સમાજ શાસ્ત્ર - સામાજીકરણના પરિબળો

સામિજીકરણની પ્રક્રિયા

• સામાજીકરણ એ શિક્ષણની પ્રક્રિયા છે, જેના મારફતે લોકો સામાજિક રીતરિવાજો, મૂલ્યો, ધોરણો, અને વિચારસરણીને શીખે અને અપનાવે છે.
• સામાજિક પરિવર્તન ઝડપથી થાય છે, ખાસ કરીને જ્ઞાતિ, ધર્મ અને જીવનશૈલીમાં.

સામાજીકરણને પ્રભાવિત કરવાની માળખાકીય પરિબળો

• કુટુંબનો પ્રભાવ: કુટુંબ સામાજીકરણનો પ્રથમ અને મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત છે.
• શાળા: બંધન, અભ્યાસ અને મિત્રતાને સમક્ષ લાવશે, જે બાળકોની સામાજીકરણ પ્રક્રિયામાં સહાય કરે છે.
• ધર્મ: આર્થિક અને ધાર્મિક રૂઢિઓ મિત્રો તથા ધર્મના પ્રલોભનને અસર કરે છે.
• સંસ્કૃતિ અને સાહિત્ય: સામાજીકરણની સમૃદ્ધિ માટે સંસ્કૃતિઓની પરંપરા અને સાહિત્યના માર્ગદર્શકરૂપનો મહત્વ છે.

સામાજીકરણના અંગ

• ભાષા: ભાષાના વિભિન્ન પ્રકારો લોકોના પોઠ પર અને સામાજીકરણના ધોરણે અસર કરે છે.
• ખોરાક અને જીવનશૈલી: પ્રાંત અને ભૌગોલિક વિસ્તાર અનુસાર ખાવાપીવાની ટેવો અને આચરણ સામાજીકરણના ઉદાહરણ છે.

સામાજીકરણના વલણ

• સમાજમાં વડીલાને માન આપવાનું: આ મહત્વપૂર્ણ પદાર્થ છે જે સામાજીકરણથી ઊંચું બને છે.
• મહેમાનોનું સ્વાગત: સામાજીકરણ પ્રકારે મહેમાનોની આગતા તેમજ સ્વાગતની રીતને નિર્ધારિત કરે છે.
• પહેરવેશ: મતભેદ અથવા કલ્ચરલ પરંપરાની બતાવે છે જે સામાજીકરણના એક અંગ તરીકે ગણાય છે.

પૂર્વગ્રહો અને સામાજીકરણ

• માનવી સામાજિક પ્રાણી છે, જે સમગ્ર જીવન દરમિયાન સામાજીકરણની પ્રક્રિયાથી પસાર થાય છે.
• 'સ્વ'નો અનુભવ, સામાજિક અભિસંધાન, તથા વ્યાપક સામાજિક વર્તનમાં પૂર્વગ્રહો વિકસે છે.
• જુદા જુદા સમાજમાં વડીલોના પૂર્વગ્રહો વિવિધ હોય છે, અને તે સમાનતા બાળકોમાં નાગમાતા હોય છે.
• સમય જતાં, બાળકોના મોટા થવાને અંતર્ગત, તેઓ તેમના વડીલોના પૂર્વગ્રહોને સમતીયોની અંદરકતમાં આત્મસાત કરી લેતા રચાયેલા સામાજિક સંબંધો દ્વારા.
• તેઓની આંતરક્રિયાઓ અને સામાજીકરણમાં મહત્ત્વનો અનેક પરિબળો, જેમ કે પરધર્મ, પરપ્રાંત, પરકોમ અને પરજાતિ સંબંધિત પૂર્વગ્રહોનો સમાવેશ થાય છે.
• આ રીતે, વ્યક્તિઓને મંત્રણાઓને આધારે વર્તન અંગે પ્રેરણા મળે છે.