ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧਾਰਭੂਤ ਤੱਤ

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

ਕਿਹੜੀ ਬਿਆਨਾਤ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ?

ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ

ਸਮਾਜਿਕ ਵਤੀਰੇ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ

ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ

ਜੀਵਨ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਅਧਿਆਨ (correct)

ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਮਨ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਅਧਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਪਸਾਅਵ

ਸੋਸ਼ੀਓਲੋਜੀ

ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (correct)

ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ

ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਰੀਝਕ ਪਹਿਲੂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਧੰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ?

ਜਿਆਜੀਆਂ ਵਿਅੰਜਨ

ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੇ ਸਿਧਾਂਤ

ਸਿਧਾਂਤਕ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ

ਦੁਆਰਾ ਮਾਪਣਯੋਗ ਅਤੇ ਵੇਖਣਯੋਗ (correct)

ਸਾਇੰਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?

ਨੈਤਿਕਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ Signup and view all the answers

ਕਿਹੜਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਇੰਡਕਟਿਵ ਰੀਝਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ?

ਪਿਛਲੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਤੋਂ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ Signup and view all the answers

ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕਿਸ ਲੱਛਣ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੰਖਿਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ?

ਫ਼ਾਲਗੇਰੀਤਾ Signup and view all the answers

ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਮੈਥਡ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਕੀ ਹੈ?

ਸਵਾਲ Signup and view all the answers

ਕਿਹੜੀ ਵੀਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਗੈਰ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀ ਹੈ?

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ Signup and view all the answers

ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਆਂਕੜਾ Signup and view all the answers

ਤਜ਼ਵੀਜ਼ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕੀ ਹੈ?

ਪੜਤਾਲਣਯੋਗਤਾ Signup and view all the answers

ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਹਮ ਅੰਗ ਕੀ ਹੈ?

ਸੰਦੇਹवाद Signup and view all the answers

ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਧਰਤੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਸੰਰਚਨਾ Signup and view all the answers

ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ?

ਪੰਜ Signup and view all the answers

Study Notes

ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ

ਵਿਗਿਆਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਬੱਧ ਉੱਦਮ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਬਾਰੇ ਪਰਖਯੋਗ ਸਮਝਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਜਾਣਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰੀਖਣ, ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਭਵਿਕ ਸਬੂਤਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਕਿ ਇਹ ਨਿਰੀਖਣਯੋਗ ਅਤੇ ਮਾਪਣਯੋਗ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।
ਨਵੇਂ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਉਭਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਿਆਨ ਲਗਾਤਾਰ ਸੋਧਿਆ ਅਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ), ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ

ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਬੱਧ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
- ਨਿਰੀਖਣ: ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ।
- ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਨਿਰੀਖਿਤ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਨਾ।
- ਅਨੁਮਾਨ: ਨਿਰੀਖਿਤ ਘਟਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਪਰਖਯੋਗ ਸਮਝਾਵਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ।
- ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ: ਕਿਸੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨਾ।
- ਪ੍ਰਯੋਗ: ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ।
- ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ।
- ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼: ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼ ਕੱਢਣਾ।
ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ ਦੁਹਰਾਉਣਯੋਗ ਹੈ, ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਨਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਗੁਣ

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠਤਾ: ਵਿਗਿਆਨੀ ਆਪਣੇ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅਨੁਭਵਿਕ ਸਬੂਤ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਿਆਨ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ੀਲਤਾ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮਝਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਰਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੁਹਰਾਉਣਯੋਗਤਾ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁਨਰਾਵਰਤਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ: ਨਵੇਂ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ ਸੋਧਦਾ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ੰਕਾਵਾਦ: ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਰਵੱਈਆ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ: ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਜੀਵਤ ਨਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ, ਰਸਾਇਣਕ ਅਤੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ: ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ: ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ: ਗ੍ਰਹਿ, ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਬੰਧਤ ਅਕਾਸ਼ੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ: ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਧਰਤੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੂਗੋਲ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ: ਧਰਤੀ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ: ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ: ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ: ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਜੀਵਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਵਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ: ਜੀਵਨ ਦੀ ਬਣਤਰ, ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਮੂਲ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਵਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ: ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਜਾਨਵਰ ਵਿਗਿਆਨ: ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ: ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਵਹਾਰ ਬਾਰੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ: ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ: ਮਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ: ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪਾਦਨ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਖਪਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰਕ

ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਟਾਗਮੀ ਤਰਕ (ਸਧਾਰਣ ਤੋਂ ਖਾਸ ਵੱਲ) ਅਤੇ ਆਗਮਨਕ ਤਰਕ (ਖਾਸ ਤੋਂ ਸਧਾਰਣ ਤੱਕ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਟਾਗਮੀ ਤਰਕ ਸਥਾਪਿਤ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਗਮਨਕ ਤਰਕ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ

ਵਿਗਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰੀਖਣਯੋਗ ਅਤੇ ਮਾਪਣਯੋਗ ਹਨ।
ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਜਾਂ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ।
ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਧਾਂਤ ਨਿਰਪੱਖ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸੋਧੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਪੱਖਪਾਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

ਇਹ ਕਵਿਜ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀについて ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੱਧਰਤ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਤਜੁਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਸੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।