Podcast
Questions and Answers
1868-1869 жылдары Орал мен Торғайдағы көтерілістің негізгі себебі патша үкіметінің жаңа реформалары болды.
1868-1869 жылдары Орал мен Торғайдағы көтерілістің негізгі себебі патша үкіметінің жаңа реформалары болды.
True (A)
1868-1869 жылдары көтеріліс 1 жылдан аз уақытқа созылды.
1868-1869 жылдары көтеріліс 1 жылдан аз уақытқа созылды.
False (B)
Жамансай көлі маңындағы қоршау кезінде көтерілісшілер фон Штемпель жазалаушылар тобын 7 күн бойы қоршап тұрды.
Жамансай көлі маңындағы қоршау кезінде көтерілісшілер фон Штемпель жазалаушылар тобын 7 күн бойы қоршап тұрды.
True (A)
1869 жылы көтерілісті басу үшін граф Комаровскийдің астында 30 000-нан астам әскер жіберілді.
1869 жылы көтерілісті басу үшін граф Комаровскийдің астында 30 000-нан астам әскер жіберілді.
Signup and view all the answers
Маңғыстау әңгімесі Орал мен Торғайдағы көтерілістен кейін жүзеге асқан болатын.
Маңғыстау әңгімесі Орал мен Торғайдағы көтерілістен кейін жүзеге асқан болатын.
Signup and view all the answers
Адай руы 1870 жылы 160 000 сом салық төлеуге міндеттелген.
Адай руы 1870 жылы 160 000 сом салық төлеуге міндеттелген.
Signup and view all the answers
Маңғыстау көтерілісін басу үшін Апшерон полкі мен Терек казактарының полкі жіберілді
Маңғыстау көтерілісін басу үшін Апшерон полкі мен Терек казактарының полкі жіберілді
Signup and view all the answers
Рукин Маңғыстаудағы көтерілісті басу кезінде қаза тапты.
Рукин Маңғыстаудағы көтерілісті басу кезінде қаза тапты.
Signup and view all the answers
Маңғыстау көтерілісі кезінде 3 000-нан астам шаңырақ Хиуаға қашып кетті.
Маңғыстау көтерілісі кезінде 3 000-нан астам шаңырақ Хиуаға қашып кетті.
Signup and view all the answers
Маңғыстау көтерілісі кезінде адайлықтар 90 мың қой жоғалтты.
Маңғыстау көтерілісі кезінде адайлықтар 90 мың қой жоғалтты.
Signup and view all the answers
Study Notes
1868-1869 жылдардағы Орал мен Торғай көтерілісі
- 1867-1868 жылдарығы реформалар отаршылдық езгіні күшейтті.
- Реформалардың бір бөлігі: мемлекеттік меншік жарияланған жерлер, жаңа бекіністердің көптеп салынуы, салықтардың (шаңырақ және земство) жоғарылауы болды.
- Жаңа бекіністердің салынуы шаруалардың жерлерін тартып алды.
- Шаңырақ салығы 1 сомнан 3 сомға дейін көтерілді.
- Бұл ауырлықтар қазақ шаруаларын бүлік шығаруға итермеледі.
- Көтеріліс 1868 жылдың желтоқсанынан 1869 жылдың қазанына дейін Орал мен Торғайда болды.
- Көтерілістің жетекшілері: Сейіл Түркібайұлы және Беркін Оспанұлы.
- 1869 жылдың 6 мамырында Жамансай көлі маңындағы шайқаста 20 000 көтерілісші фон Штемпель тобын қоршап алып, жазалаушылар 7 күн бойы шайқасқа түспей әскери шепке шегінді.
- Көтерілісшілерге қарсы әскери күштер жіберілді. Көптеген шайқастар болды.
- Көтеріліс ақсүйектердің опасыздығынан талқандалды.
Көтерілістің жеңілу себептері
- Қарудың жетіспеушілігі
- Әлеуметтік топтардың бірлігінің болмауы және ақсүйектердің опасыздығы
- Шаруалардың түпкі мақсаттарын түсінбеушілігі
1870 жылғы Маңғыстау көтерілісі
-
Маңғыстаудан 40 мың шаңырақтан тұратын адай руы 2 жылда 160 мың сом салық төлеуге міндетті болды.
-
Бұл адайлықтардың наразылығын тудырды.
-
Жазалаушылардың адайлықтарға жақындауы көтеріліске себеп болды.
-
1870 жылдың наурызында подполковник Рукиннің тобы «Ережелерге» қарсылық білдіріп, көшуге бел байлаған адайлықтарды күштеп тоқтатуға тырысты.
-
Бозащы түбінде Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы бастаған 400-ге жуық көтерілісші жазалаушыларды қоршап алып, жеңіске жетті.
-
Жараланған Рукин өзін-өзі өлтірді.
-
Жеңіс көшпенділерді рухтандырды және бүкіл Маңғыстауға тарады.
-
Көтеріліске басқа әлеуметтік топтар қатысып қолдады.
-
1870 жылдың мамырында Маңғыстауға Кавказ полкі және Терек казактары жіберіліп, көтеріліс талқандалды.
-
Әскери министр Милютиннің қатысуымен, Орынбор губернаторы көтерісшілерді 3 ай бойы қудалады.
-
1870 жылдың желтоқсанында И. Тіленбайұлы, Д. Тәжіұлы бастаған 3000 шаңырақ Хиуа хандығына ауысады.
Көтерілістің салдарлары
- Маңғыстау қазақтарынан 57,901 сом салық жиналды.
- Адайлықтар соғыс шығыны ретінде 90 мың қой өткізді.
Тарихи маңызы
- Қазақ шаруаларының күреске қатысуы алғашқы рет болды.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
1868-1869 жылдардағы Орал мен Торғай көтерілісі отаршылдыққа қарсы бағытталған көтеріліс еді. Шаруалардың ауыр жағдайлары, салықтардың көбеюі және жаңа бекіністердің салынуы халықты бәсеңсітуге итермеледі. Көтерілістің жетекшілері Сейіл Түркібайұлы мен Беркін Оспанұлы болды.
