Alt Taraf Kemikleri

• Alt Taraf Kemikleri konusu ele alınmaktadır.
• Bu konu başlığı altında, femur (uyluk kemiği), tibia, fibula ve ayak iskeleti incelenir.

Os Femoris (Uyluk Kemiği)

• İnsan vücudundaki en uzun, en kalın ve en kuvvetli kemiktir; vücut uzunluğunun yaklaşık dörtte birini oluşturur.
• Femurun proksimal (üst) ucunda, kalça eklemini oluşturmak üzere kalça kemiğinin asetabulumuna bağlanan yuvarlak bir yapı (caput femoris veya femur başı) bulunur.
• Femur başının ortasında, lig. capitis femoris'in bağlandığı küçük bir çukur (fovea capitis femoris) yer alır.
• Femur başını gövdeye bağlayan kısım collum femoris (femur boynu) olarak adlandırılır.
• Collum femorisin gövdeyle birleştiği yerde iki büyük çıkıntı bulunur: Trochanter major (büyük trokanter) ve trochanter minor (küçük trokanter).
• Trochanter major ve minoru önden birleştiren kabarıklığa linea intertrochanterica, arkadan birleştiren çıkıntıya crista intertrochanterica denir.
• Trochanter majorun caput femorise bakan kısımında fossa trochanterica bulunur.
• Collodiafizer açı, collum femoris ile gövde arasındaki açıdır ve ortalama 126 derecedir; kişinin pelvis genişliği ve boyu ile orantılı olarak değişir.
• Femurun gövdesinin (corpus femoris) arka yüzünde, crista intertrochantericadan aşağıya doğru uzanan iki uzun kenar (linea aspera) bulunur.
• Linea asperanın dıştaki kenarına labium laterale linea aspera, içteki kenarına labium mediale linea aspera denir.
• Labium mediale linea asperanın trochanter minöre birleşim yerinde linea pectinea bulunur.
• Linea asperanın labium lateralisi trochanter major yanına gelirken tuberositas glutea'yı oluşturur.
• Linea asperanın iki kısmı extremitas distalise doğru birbirinden ayrılır ve facies poplitea denilen geniş saha ortaya çıkar.
• Facies poplitea üzerinde tuberculum adductorium bulunur.
• Linea asperanın fossa popliteayı çevreleyen kısımları linea supracondylaris lateralis ve linea supracondylaris medialis olarak adlandırılır.
• Femurun distal ucunda (extremitas distalis) condylus lateralis ve condylus medialis (dış ve iç kondil) bulunur.
• Kondillerin üzerindeki tümsekliklere epicondylus medialis ve epicondylus lateralis denir.
• İki kondil arasındaki boşluğa fossa intercondylaris denir.
• Bu fossanın facies poplitea ile birleşim yerinde linea intercondylaris bulunur.
• Kondillerin ön tarafında patella ile eklem yapan facies patellaris yer alır ve condylus lateralis üzerinde sulcus popliteus bulunur.
• Femurun başında içe, distalindeki facies patellaris ise öne bakmalıdır; bu, kemiğin doğru pozisyonda olduğunun işaretidir.

Patella (Diz Kapağı Kemiği)

• Femurun distal ucunun önünde yer alır ve m. quadriceps femoris'in tendonunun içinde bulunur.
• Apex patellae (tepesi aşağıda) ve basis patellae (tabanı yukarıda) olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
• Vücudun en büyük sesamoid kemiğidir.
• Arka yüzüne facies articularis denir ve bu yüz femur ile eklem yapar.
• Patellanın kırıkları genellikle önden gelen darbeler sonucu oluşur.
• Patellanın cerrahi olarak çıkarılması fonksiyon kaybına yol açmaz.
• Apex patellae aşağıda, basis patellae yukarıda ve facies articularis arkada olacak şekilde konumlandırılır.

Tibia (Kaval Kemiği)

• Femurdan sonra vücudun en kalın ve en uzun kemiğidir.
• Üst (proksimal) ucunda condylus lateralis ve condylus medialis bulunur ve bunlar femur kondilleri ile eklem yapar. Bu kısım facies articularis superior olarak da adlandırılır.
• Diz eklemi bu bölgede oluşur ve menisküsler bu kısma tutunur.
• İki eklem yüzü arasındaki boşluğun ön kısmına area intercondylaris anterior, arka kısmına area intercondylaris posterior denir.
• Condylus lateralisin dış kısmında fibulanın başı ile eklem yapan facies articularis fibularis bulunur.
• Proksimal ucun önündeki büyük tümseğe tuberositas tibiae denir ve buraya m.quadriceps femoris'in tendonu yapışır.
• Area intercondylaris posteriorun tuberculum intercondylarelere yakın kısmında eminentia intercondylaris bulunur.
• Gövdesinde (corpus tibia) margo anterior, margo medialis ve margo interosseus olmak üzere üç kenar bulunur.
• Gövdenin yüzleri facies posterior, facies lateralis ve facies medialisdir.
• Facies posteriorun proksimal ucuna yakın kısmında m. soleusun yapıştığı linea musculi solei bulunur.
• Tibianın alt ucuna (extremitas distalis) gelinir.
• Alt medial kısmında aşağı doğru uzanan büyük bir çıkıntıya malleolus medialis denir.
• Malleolus medialisin iç yüzünde talus ile eklemleşen facies articularis malleoli bulunur.
• Bu yapının lateralinde facies articularis inferior bulunur.
• Alt ucun dış kısmında fibulanın oturduğu incisura fibularis yer alır.
• Malleolus arkasında sulcus malleolaris bulunur.
• Proksimal uçtaki tuberositas tibia'nın öne, distal uçtaki malleolus medialis'in ise içe gelmesi, kemiğin doğru pozisyonda olduğunu gösterir.

Fibula (Kamış Kemiği)

• Tibianin lateralinde bulunan ince uzun kemiktir.
• Üst ucuna (extremitas proximalis) caput fibulae (fibulare) denir ve bu kısmın en yüksek yerine apex capitis fibulae denir.
• Fibulanın başında facies articularis capitis fibulae bulunur ve bu yüz tibianın facies articularis fibularisi ile eklem yapar.
• Fibula başı ile gövdesinin birleşim yerine collum fibulae denir.
• Gövdesinde (corpus fibulae) margo anterior, margo posterior ve margo interosseus bulunur.
• Yüzleri facies lateralis, facies posterior ve facies medialis'dir.
• Tibianın margo interosseusu ile fibulanın margo interosseusunun arasında membrana interossea bulunur ve bu zarın yapışma yerlerine margo interosseus denir.
• Margo posterior'un fibula başına yakın kısmında crista medialis denilen bir krista bulunur.
• Distal ucuna ( extremitas distalis) Malleolus lateralis denir.
• Talus ile eklem yapan facies articularis malleoli adlı eklem yüzeyi mevcuttur.
• Bu eklem yüzeyinin arkasında fossa malleoli lateralis denilen bir çukur ve bu çukurun arkasında da sulcus malleolaris denilen bir oluk bulunur.
• Yassı olan ucu alta, buradaki eklem yüzü içe doğru, eklem yüzünün arkasındaki fossa malleoli lateralis arkaya gelecek şekilde konumlandırılır.
• Fibula kırıkları genellikle dış malleolus lateralisin kırılması şeklindedir ve ayak bileği travmalarında görülür.
• Fibula fonksiyonel olarak çok önemli olmadığından, bazen kemik greftleri bundan alınır.

Ayak İskeleti (Ossa Pedis)

• Toplamda 26 kemikten oluşur ve üç kısımda incelenir: Ossa Tarsi (Ayak bileği kemikleri), Ossa Metatarsi (Ayak tarağı kemikleri) ve Ossa Digitorum (Ayak parmak kemikleri).

Ossa Tarsi (Ayak Bileği Kemikleri):

• 7 adet kemikten meydana gelir: Talus, calcaneus, os cuneiformia mediale, os cuneiformia laterale, os cuneiformia intermedium, os cuboideum ve os naviculare.

Talus

• Ayak bileği kemiklerinin en üstünde bulunur; malleolus medialis, lateralis, calcaneus ve naviculare ile eklem yapar.
• Talus başı (caput tali), gövdesi (corpus tali) ve boynu (collum tali) olmak üzere üç kısımda incelenir.
• Caput tali'de facies articularis navicularis bulunur ve burası os naviculare ile eklem yapar.
• Talusun alt kısmında calcaneus ile eklem yapan üç tane eklem yüzü bulunur: Facies articularis calcanea anterior, facies articularis calcanea media ve facies articularis calcanea posterior. Calcaneusun talaris yüzleri ile eklemleşir.
• Talusun corpusunun arka alt kısmında sulcus tendinis m.flexoris hallucis longi bulunur.
• Bu oluğun yanlarında tuberculum mediale ve tuberculum laterale bulunur.
• Üst kısmında tibia ile eklem yapan kısma trochlea tali denir ve bu kısmın üstündeki eklem yüzeyine facies superior denir.
• Facies malleolaris lateralis'tenLaterale doğru processus lateralis tali uzanır.
• Collum tali'nin alt kısmında sulcus tali bulunur.
• Talus tibia, fibula, calcaneus ve naviculare ile eklem yapar.
• Trochlea tali yukarı, caput tali öne, processus lateralis tali dışa gelecek şekilde yerleştirilir. Talus kırıkları genellikle collum tali'de oluşur.

Calcaneus (Topuk Kemiği):

• Ayak bileği kemiklerinin en büyüğüdür ve vücudun ağırlığını taşıyan kemiktir. Ayak topuğunu oluşturur.
• Alt yüzünde processus medialis tuberis calcanei ve processus lateralis tuberis calcanei bulunur. Bazen tuberculum calcanei de bulunabilir.
• Üst kısmında talus ile eklem yaptığı üç eklem yüzü (facies articularis talaris anterior, facies articularis talaris media ve facies articularis talaris posterior) bulunur.
• Önde os cuboideum ile eklem yapan facies articularis cuboidea bulunur.
• Dış yüzünde trochlea peronealis (fibularis) bulunur ve bunun altında sulcus tendinis musculi peronei (fibularis) longi bulunur.
• İç tarafında sustentaculum tali bulunur ve burası facies articularis talaris medianın hemen arkasındadır.
• Sustentaculum tali'nin alt kısmında sulcus tendinis musculi flexoris hallucis longi bulunur.
• Talus, calcaneus ve os cuboideum ile eklem yapar.
• Tuber calcanei arkaya, talus ile eklem yapan yüzleri yukarı, sustentaculum tali ise içe gelecek şekilde konumlandırılır.

Os Naviculare:

• Ayak bileği kemiklerinin proximal ve distal sıraları arasında, iç tarafta bulunur.
• Arka yüzünde talusla eklem yapan facies articularis talaris, öndeki geniş yüzünde ise facies articularis bulunur.
• Os cuneiformia mediale, laterale, intermedium ve talus ile eklem yapar.
• Tuberositas osis navicularis denilen bir çıkıntı bulunur.
• Talus ile eklem yapan yüzü proksimale, os cuneiformia'larla eklem yapan yüzü distale, tuberositas osis navicularis ise aşağı gelecek şekilde konumlandırılır.

Os Cuboideum:

• Tarsal bölgenin dışında, ayak bileğinin ön dış tarafında bulunur.
• Plantar yüzündeki çıkıntıya tuberositas osis cuboidei denir ve önündeki oluğa Sulcus tendinis musculi peronei (fibularis ) longi denir.
• Calcaneus, os naviculare, os cuneiformia laterale ve os metatarsalia IV, V ile eklem yapar.
• Processus calcanei' adındaki çıkıntı proximale aşağı, os cuneiformia laterale ile eklem yapan yüzü ise mediale gelecek şekilde konumlandırılır.

Ossa Cuneiforme:

• Kama şeklinde üç kemiktir: Os cuneiforme mediale, os cuneiforme laterale ve os cuneiforme intermedium (medialden laterale doğru).
• Os naviculare, os cuneiforme intermedium, 1. ve 2. metatarsal kemikler ile eklem yapar (Os cuneiforme mediale).
• Os naviculare, Os cuneiforme mediale, laterale, 2. metetarsal kemik ile eklem yapar (Os cuneiforme intermedium).
• Os naviculare, Cuneforme intermedia, os cuboideum, 3.,4. bazen 2. metatarsal kemiklerle eklem yapar (Os cuneiforme laterale).

Ossa Metatarsi (Ayak Tarağı Kemikleri):

• Metatarsal bölgede 5 tane kemik bulunur.
• Proksimal ucuna basis metatarsi, gövdelerine corpus metatarsale, distal kısmına caput metatarsale denir.
• Başparmağa ait olana os metatarsale I, ardından os metatarsale II, os metatarsale III , os metatarsale IV ve os metatarsale V denir.
• Os metatarsale I'in basisinin altında tuberositas ossis metatarsalis primi, os metatarsale V'in basisinin lateralinde ise tuberositas ossis metetarsalis quiti (v) bulunur.

Ossa Digitorum (Phalanges) (Ayak Parmağı Kemikleri):

• El parmaklarında olduğu gibi ayak parmaklarında da 14 tane kemik bulunur.
• Başparmakta (halluks veya birinci parmak) 2, diğer parmaklarda ise 3 kemik bulunur: proximal phalanx (phalanx proximalis), distal phalanx (phalanx distalis) ve middle phalanx (phalanx media - sadece 2-5. parmaklarda).