Жылымық жылдар

Желтоқсан оқиғасы

• 1986 жылы Қазақстанда Желтоқсан оқиғасы орын алды, ол кеңес қоғамында орын алған маңызды оқиға.
• Одақтық және қазақстандық басшылар тек шиеленістен кейін жағдайға назар аударды.
• Азық-түлік және өнеркәсіп тауарларының қамтамасыз етілуі жақсарды.
• Жұмысшылар палаткалы қалашықтардан көшіріліп, жұмыстың қалыпқа келуі қамтамасыз етілді.

Теміртау оқиғасы

• 1959 жылы Теміртау оқиғасы КСРО-дағы тоталитарлық жүйеге қарсы қарсылықтың алғашқы белсенділігі болды.
• Оқиғаның орны болған Теміртау, соғыстан кейінгі онжылдықта маңызды тарихи контекст болып табылады.
• Теміртау оқиғасы Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық проблемалардың салдарынан туындады.

Қазақ КСР мен «Хрущевтік жылымық»

• И.В. Сталин 1953 жылы 5 наурызда қайтыс болды, сталиндік дәуір аяқталды.
• Н.С. Хрущев 1953 жылы қыркүйекте КОКП ОК Бірінші хатшысы болып сайланды.
• Хрущев кезеңі 1953-1964 жылдар аралығында «хрущевтік жылымық» деп аталады.
• Тарихшылар Хрущевтің рөлін бағалауда екі түрлі пікір бар: сталиндік жүйені сынау мен күрделі реформалар жүргізуге тайсалушылық.
• 1956 жылы Хрущевтің бастамасымен И.В. Сталиннің жеке басты табынушылығы айыпталды.
• Хрущевтік «жылымық» кезеңінде қоғамдық-саяси өмірде демократияландыру, рақымшылық және ақтау үдерістері басталды.
• ГУЛАГ 1956 жылы Хрущевтің бақылауымен жойылды, бірақ реформалар аяқсыз қалды.
• Е.Бекмахановтың ісі қайта қаралып, рақымшылық алды, алайда толық ақталмады.
• Қазақстанда көптеген ғалымдар қоғамдық-саяси өмірге оралып, сотталғандар лагерьден шығарылды.
• Н.С. Хрущев билікті қатал әдістермен ұстауға тырысты, ескі әдістерге сүйенді.
• Хрущевтің жылдары тұрғын үйдің жаппай құрылысы басталды, халықтың өмір сүру деңгейі көтерілді.
• Тұтыну заттарының шығару жолға қойылуы, халықтың тұрмыстарына жаңа техниканың қосылуы байқалды.
• Хрущев 1980 жылдары халық коммунизмде өмір сүретінін жариялады, бірақ уәделер орындалмады.

Қазақстандағы партиялық билік дағдарысы

• КОКП саяси жағына мемлекеттік басқару жүйесімен бірігіп кеткен.
• Мәскеу арқылы ұлттық республикаларда партияның жетекшілері тағайындалды, жергілікті халықтың мүддесі ескерілмеді.
• Алматы Компартиясы ОК бірінші хатшыларының жиі ауысуы реформаларды жүргізуге қиыншылықтар туғызды.
• 1953-1964 жылдар аралығында Қазақстанда жеті басшы тағайындалды, олардың тек үшеуі қазақстандық.
• Ж.Ш. Шаяхметов, П.К. Пономаренко, Л.И. Брежнев, И.Д. Яковлев қызметтерін атқарды, бірақ реформаларды аяқтай алмады.
• 1961 жылы Ж.А. Тәшенев Қазақстанның мүддесін қорғау үшін қызметінен босатылды.

1959 жылғы Теміртау оқиғасы

• Теміртау қаласында Металлургия комбинатын салу Бүкілодақтық жастар құрылысы ретінде жарық көрді.
• Жас жұмысшылар құрылысқа тартылды, бірақ әлеуметтік-тұрмыстық мәселелер туындады.
• 1959 жылы 25 мыңнан астам адам Қарағанды металлургия комбинатында жұмыс істеді.
• Жұмысшылардың жағдайы нашарлап, наразылық туындады.
• 1-3 тамызда Теміртауда мыңдаған жұмысшы толқулары орын алды, олар әскери күштермен басылды.
• Теміртау оқиғасы тоталитарлық жүйеге қарсы алғашқы қарсылықтардың бірі ретінде саналады.
• Одан кейінгі оқиғалар (Новочеркасск 1962 ж., Алматы 1986 ж.) биліктің назарын аудартты, әлеуметтік мәселелер жақсартылды.

Қазақ КСР мен «Хрущевтік жылымық»

• И.В. Сталин 1953 жылы 5 наурызда қайтыс болды, сталиндік дәуір аяқталды.
• Н.С. Хрущев 1953 жылы қыркүйекте КОКП ОК Бірінші хатшысы болып сайланды.
• Хрущев кезеңі 1953-1964 жылдар аралығында «хрущевтік жылымық» деп аталады.
• Тарихшылар Хрущевтің рөлін бағалауда екі түрлі пікір бар: сталиндік жүйені сынау мен күрделі реформалар жүргізуге тайсалушылық.
• 1956 жылы Хрущевтің бастамасымен И.В. Сталиннің жеке басты табынушылығы айыпталды.
• Хрущевтік «жылымық» кезеңінде қоғамдық-саяси өмірде демократияландыру, рақымшылық және ақтау үдерістері басталды.
• ГУЛАГ 1956 жылы Хрущевтің бақылауымен жойылды, бірақ реформалар аяқсыз қалды.
• Е.Бекмахановтың ісі қайта қаралып, рақымшылық алды, алайда толық ақталмады.
• Қазақстанда көптеген ғалымдар қоғамдық-саяси өмірге оралып, сотталғандар лагерьден шығарылды.
• Н.С. Хрущев билікті қатал әдістермен ұстауға тырысты, ескі әдістерге сүйенді.
• Хрущевтің жылдары тұрғын үйдің жаппай құрылысы басталды, халықтың өмір сүру деңгейі көтерілді.
• Тұтыну заттарының шығару жолға қойылуы, халықтың тұрмыстарына жаңа техниканың қосылуы байқалды.
• Хрущев 1980 жылдары халық коммунизмде өмір сүретінін жариялады, бірақ уәделер орындалмады.

Қазақстандағы партиялық билік дағдарысы

• КОКП саяси жағына мемлекеттік басқару жүйесімен бірігіп кеткен.
• Мәскеу арқылы ұлттық республикаларда партияның жетекшілері тағайындалды, жергілікті халықтың мүддесі ескерілмеді.
• Алматы Компартиясы ОК бірінші хатшыларының жиі ауысуы реформаларды жүргізуге қиыншылықтар туғызды.
• 1953-1964 жылдар аралығында Қазақстанда жеті басшы тағайындалды, олардың тек үшеуі қазақстандық.
• Ж.Ш. Шаяхметов, П.К. Пономаренко, Л.И. Брежнев, И.Д. Яковлев қызметтерін атқарды, бірақ реформаларды аяқтай алмады.
• 1961 жылы Ж.А. Тәшенев Қазақстанның мүддесін қорғау үшін қызметінен босатылды.

1959 жылғы Теміртау оқиғасы

• Теміртау қаласында Металлургия комбинатын салу Бүкілодақтық жастар құрылысы ретінде жарық көрді.
• Жас жұмысшылар құрылысқа тартылды, бірақ әлеуметтік-тұрмыстық мәселелер туындады.
• 1959 жылы 25 мыңнан астам адам Қарағанды металлургия комбинатында жұмыс істеді.
• Жұмысшылардың жағдайы нашарлап, наразылық туындады.
• 1-3 тамызда Теміртауда мыңдаған жұмысшы толқулары орын алды, олар әскери күштермен басылды.
• Теміртау оқиғасы тоталитарлық жүйеге қарсы алғашқы қарсылықтардың бірі ретінде саналады.
• Одан кейінгі оқиғалар (Новочеркасск 1962 ж., Алматы 1986 ж.) биліктің назарын аудартты, әлеуметтік мәселелер жақсартылды.