امنیت VPN و کنترل دسترسی

شبکه های کامپیوتری

• شبکه کامپیوتری به مجموعه ای از رایانه ها و دستگاه های متصل به یکدیگر گفته می شود که از طریق کانال های ارتباطی مانند کابل‌ها، امواج بی‌سیم، فیبر نوری یا سایر رسانه های انتقال داده، اطلاعات را بین خود رد و بدل می کنند.
• هدف از ایجاد شبکه های کامپیوتری تسهیل اشتراک گذاری منابع، انتقال سریع و کارآمد اطلاعات و بهبود همکاری بین دستگاه ها و کاربران است.
• شبکه ها را می‌توان بر اساس مقیاس و محدوده جغرافیایی به انواع مختلفی تقسیم کرد.

انواع شبکه ها بر اساس محدوده جغرافیایی

• شبکه محلی (LAN - Local Area Network): کامپیوترها و دستگاه‌ها را در یک محدوده جغرافیایی کوچک (مانند یک ساختمان، دفتر یا مدرسه) به هم متصل می کند. معمولاً سرعت بالا و هزینه نصب و نگهداری پایینی دارند. به اشتراک گذاری منابع مانند فایل‌ها و پرینترها بین کاربران کمک می کنند.

• شبکه گسترده (WAN - Wide Area Network): کامپیوترها را در فواصل جغرافیایی بزرگ (مانند شهرها، کشورها یا حتی قاره‌ها) به هم متصل می کند. اینترنت نمونه ای از WAN است. به دلیل گستردگی بیشتر، از فناوری ها و پروتکل های پیچیده تری برای ارتباط استفاده می کنند و از نظر هزینه و پیچیدگی، نسبت به LAN، گران‌تر هستند.

• شبکه شهری (MAN - Metropolitan Area Network): در یک محدوده جغرافیایی متوسط (مثل یک شهر یا کلان شهر) قرار دارد و از فناوری های مخابراتی برای اتصال شبکه های محلی متعدد درون یک شهر یا منطقه خاص استفاده می کند. معمولاً توسط سازمان های دولتی یا شرکت های بزرگ استفاده می شود.

• شبکه شخصی (PAN - Personal Area Network): در محدوده نزدیک به یک فرد برای اتصال دستگاه‌های شخصی مانند تلفن های همراه، لپتاپ ها، تبلت ها و دیگر دستگاه های الکترونیکی استفاده می‌شود. از فناوری های بی‌سیم مانند بلوتوث استفاده می کند و محدود به فضای کوچکی (مانند اتاق یا محیط اطراف فرد) است.

• شبکه محلی بی‌سیم (WLAN - Wireless Local Area Network): شبیه LAN است اما به جای کابل، از فناوری‌های بی‌سیم مانند Wi-Fi برای برقراری ارتباط بین دستگاه ها استفاده می کند. در خانه ها، دفاتر و اماکن عمومی رایج است.

• شبکه ذخیره سازی (SAN - Storage Area Network): به طور اختصاصی برای مدیریت و انتقال داده‌های ذخیره شده طراحی شده است. به مراکز داده و سازمان‌ها اجازه می‌دهد که ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌های حجیم را به شکل بهینه‌تری انجام دهند.

• شبکه خصوصی مجازی (VPN - Virtual Private Network): یک اتصال امن است که روی شبکه‌های عمومی مانند اینترنت برقرار می‌شود. امکان دسترسی از راه دور به شبکه‌های خصوصی با ایجاد تونل‌های امن برای انتقال داده‌ها را فراهم می‌کند. بیشتر برای افزایش امنیت و جلوگیری از دسترسی‌های غیر مجاز به کار می‌رود.

• شبکه جهانی (GAN - Global Area Network): دستگاه‌ها و شبکه‌ها را در مقیاس جهانی به هم متصل می‌کند. اینترنت نمونه ای از شبکه جهانی است که به افراد و دستگاه‌ها در سراسر دنیا امکان ارتباط و تبادل اطلاعات را می‌دهد.

• شبکه همتا به همتا (P2P - Peer to Peer): در این نوع شبکه، هر دستگاه به عنوان یک گره مستقل عمل می‌کند و منابع را به اشتراک می‌گذارد بدون نیاز به یک سرور مرکزی برای مدیریت ارتباطات. معمولاً در انتقال فایل‌ها، اشتراک گذاری داده‌ها و ارتباطات غیرمتمرکز استفاده می‌شود.

مزایای شبکه های کامپیوتری

• اشتراک گذاری منابع: امکان به اشتراک گذاری منابع مانند فایل‌ها، پرینترها، دستگاه‌های ذخیره سازی و نرم افزارها بین کاربران را فراهم می‌کند. به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره وری منجر می‌شود.

• ارتباط سریع و مؤثر: امکان ارسال و دریافت اطلاعات به سرعت و در لحظه بین دستگاه‌ها و کاربران مختلف را فراهم می‌کند.

معایب شبکه های کامپیوتری

• هزینه های اولیه بالا: راه اندازی یک شبکه، به خصوص در مقیاس بزرگ (مانند WAN)، هزینه‌های زیادی برای خرید تجهیزات، کابل‌کشی، نصب و پیکربندی به همراه دارد. همچنین نیاز به تخصص فنی در مرحله نصب و نگهداری نیز جز هزینه‌های مرتبط است.

• پیچیدگی و مدیریت: مدیریت یک شبکه، به خصوص در محیط‌های بزرگ و پیچیده، نیازمند دانش تخصصی و تجربه زیاد است. مشکلات فنی مانند تداخلات، مشکلات سخت افزاری یا حملات امنیتی ممکن است پیچیدگی مدیریت را افزایش دهند.

• تهدیدات امنیتی: اگرچه شبکه‌ها امکان افزایش امنیت را فراهم می‌کنند اما در صورت عدم پیاده سازی صحیح مکانیزم های امنیتی، شبکه های کامپیوتری می‌توانند هدف حملات سایبری، سرقت اطلاعات، ویروس‌ها و بدافزارها قرار گیرند.

• وابستگی به شبکه: در محیط‌های کاری که تمام سیستم‌ها و فرایندها به شبکه وابسته هستند، اگر شبکه دچار اختلال شود، تمام فعالیت‌های کاری ممکن است متوقف شوند. خرابی شبکه یا قطع ارتباط می‌تواند باعث از دست رفتن داده‌ها و کاهش بهره‌وری شود.

• پهنای باند محدود: در صورت استفاده بیش از حد از منابع شبکه یا افزایش تعداد کاربران، پهنای باند شبکه ممکن است به حدی برسد که سرعت انتقال داده کاهش یابد. این موضوع به خصوص در شبکه‌های گسترده که ارتباطات بیشتری دارند مشکل ساز می‌شود.

• نگهداری و به‌روزرسانی مداوم: شبکه‌های کامپیوتری نیازمند به روزرسانی مداوم تجهیزات و نرم افزارها هستند تا کارایی و امنیت آنها حفظ شود. این به روزرسانی‌ها ممکن است هزینه بر و زمانبر باشند و در صورت عدم انجام صحیح، مشکلات بیشتری ایجاد کنند.