Ano ang Wika

Kahulugan ng Wika

• Nagmula sa Latin na "lingua" at French na "langue" na nangangahulugang "dila at wika".
• Bawat lipunan ay may kani-kaniyang wikang ginagamit na natatangi sa isa't isa, nasa anyong pasulat o pasalita.
• Nagkakaiba ang mga wika sa tunog, pagbubuo ng salita, at pakikipag-ugnayan ng tao.

Mga Tanyag na Depinisyon ng Wika

• Whitehead: "Ang wika ay kabuuan ng kaisipan ng lipunan na lumikha nito."
• Henry Gleason: Isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog, arbitraryo at pinagkasunduan.
• Bernales: Proseso ng pagpapadala at pagtanggap gamit ang simbolikong cues, maaaring berbal o di-berbal.
• Dr. Jose Villa Panganiban: Paraan ng pagpapahayag ng damdamin gamit ang salita.
• Bienvenido Lumbera: Ang wika ay parang hininga, ginagamit upang makamit ang mga pangarap.
• Sapir: Tanging tao ang nakakagawa ng wika bilang pagpapahayag ng kaisipan at damdamin.

Kahalagahan ng Wika

• Sa Sarili: Instrumento sa komunikasyon, tagapag-ingat ng kaalaman, at nag-aambag sa sariling pag-unlad.
• Sa Kapwa: Nag-uugnay at nakakatulong sa pakikipag-ugnayan sa ibang tao.
• Sa Lipunan: nagpapanatili at nagpapayabong ng kultura, tradisyon, at iba pang aspeto ng buhay.
• Sa Bansa: Tulong sa pagkakaintindihan ng iba't ibang grupo, tagapagbandila ng pagkakakilanlan ng bansa.
• Pakikipagtalastasan: Tulay sa pagkakaunawaan at pagkakaisa, mahalaga sa kalakalan at siyensiya.

Kapangyarihan ng Wika

• Ang wika ay maaaring magdulot ng iba't ibang kahulugan o interpretasyon sa mensahe.
• Nag-uhubog ng mga saloobin at ugali ng tao, may kakayahang baguhin ang pananaw.
• Nagdudulot ng polarisasyon, kabilang ang mabuti at masama.
• Kahalagahan ng kultura sa wika, walang superior o inferior na wika, lahat ay may natatanging katangian.

Mga Yugto ng Pagkatuto ng Wika

• Echoic Stage: Pagkatuto ng wika sa pamamagitan ng pag-uulit.
• Developmental Linguistics: Yugto ng pagkatuto ng salita.

Teorya sa Pagkatuto ng Wika

• Behaviorist: Ang bata ay ipinanganak na may kakayahan sa pagkatuto, na kapwa nahuhubog sa pamamagitan ng kapaligiran.
• Inativist: May likas na salik ang bata upang matutunan ang wika.
• Cognitivist: Dinamikong proseso ng pagkatuto, walang katapusan ang pag-iisip at pagtanggap ng impormasyon.
• Makatao: Tinutukoy ang damdamin at emosyon; mas mabilis matututo kapag walang alinlangan sa paggamit ng wika.

Uri ng Wika

• Dayalek: Wikang panrehiyonal o panlalawigan, na ginagamit sa partikular na lugar (hal. Cebuano, Waray).
• Sosyolek: Nakaugat sa katayuan ng socioeconomic ng nagsasalita, pansamantalang varayti ng wika.
• Rehistro: Espesyalisadong wika sa tiyak na larangan o disiplina.