Araling Panlipunan 9: Ekonomiks

Study Notes

Kahulugan ng Ekonomiks

Nagmula sa salitang Griyego na "oikonomia" na nangangahulugang "pamamahala sa sambahayan."
OIKOS - sambahayan; NOMOS - pamamahala.
Pagsasama ng sambahayan at pamahalaan sa pagtukoy ng kontrol sa limitadong pangangailangan.
Walang katapusang pangangailangan at kagustuhan imbes na limitadong pinagkukunang yaman ay nagdudulot ng kakapusan at alokasyon.

Mahahalagang Katanungan sa Ekonomiks

Anong produkto ang gagawin?
Para kanino ang produkto, kaya bang gumawa o bibili?
Paano gagawin ang produkto?
Gaano karami ang gagawing produkto?

Uri ng Ekonomiks

Makroekonomiks: Pag-aaral ng buong ekonomiya o pambansang antas.
Maykroekonomiks: Pag-aaral ng maliit na yunit tulad ng pamilyang yunit.

Economic Goods at Free Goods

Economic Goods: May halaga o presyo, tulad ng pagkain at damit.
Free Goods: Walang bayad tulad ng hangin at sikat ng araw.

Mga Pilosopo sa Ekonomiks

Xenophon: Mababang pamamalakad at pamumuno sa ekonomiks.
Plato: Espesyalisasyon at division of labor.
Aristotle: Pribadong pagmamay-ari bilang batayan ng pag-unlad.
Mercantilist: Paglikom ng yaman tulad ng lupa at metal.
Francis Quesnay at Physiocrats: Pagsusuri sa halaga ng kalikasan at pag-usapan ng likas na yaman.

Mga Ekonomista at Kanilang Kontribusyon

Adam Smith: Ama ng makabagong ekonomiks, nagbigay-diin sa Laissez-Faire at espesyal na produksyon.
David Ricardo: Batas ng Diminishing Marginal Returns at Batas ng Comparative Advantage.
Thomas Robert Malthus: Malthusian Theory, epekto ng mabilis na paglaki ng populasyon sa suplay ng pagkain.
John Maynard Keynes: Ama ng Modern Theory of Employment, nakatuon sa pamumuhunan at pagkonsumo.
Karl Marx: Ama ng Komunismo, naniniwala sa pagkakapantay-pantay sa lipunan at pagmamay-ari ng estado.

Batayang Gawaing Pang Ekonomiya

Produksiyon: Pagsasama-sama ng lupa, paggawa, kapital, at entrepreneurship upang makalikha ng kalakal at serbisyo.
Pagkonsumo: Pamimili at paggamit ng mga produkto na tumutugon sa pangangailangan.
Pagpapalitan: Paglipat ng produkto at serbisyo mula sa isang tao patungo sa iba.
Pamamahagi: Pagbibigay ng natatanggap na bayad sa serbisyo mula sa mga salik ng produksyon.

Kahalagahan ng Pampublikong Pananalapi

Pagbibigay ng subsidiya at serbisyong publiko tulad ng mga paaralan at ospital.
Mahalaga ang pagkolekta ng buwis upang makalikom ng salapi para sa mga proyekto.

Kaugayan ng Ekonomiks at Ibang Larangan ng Pag-aaral

Kasaysayan
Sosyolohiya
Etika
Heograpiya
Natural Science
Biyolohiya
Kيميstri
Pisika
Matematika

Mahahalagang Konsepto sa Pagpili at Pagdedesisyon

Ang pagpili at pagdedesisyon ay magkaugnay; ang pagkakaroon ng desisyon ay nagpapakita ng kakayahan ng tao na pumili.
Economic Choice/Economic Decision: Kahalagahan ng mga desisyon sa paggamit ng limitadong pinagkukunang yaman.

Description

Alamin ang mga pangunahing konsepto ng Ekonomiks mula sa salitang Griyego na 'oikonomia'. Tatalakayin sa quiz na ito ang relasyon ng sambahayan at pamahalaan, at ang epekto ng kakapusan sa pagpili ng mga tao. Suriin ang mga pangunahing kaalaman na mahalaga sa pag-unawa ng ekonomiya.