Aardrijkskunde: Basisbegrippen

• De tekst bevat definities van aardrijkskundige begrippen.

Aantrekkings- en afstotingsfactoren

• Een aantrekkingsfactor is een reden om naar een bepaald gebied te verhuizen.
• Een afstotingsfactor is een reden om uit een bepaald gebied te vertrekken.

Basisbegrippen bevolking en ruimte

• Een agglomeratie is een stad met vastgegroeide steden en dorpen eromheen.
• Bebouwingsdichtheid is het gemiddeld aantal gebouwen per vierkante kilometer.
• Bereikbaarheid is het gemak en de snelheid waarmee een locatie te bereiken is.
• Bevolkingskrimp is de afname van de bevolking in een gebied.
• Bevolkingspiramide (leeftijdsdiagram) toont de verdeling van de bevolking naar leeftijdscategorieën.
• Bevolkingsspreiding is de manier waarop mensen over een land of gebied verdeeld zijn.

Demografie en migratie

• Een babyboom is een periode met een plotselinge stijging van het geboortecijfer.
• Demografische transitie is de overgang van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers.
• Emigratie is het verhuizen naar een ander land.
• Forensisme is het regelmatig heen en weer reizen tussen woon- en werkplek.
• Een gastarbeider is iemand die tijdelijk in een ander land werkt.
• Geboortegolf is synoniem aan babyboom, een periode met hoge geboortecijfers.
• Een geboorteoverschot ontstaat wanneer er meer geboorten dan sterfgevallen zijn in een jaar.
• Gezinshereniging is de immigratie van familieleden van een immigrant die al eerder naar een land is verhuisd.
• Immigratie is het zich vestigen in een ander land.
• Migratie is het verhuizen naar een andere woonplaats.
• Een migrant is iemand die buiten de eigen woonplaats verhuist.
• Natuurlijke bevolkingsgroei is de groei van de bevolking door het verschil tussen geboorte en sterfte.
• Remigratie is de terugkeer naar het gebied van oorsprong na eerder te zijn verhuisd.
• Een seizoensmigrant is iemand die voor een korte periode naar een ander gebied verhuist.

Stedelijke ontwikkeling en planning

• Een bestemmingsplan is een gemeentelijk plan dat bepaalt hoe grond gebruikt mag worden (wonen, werken, verkeer, recreatie, etc.).
• Congestie is de verstopping van wegen door verkeersdrukte.
• Een groeigebied of groeiregio is een gebied waar de bevolking toeneemt.
• De historische stadskern is het oudste deel van de stad, gekenmerkt door oude gebouwen, hoge dichtheid, smalle straten, en weinig open ruimte.
• Infrastructuur omvat alle voorzieningen voor het vervoer van personen, goederen en informatie (wegen, stations, zendmasten, etc.).
• Inspraak geeft burgers de mogelijkheid hun mening te geven over plannen, waarmee rekening gehouden wordt.
• Integratie is het deelnemen aan de maatschappij.
• Het landelijk gebied (platteland) kenmerkt zich door weinig bebouwing en veel open ruimte.
• Leefbaarheid is de mate waarin een woonwijk geschikt is om in te leven.
• Een meerkernen groeimodel beschrijft de groei van een stedelijk gebied vanuit meerdere steden.
• Een megastad is een stad met meer dan tien miljoen inwoners.
• Onderhoud verwijst naar de staat van een buurt en de woningen.
• Participatie is de actieve deelname van bewoners aan de leefbaarheid van hun wijk.
• Een projectontwikkelaar is een bedrijf dat bouwprojecten in de stad ontwikkelt.
• Re-urbanisatie is de toename van het aantal inwoners in een stad na een periode van afname.
• Ruimtelijke ordening is het maken van plannen voor de inrichting van de ruimte.
• Segregatie is het gescheiden wonen van bevolkingsgroepen met bepaalde kenmerken (armoede, taal).
• Smog is vervuilde lucht in steden door giftige gassen van auto's, fabrieken en huishoudens.

Overige begrippen

• Drempelwaarde is het minimum aantal klanten dat een voorziening nodig heeft om te kunnen blijven bestaan.
• Levensverwachting is de gemiddelde leeftijd die mensen in een land bereiken.
• Mobiliteit is de verplaatsing van mensen en goederen met behulp van vervoermiddelen.
• Ontgroening is de afname van het aandeel jongeren in de bevolking.
• Reikwijdte is de maximale afstand die mensen willen reizen om gebruik te maken van een voorziening.
• Ruimtegebruik is de inrichting van stad en platteland voor wonen, werken, verkeer, recreatie en andere functies.