5-sinf O'zbek tili va adabiyoti

Kishilar o'rtasidagi muloqot va fikr almashishni ta'minlaydigan asosiy vositadir.

O'zbek tiliga Davlat tili maqomi 1989-yil 21-oktyabrda berilgan.

O'zbek tilida 8 ta mustaqil so'z turkumi mavjud: ot, sifat, son, olmosh, fe'l, ravish, ko'makchi va undalma. 

Tinish belgilarini Punktuatsiya bo'limida o'rganiladi.

Mezon – biror narsani o'lchash, baholash yoki taqqoslash uchun asos bo'ladigan o'lchov, standart yoki qoidadir.

Tamol toshi – mustahkamlik, davomlilik va chidamlilikni anglatadi, asosan qadimiy binolarning poydevorida ishlatilgan bo'ladi.

O'pkadan chiqayotgan havo og'iz bo'shlig'ida hech qanday to'siqqa uchramasa, unli tovush hosil bo'ladi.

Minoraga o'rnatilgan soat Kurant deb ataladi.

O'zbek tilida 24 ta undosh tovush mavjud.

Nutq a'zolari: lablar, tishlar, til, tanglay, yonoqlar, burun, tomoq, o’pka. Ularning hammasi nutq tovushlarini hosil qilishda ishtirok etadi. 

Lab tuvushlari: b, p, m, f va u.

Purviqor – go'zallik va viqorga boy, jozibali, chiroyli.

Yerni va boshqa planetalarni o‘rab turgan gazsimon qobiq Atmosfera deb ataladi.

Kislorodning bir ko'rinishi bo'lgan Ozon o'ziga xos hidi bo'lgan gazdir.

Gapda so'zlarning birining boshqalariga nisbatan kuchliroq talaffuz qilinishi Urg`u deyiladi.

Quyoshning botish payti Sohafoq deb ataladi.

Akademik so'zida 'a' tovushiga urg'u tushsa, ot bo'ladi.

O'zbek xalqi o'z tarixi davomida oromiy, sug'd, kushon, arab va o'zbek yozuvlaridan foydalangan.

SMS so'zi ingliz tilidan olingan.

SMS so'zi qisqa xabarlar degan manoni anglatadi.

Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risidagi qonun 1993-yil 2-sentabrda qabul qilingan.

Harflarning ma'lum bir tartibda joylashuviga Alifbo deyiladi.

Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosida 29 ta harf, 3 ta harfiy birikma va 1 ta tutuq belgi bor.

Iymon – qattiq ishonch, dildan et'irof etiluvchi tushuncha, nuqtaiy nazar, qarash.

Haqqoniyat yo'li qurbon bo'lish SHAHID deb ataladi.

Til yo'qolsa, MILLAT ham yo'qoladi.

Til – ijtimoiy hodisadir, chunki u jamiyatga xizmat qiladi.

Tig' jarohati bitar, TIL jarohati bitmas.

Ushbu so'zlar O'zbekiston Respublikasi "Davlat tili haqida"gi Qonunining 19-bandiga to'g'ri keladi. 

Mustaqil so'zlar – mustaqil so'roqqa javob bo'ladigan va gap bo'lagi vazifasida keladigan so'zlardir.

Sifat so'z turkumi ijobiy va salbiy sifatlarni aniqlaydi.

Men, sen, biz, siz, ular, u - bu Olmosh so'z turkumiga kiradi. 

Fe'l so'z turkumi harakat va holatni bildiradi. 

So'zlarni to'g'ri yozish qoidalari Orfografiya bo'limida o'rganiladi.

Tinish belgilari Punktuatsiya bo'limida o'rganiladi.

a, o, e, o', u, i – bu Unli tovushlar.

O'zbek tilida 24 ta undosh tovush bor.

Vaqting ketdi – UMRI ketdi.

"Bunga, shunga, mavzuying" so'zlarida Tovush almashishi hodisasi sodir bo'lgan.

Bir havo zarbi bilan aytiladigan tovush yoki tovushlar birikmasiga Bo‘g‘in deyiladi.

Adabiyotning asosiy ifoda vositasi Badiiy so'zdir.

Hayot haqiqati bilan bog'liq bo'lib, xayoliy va hayotiy uydirmalar asosga qurilgan, tarbiyaviy ahamiyatga ega og'zaki hikoyalar ERTAK deb ataladi.

"Ulkan odam yelkasiga tanasini ortib, ko'tarib ketaveribdi". Ushbu satrlar "Uch aka-uka botirlar" ertakdan.

Oygulni zindondan Baxtiyor qutqardi.

"Tilga e'tibor – elga e'tibor" hikmatli so'zini Alisher Navoiy aytgan.

"Ijtimoiy" so'zi jamiyat, inson va jamiyat hayotiga oid degan ma’noni anglatadi.

Maqolni davom ettiring "Taom lazzati tuzida, INSON izzati so'zida".

Tilning tovush tuzilishi Fonetika bo'limida o'rganiladi

So'z turkumlari Morfologiya bo'limida o'rganiladi

"Odamiy ersang, demagil odamiy, Onikim yo'q xalq g'amidin g'ami" Hikmatli so'zi Alisher Navoiyga tegishli.

Tovush ortishi, tovush tushishi, tovush almashishi – bu Fonetik hodisa

"Eshak bilan baqalar" masalining muallifi Ezopdir.