Questions and Answers
Қазақ халқының ай жылдың басы ретінде қай айды санайтынын анықтаңыз.
«Қыдыр қамшысы» деген атау қай айдың 17-19 күндерімен байланысты?
«Қызыл жұмыртқа салқыны» атауы қай айда өтеді?
Сүмбіле жаңбыры өткен соң, келесі айда қандай жұлдыз туып, таң суыған?
Signup and view all the answers
Айдың тууын бақылау бойынша, қазақ жұлдызшылары неше күндегі айдың тоғысуын қалыптастырған?
Signup and view all the answers
Үркердің жерге кіруі қай айда болады?
Signup and view all the answers
«Тобылғы жарған» суығы қай айдың 25-27 күндерімен байланысты?
Signup and view all the answers
Айдың соңына қарай «Тобылғы жарған» суық болатыны қай айда?
Signup and view all the answers
Қар үстінде жатқан қойдың құмалағының қарға батары не батпасына болжау қай күні болуы керек?
Signup and view all the answers
Ауа райының суып кетуі мен жаңбырлатып өтетін күндер қай айға тиесілі?
Signup and view all the answers
Study Notes
Ай мен Үркердің тоғысуы
- Қазақ жұлдызшылары айдың тууын бақылап, аспандағы орнын анықтау жүйесін жасаған.
- Ай жылдың әр мезгілінде Үркермен тоғысады, бұл құбылыс халық арасында «тоғысу» деп аталады.
Наурыз айының маңызы
- Қазақы жыл санауда жылдың басы наурыз айы.
- Наурыздың 1 күні қар үстіндегі қойдың құмалағы арқылы қыс пен көктемнің ара-жігін болжайды.
Сәуірдің ерекшеліктері
- Сәуір айының 14-іне сәйкес айдың басы басталады.
- 17-19 сәуір күндері «Қыдыр қамшысы» суық ауа райы байқалады.
- Сәуірдің соңғы күндерінде тобылғы бүршік жарады, бұл «Тобылғы жарған» тобына жатады.
Мамырдағы ауа райы
- Мамыр айының 8-9 күндері «Қызыл жұмыртқа салқыны» өтеді, яғни ауа райы суытуы мүмкін.
- Бұл күндері адал құстар ұялайды, сондықтан қазақ халқы оны «Қызыл жұмыртқа» деп атап кеткен.
Жаз мезгіліндегі құбылыстар
- Шілде айы Үркердің жерге кіруімен басталады.
- 40 күннен кейін Үркер қайта көтеріліп, Сарша айында «Үркердің толғағы» жаңбырлы кезең болады.
Күздегі жаңбыр мен ауа райы
- Қыркүйек айында «Сүмбіленің суы» байқалады, бұл кезде жаңбыр себу маусымы басталады.
- Сүмбіле жаңбыры жердің көк болуына және малға жақсы от қалыптастыруына себеп болады.
Ақырап айының болжамы
- Ақырап айы қазіргі қазан айының 14 жұлдызына сәйкес келеді.
- Сол күні таңсәріден бастап жұлдызшы-есепшілер күн мен түннің сағаттарын мұқият бақылап, ауа райының өзгерістерін болжаған.
- Ақырап тұсында ауа райының өзгерістерін анықтау үшін алты күн бойы бақылау жүргізіледі.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл сауалнамада қазақ жұлдызшыларының ай мен Үркердің тоғысуы, наурыз айының маңызы, сәуір мен мамыр айларындағы ауа райы сияқты құбылыстары туралы ақпарат беріледі. Халық арасында кең таралған дәстүрлер мен халықтық көзқарастарды зерттеуге мүмкіндік береді.
