ระบบปัสสาวะและระบบสืบพันธุ์ 1

วัตถุประสงค์การเรียนรู้

• อธิบายโครงสร้างและตำแหน่งของไตและท่อไต
• อธิบายเส้นประสาท หลอดเลือด และต่อมน้ำเหลืองที่สัมพันธ์กับไตและท่อไต
• อธิบายความสัมพันธ์ของไตและท่อไตกับโครงสร้างในช่องท้อง
• ประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับมหกายวิภาคศาสตร์ของทางเดินปัสสาวะส่วนบนในการปฏิบัติทางคลินิก

อวัยวะของทางเดินปัสสาวะส่วนบน

• ไต (Kidneys) ทำหน้าที่สร้างและกรองน้ำปัสสาวะ
• ท่อไต (Ureters) ส่งน้ำปัสสาวะไปยังกระเพาะปัสสาวะที่บริเวณอุ้งเชิงกราน

ตำแหน่งของไต

• ไตตั้งอยู่ในพื้นที่ retroperitoneal อยู่ด้านหลัง peritoneum
• ตำแหน่งไตตรงกับระดับ T12-L3 ใกล้กับกระดูกสันหลัง
• ไตทั้งสองข้างอยู่ในบริเวณ upper quadrant ของช่องท้อง

กายวิภาคพื้นผิวของไต

• ขั้วไตข้างซ้าย (Hilum) อยู่ใกล้กับ transpyloric plane ห่างจาก median plane ประมาณ 5 ซ.ม.
• ผิวด้านบนของไตข้างขวาผ่าน transpyloric plane อยู่ต่ำกว่าไตซ้าย 2.5 ซ.ม.
• ผิวด้านล่างของไตข้างขวาห่างจาก iliac crest ประมาณ 1 finger breadth
• ไตตั้งอยู่ลึกอยู่ใต้โครงสร้าง ribs 11-12

ลักษณะภายนอกของไต

• ไตมีรูปร่างคล้ายเม็ดถั่วแดง ขนาดประมาณ 10 ซ.ม. ยาว 5 ซ.ม. หนา 5.5 ซ.ม.
• มีผิวภายนอกประกอบด้วยสามชั้น ได้แก่ perinephric fat, renal fascia, และ paranephric fat

ความสัมพันธ์ของไต

• ด้านบนสัมพันธ์กับ diaphragm และต่อมหมวกไต (adrenal glands)
• ด้านล่างสัมพันธ์กับกล้ามเนื้อ psoas major และ quadratus lumborum
• ด้านหลังสัมพันธ์กับเส้นประสาท subcostal, iliohypogastric, ilioinguinal และกล้ามเนื้อ transversus abdominis
• ไตข้างขวาสัมพันธ์กับตับ, ลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenum) และลำไส้ใหญ่ส่วนขึ้น (ascending colon)
• ไตข้างซ้ายสัมพันธ์กับกระเพาะอาหาร (stomach), ม้าม (spleen), ตับอ่อน (pancreas), ลำไส้เล็กส่วนกลาง (jejunum) และลำไส้ใหญ่ส่วนลง (descending colon)