answers

Hvernig getur breytileiki (e. variance) í raungildum (e. true scores) og villum (e. errors) haft áhrif á áreiðanleika mælinga og hvaða ályktanir má draga af því?

Stór breytileiki í raungildum miðað við lítinn breytileika í villum eykur áreiðanleika; mælingin er að mestu að endurspegla raunverulegan mun á milli einstaklinga. (B) Signup and view all the answers

Hvaða áhrif hefur það á áreiðanleika prófs ef próftakendur eru mjög einsleitur hópur m.t.t. eiginleikans sem verið er að mæla, og hvernig getur þetta haft áhrif á notkun prófsins í mismunandi hópum?

Einsleitni dregur úr áreiðanleika þar sem hún minnkar breytileika í raungildi; prófið gæti verið óáreiðanlegt fyrir ólíka hópa. (B) Signup and view all the answers

Ímyndaðu þér að þú sért að þróa nýtt sálfræðilegt próf til að mæla kvíða. Hvernig myndir þú nýta þér skilning á hugtökunum 'innri áreiðanleiki' og 'helmingunaráreiðanleiki' til að tryggja að prófið sé áreiðanlegt?

Ég myndi meta innri áreiðanleika með aðferðum eins og Cronbach's Alpha til að tryggja að atriðin mæli sama þátt, og nota helmingunaráreiðanleika sem viðbótarpróf til að athuga samkvæmni milli helminga prófsins. (C) Signup and view all the answers

Í samhengi við áreiðanleikaútreikninga, hvernig myndi hagnýttur sálfræðingur greina á milli notkunar á Cronbach's Alpha og Mc зондонald's Omega, miðað við undirliggjandi forsendur um villuafbrigði atriða og áhrif þeirra á heildarmat áreiðanleikans?

Cronbach's Alpha gerir ráð fyrir jöfnum villuafbrigðum atriða, sem gerir það næmara fyrir ofmati á áreiðanleika þegar þessi forsenda er brotin, á meðan McDonald's Omega gerir ráð fyrir ólíkum villuafbrigðum og gefur því nákvæmari mat í flóknari tilvikum. (C) Signup and view all the answers

Íhugaðu rannsókn þar sem notast er við split-half aðferðina til að meta áreiðanleika. Hvaða tölfræðilega aðferð væri viðeigandi til þess að leiðrétta fyrir undirmati á áreiðanleika sem hlýst af því að helminga mælitækið, og hvernig hefur sú leiðrétting áhrif á túlkun á áreiðanleikastuðlinum?

Nota ætti Spearman-Brown formúluna til að áætla áreiðanleika alls mælitækisins og leiðréttingin mun auka áreiðanleikastuðulinn, sem gefur til kynna hversu vel heildarmælitækið myndi virka ef það væri ekki helmingað. (B) Signup and view all the answers

Íhugaðu klíníska rannsókn þar sem áreiðanleiki mats á geðröskunum er metinn með Cohen's Kappa stuðlinum. Hvaða gildissvið stuðulsins gefur til kynna viðunandi samræmi milli matsmanna til að tryggja trúverðugar ályktanir um útbreiðslu og eðli geðraskana í rannsóknarúrtakinu?

Kappa gildi á bilinu 0.61 til 0.80 er talið vera gott samræmi, sem bendir til þess að matið sé nægilega áreiðanlegt til að draga ályktanir um rannsóknarúrtakið án verulegra áhyggna af ósamræmi. (D) Signup and view all the answers

Í samhengi við áreiðanleikamælingu, hvaða aðferðafræðilegu útfærslur myndu best tryggja að endurteknar mælingar (test-retest) á flóknum sálfræðilegum eiginleikum endurspegli raunverulegan stöðugleika eiginleikans frekar en mælingavillur eða breytingar af völdum ytri þátta?

Að nota lengri tímabil milli mælinga til að lágmarka minnisáhrif, en það eykur líkurnar á að raunverulegar breytingar á eiginleikanum eigi sér stað, sem flækir túlkunina á áreiðanleikanum. (B) Signup and view all the answers

Íhugaðu að þú sért að hanna rannsókn til að meta áreiðanleika nýs sálfræðilegs mats sem ætlað er að mæla flókið hugsmíði. Hvaða samsetning af áreiðanleikaaðferðum myndi veita yfirgripsmestu og trúverðugustu vísbendingar um gæði matsins?

Samsetning af endurteknum mælingum (test-retest), split-half aðferð og mati á samræmi milli matsmanna, ásamt ítarlegri greiningu á atriðum til að tryggja að hvert atriði stuðli að mælingu hugsmíðinnar. (A) Signup and view all the answers

Hvernig ætti að túlka marktækt lága fylgni í split-half áreiðanleikaprófi í ljósi þess að mælitækið er hannað til þess að meta eitt og sérstakt hugsmíði?

Það gefur til kynna að mælitækið sé í raun að mæla tvö aðskilin hugsmíði frekar en eitt, sem bendir til þess að endurskoða þurfi undirliggjandi kenningu. (B) Signup and view all the answers

Í rannsókn þar sem meta á áreiðanleika flókins klínísks viðtals með mati á samræmi milli matsmanna, hvernig ætti að meta og meðhöndla mögulegar ósamræmi í mati sem koma upp vegna mismunandi túlkana á viðmiðum eða breytileika í atferlismati?

Þróa staðlaðari viðmið og þjálfa matsaðila betur til að draga úr breytileika í mati, og nota ósamræmi sem tækifæri til að bæta skilning á viðmiðunum. (B) Signup and view all the answers

Íhugaðu rannsókn þar sem notast er við endurteknar mælingar (test-retest) til að meta áreiðanleika spurningalista sem mælir skapgerðarbreytur. Hvernig gæti meðvitaður eða ómeðvitaður tilhneiging svarenda til að svara á ákveðinn hátt (e. response bias) haft áhrif á túlkun á áreiðanleikastuðlinum?

Svarthneiging getur leitt til ofmats á áreiðanleikastuðlinum ef svarendur svara á svipaðan hátt í báðum mælingum, óháð raunverulegum breytingum á skapgerðinni. (B) Signup and view all the answers

Í samhengi við áreiðanleika, hvernig myndi notkun á tölfræðilegum aðferðum eins og almennum línulegum módelum (e. general linear models) eða blönduðum áhrifamódelum (e. mixed-effects models) bæta túlkun á áreiðanleikastuðlum, sérstaklega þegar unnið er með endurteknar mælingar eða gögn frá mörgum matsmönnum?

Þessar aðferðir gera kleift að aðgreina kerfisbundna breytileika frá tilviljunarkenndum villum, meta áhrif ýmissa þátta á matið og gefa nákvæmari mynd af áreiðanleika en hefðbundnar aðferðir. (B) Signup and view all the answers

Flashcards

Áreiðanleiki þegar X = X

Í CTT, þegar X = X, er áreiðanleiki stuðullinn 1.0.

Staðalfrávik (s=s)

Í CTT, þegar staðalfrávik (s) er jafnt staðalfráviki (s), er stuðullinn 'Já'.