Administracja: Definicja i Etymologia

• Administracja była najpierw ideą, potem została zdefiniowana i nazwana, jest niezbędna dla funkcjonowania państwa.

Konstytucja Walentyniana I (370 r. n.e.)

• Urzędy podatkowe powinny monitorować życie studentów, korygować je, sprawować władzę i karać.

Etymologia terminu "administracja"

• Ministrare: Służenie, działalność służebna i wykonawcza mająca na celu realizowanie czyjejś woli.
• Minister: Sługa króla.
• Ministrant: Sługa osoby duchownej.
• Administrare: Systematyczne i względnie trwałe działania wykonawcze z wykorzystaniem powiązanych czynności szczegółowych.

Typologia definicji terminu "administracja"

• Definicja negatywna: Administracja jest trudna do zdefiniowania, można ją tylko opisywać.
• Definicja wielkiej reszty: Administracja to każda władza, która nie jest sądownicza ani ustawodawcza.
• Definicje pozytywne – 3 znaczenia:
  • Strukturalna: Struktury w państwie powołane do realizacji celów o charakterze zadań publicznych.
  • Atrybutowa: Określona działalność o specjalnych cechach, podejmowana w celu realizacji zadań publicznych.
  • Personalna: Osoby zatrudnione na podstawie wyboru, powołania, mianowania lub umowy o pracę.

Krzyżowanie się definicji przedmiotowej i podmiotowej

• Definicja podmiotowa administracji: Działalność normodawcza organów administracji publicznej.
• Działalność quasi sądowa organów administracji publicznej to prawodawstwo nieustawowe.
• Działalność administracyjna sądów obejmuje także funkcje administracyjne, takie jak mianowanie sędziów i wyznaczanie im siedzib.
• Działalność administracyjna organów ustawodawczych obejmuje sprawy administracyjne, jak np. kontrola nad Radą Ministrów.

Definicja finalna

• Administracja publiczna to zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli przez państwo i różne instytucje.

Funkcje/sfery działania administracji

• Policja administracyjna: Ma na celu zminimalizowanie zagrożeń, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochronę ogółu dóbr.
• Reglamentacja: Ograniczenie swobody działania jednostek przez warunki zawarte w przepisach (np. zezwolenia, koncesje).
• Administracja świadcząca: Zabezpiecza podstawowe potrzeby społeczeństwa (materialne i niematerialne).
• Regulacyjna: Obejmuje usługi infrastrukturalne (transport, energetyka, telekomunikacja) oraz regulację rynku usług.

Cechy administracji

• Działa w imieniu państwa, które może przekazywać kompetencje innym podmiotom (np. gminom).
• Ma charakter wykonawczy i organizatorski, realizuje normy prawne ustanowione przez organ ustawodawczy.
• Działa w interesie publicznym i indywidualnym, uwzględniając interes społeczny i prawa obywateli.
• Decyduje jednostronnie o treści stosunków prawnych, ma domniemanie legalności i możliwość użycia przymusu.

Pozostałe cechy administracji publicznej

• Jest związana z prawem (art. 2 i 7 Konstytucji RP).
• Działa w sposób ciągły i stabilny.
• Opiera się na zawodowym personelu.
• Ma charakter monopolistyczny (art. 10 Konstytucji RP).

Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA)

• Jest sądem dwuinstancyjnym, ocenia legalność decyzji, ale nie rozstrzyga merytorycznie.

Pojęcie prawa administracyjnego – czynniki definiujące

• Jest prawem publicznym, reguluje relacje państwa z podmiotami mu podległymi.
• Jest gałęzią prawa regulującą stosunki zewnętrzne i wewnętrzne aparatu państwowego.
• Jest prawem bezwzględnie obowiązującym (ius cogens).
• Opiera się na władczości.
• Określa cele publiczne i inne wartości realizowane w jego granicach.

Triada norm prawa administracyjnego

• Dotyczy przedmiotu działania (normy materialne), podmiotów działających (normy ustrojowe) oraz sposobu działania (normy proceduralne).

Relacje prawa administracyjnego

• Istnieją relacje między prawem ustrojowym, materialnym i procesowym.

Kolejność przepisów szczegółowych

• Przepisy prawa materialnego, następnie ustrojowe, a na końcu proceduralne.

Przepis podstawowy

• Powinien wskazywać, kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować.

Przepisy ustrojowe regulują

• Zadania i kompetencje organów/instytucji, formę prawną i organizację, sposób finansowania i nadzoru.

Przepis proceduralny określa

• Jak działają organy administracji publicznej i sądy administracyjne.

Charakter norm prawa ustrojowego

• Prawo ustrojowe wpływa na prawo materialne, które musi respektować podział zadań i kompetencji.

Stosunek administracyjny a sytuacja administracyjna

• Stosunek administracyjny jest typem stosunku prawnego między podmiotami określonymi przez prawo administracyjne.
• Charakteryzuje się władczą metodą regulacji i asymetrią.
• Sytuacja administracyjna to sytuacja prawnie ukształtowana z uwagi na określone zdarzenie faktyczne.

Cechy stosunku administracyjnoprawnego

• Władcza metoda regulacji.
• Jednostronność.
• Domniemanie prawidłowości działania.
• Kompetencja do przymusowej egzekucji obowiązku.
• Co najmniej jedną ze stron jest organ administracji lub podmiot administrujący.

Sytuacja administracyjna

• Każda sytuacja społeczna podmiotu, ukształtowana prawnie w kontekście konkretnego zdarzenia.

Stosunek administracyjnoprawny

• Jest typem stosunku prawnego, związku między uczestnikami - podmiotami określonymi przez prawo administracyjne.
• Ma charakter czasowy.
• Asymetryczny ze względu na dominację organu administracji publicznej.

Typy stosunków administracyjnoprawnych

• Ustrojowe, procesowe, materialnoprawne.

Najbardziej klasyczny typ stosunku

• Jest regulowany normami materialnego prawa administracyjnego.

Konstrukcja stosunku administracyjnoprawnego

• Podmiot administracji – strona-adresat.

Stosunek administracyjnoprawny nawiązywany jest

• Z mocy prawa lub aktu administracyjnego.

Cechy stosunku administracyjnoprawnego

• Władcza metoda regulacji.
• Jednostronność.
• Domniemanie prawidłowości działania.
• Kompetencja do przymusowej egzekucji obowiązku.
• Jedną ze stron jest organ administracji.