An Ghaeilge & Ainmfhocal

• Is teanga Ghaelach í an Ghaeilge de bhrainse Insular na dteangacha Ceilteacha den fhine teanga Ceilteach.
• Tháinig an Ghaeilge chun cinn in Éirinn agus bhí sí mar phríomhtheanga na nGael go stairiúil.
• Labhraíonn mionlach beag daoine í an Ghaeilge faoi láthair ar oileán na hÉireann.
• Aithnítear an Ghaeilge mar an chéad teanga oifigiúil de Phoblacht na hÉireann.
• Is teanga mhionlaigh aitheanta í an Ghaeilge ó thuaidh.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl ó dheireadh an 19ú haois.
• Athraíonn canúintí agus caighdeáin na Gaeilge: tá canúintí Uladh, Chonnacht agus na Mumhan ann, chomh maith le foirm chaighdeánach.

Ainmfhocal: caithimh aimsire

• Ciallaíonn "Caithimh aimsire" "pastime" i mBéarla.
• Tagraíonn sé do chaitheamh aimsire nó gníomhaíochtaí áineasa.
• Is ainmfhocal firinscneach é.
• Is é "caithimh aimsire" foirm na ginideach uatha.
• Is é "caitheamh aimsire" an fhoirm uatha.
• Úsáidtear an t-ainmfhocal seo go coitianta chun plé a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí fóillíochta.

Frásaí coitianta ina n-úsáidtear "caithimh aimsire"

• Na caitheamh aimsire is fearr liom - Na caitheamh aimsire is fearr liom.
• Cad iad na caitheamh aimsire atá agat? - Cad iad na caitheamh aimsire atá agat?
• Tá an caithimh aimsire seo an-taitneamhach - Tá an caitheamh aimsire seo an-taitneamhach.

Samplaí de "caitheamh aimsire" (pastimes) i nGaeilge

• ag léamh
• ag scríobh
• ag imirt spóirt
• ag éisteacht le ceol
• ag féachaint ar an teilifís
• ag dul ag siúl
• ag cócaireacht
• ag garraíodóireacht
• ag péinteáil
• ag seinm ceoil
• ag rince
• ag iascaireacht

Pointí gramadaí a bhaineann le plé a dhéanamh ar "caitheamh aimsire"

• Agus roghanna le haghaidh gníomhaíochtaí á chur in iúl, is minic a úsáidtear an t-ainm briathartha (e.g., "ag léamh") leis an mbriathar "is maith liom" nó "is fearr liom".
• Tá réamhfhocail riachtanach agus gníomhaíochtaí á dtuairisciú, mar shampla: léiríonn "ag" roimh ainm briathartha go bhfuil tú i mbun rud éigin a dhéanamh.
• Is minic a úsáidtear an chopail "is" chun caitheamh aimsire a shainiú nó a thuairisciú.

Tábhacht chultúrtha na gcaitheamh aimsire Éireannach

• Is caitheamh aimsire agus léirithe cultúrtha lárnach iad ceol agus damhsa traidisiúnta na hÉireann.
• Is caitheamh aimsire tábhachtach náisiúnta iad cluichí Gaelacha (iománaíocht, peil Ghaelach, camógaíocht).
• Bhí an scéalaíocht agus aithris na filíochta ina gcaitheamh aimsire suntasach go stairiúil.
• Is minic a léiríonn caitheamh aimsire nasc leis an dúlra agus leis an aer faoin spéir.

Taitneamh a bhaint as caitheamh aimsire a chur in iúl

• Thaitin sé liom
• Bhain mé sult as
• Is breá liom
• Is maith liom
• Is fearr liom

Ag fiafraí faoi chaitheamh aimsire duine

• Cad a dhéanann tú ar do shuaimhneas?
• Conas a chaitheann tú an t-am?
• An bhfuil aon chaitheamh aimsire agat?

Briathra coitianta a úsáidtear le "caithimh aimsire"

• imirt
• déanamh
• léamh
• scríobh
• éisteacht
• féachaint
• dul
• baint

Abairtí Samplacha

• Is é an snámh an caithimh aimsire is fearr liom.
• Baineann sí an-sult as garraíodóireacht.
• Tá sé ag imirt peile gach tráthnóna.
• Is caithimh aimsire traidisiúnta é an ceol sa cheantar seo.

Athruithe Réigiúnacha i gcaitheamh aimsire

• D’fhéadfadh go mbeadh caitheamh aimsire áirithe níos coitianta i réigiúin shonracha in Éirinn mar gheall ar fhachtóirí geografacha nó traidisiúin chultúrtha.
• Mar shampla, d’fhéadfadh go mbeadh iascaireacht níos coitianta i gceantair chósta.
• D’fhéadfadh go n-athródh stíl agus stór seisiúin cheoil traidisiúnta ó réigiún go réigiún.