ଆର୍ଥିକ ନୀତି ଓ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ

Key Concepts in Economics

Basic Definitions

• Economics: The study of how individuals, businesses, and governments allocate scarce resources to meet their needs and wants.
• Scarcity: Limited availability of resources compared to unlimited wants, leading to the need for resource allocation.

Branches of Economics

1. Microeconomics:

   • Focuses on individual and business decisions.
   • Analyzes supply and demand, pricing, and consumer behavior.
   • Examines market structures (e.g., perfect competition, monopoly).

2. Macroeconomics:

   • Looks at the economy as a whole.
   • Studies national income, inflation, unemployment, and economic growth.
   • Evaluates government policies and their impact on the economy.

Key Economic Principles

• Supply and Demand:

  • Law of Demand: As prices decrease, quantity demanded increases, and vice versa.
  • Law of Supply: As prices increase, quantity supplied increases, and vice versa.
  • Equilibrium: The point where supply equals demand.

• Opportunity Cost: The cost of the next best alternative forgone when making a choice.

• Marginal Analysis: Evaluating the additional benefits of an activity compared to the additional costs incurred.

Economic Indicators

• Gross Domestic Product (GDP): Measures the total value of all goods and services produced in a country over a specific period.
• Inflation Rate: The rate at which the general level of prices for goods and services rises, eroding purchasing power.
• Unemployment Rate: The percentage of the labor force that is jobless and actively seeking employment.

Economic Systems

• Market Economy: Economic decisions are made by individuals and are based on supply and demand.
• Command Economy: Central authority (government) makes all economic decisions.
• Mixed Economy: Combines elements of both market and command economies.

Fiscal and Monetary Policy

• Fiscal Policy: Government's use of spending and taxation to influence the economy.
• Monetary Policy: Central bank’s management of the money supply and interest rates to control inflation and stabilize currency.

Market Failures

• Situations where the allocation of goods and services is not efficient.
  • Externalities: Costs or benefits incurred by a third party not involved in a transaction (e.g., pollution).
  • Public Goods: Goods that are non-excludable and non-rivalrous (e.g., national defense).
  • Market Power: The ability of a firm to influence the price of a good or service.

International Economics

• Trade: The exchange of goods and services between countries.
• Exchange Rates: The value of one currency for the purpose of conversion to another.
• Balance of Payments: A record of all economic transactions between residents of a country and the rest of the world.

Conclusion

Economics provides a framework for understanding how resources are allocated and the implications of various decisions made by individuals and society. Understanding the key concepts, indicators, and policies is crucial for analyzing economic performance and making informed decisions.

ପୂର୍ବାଧାରଣା

• ଆର୍ଥିକ ଶାସ୍ତ୍ର: ଲୋକ, ବ୍ୟବସାୟ, ଏବଂ ସରକାର କିପରି ଅଭାବିତ ସ୍ଥାନଗତ ସାଧନ ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ଚାହାଣିକୁ ପୁରଣ କରେ, ତାହାର ଅଧ୍ୟୟନ।
• ଧନାତ୍ମକତା: ସାଧନର ସୀମିତ ଉପଲବ୍ଧତା ବନାମ ଅସୀମିତ ଇଚ୍ଛା, ଯାହା ସାଧନ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସୃଷ୍ଟି କରେ।

ଆର୍ଥିକ ଶାସ୍ତ୍ରର ଶାଖା

• ମାଇକ୍ରୋଆର୍ଥିକ:
  • ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ ନିRNମକୁ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରେ।
  • ଚାହାଣୀ ଏବଂ ପୁରଣ, ମୂଲ୍ୟ ଓ ଗ୍ରାହକ ବ୍ୟବହାର ବିଶ୍ଲେଷଣ କରେ।
  • ବଜାର ଗଠନ (ଯଥା, ସ完ର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ମୋନୋପୋଲୀ) କୁ ପରୀକ୍ଷା କରେ।
• ମ୍ୟାକ୍ରୋଆର୍ଥିକ:
  • ଆର୍ଥିକତାଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିନାହା କରେ।
  • ଜାତୀୟ ଆୟ, ମୁଦ୍ରାପତନ, ବେରୋଜଗାରୀ ଓ ଆର୍ଥିକ ବୃଦ୍ଧି ଅନୁସନ୍ଧାନ କରେ।
  • ସରକାରୀ ନୀତି ଓ ତାହାର ପ୍ରଭାବର ବିବେଚନା କରେ।

କୀ ଆର୍ଥିକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ

• ଚାହାଣୀ ଓ ପୂରଣ:
  • ଚାହାଣୀର ଆଇନ: ମୂଲ୍ୟ କମିଲେ, ଚାହାଣୀ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ, ଏବଂ ବିପରୀତ।
  • ପୂରଣର ଆଇନ: ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ, ପୂରଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ, ଏବଂ ବିପରୀତ।
  • ସମତା: ଯେତେବେଳେ ପୂରଣ ଓ ଚାହାଣୀ ସମାନ ସୂଚନା ପାଇଁ।
• ସୁଯୋଗ ଖର୍ଚ୍ଚ: କୌଣସି ଚୟନ କରିବା ସମୟରେ ତାଲୁଚିତ ନିକଟତମ ବିକଳ୍ପରେ ଖର୍ଚ୍ଚ।
• ମାର୍ଜିନଲ୍ ବିଶ୍ଲେଷଣ: କୌଣସି କାର୍ୟର ଅତିରିକ୍ତ ଲାଭ ଓ କ୍ଷତି ବିବେଚନା।

ଆର୍ଥିକ ସୂଚକ

• ଜନ ସାମାଜିକ ଉତ୍ପାଦ (GDP): ଏକ ଦେଶରେ ନିକଟ ସମୟରେ ସମସ୍ତ ତରହର ସାମଗ୍ରୀ ଓ ସେବାର ମୂଲ୍ୟ ମାପନ।
• ମୁଦ୍ରାପତନ ଦର: ସାଧାରଣ ମୂଲ୍ୟ ମାନ ତାଲୁନ୍ ଅନୁସାରେ ଆସେ, କ୍ରୟଶକ୍ତିକୁ କମେଇ ଦେଇଥାଏ।
• ବେରୋଜଗାରୀ ଦର: ଲୋକମାନଙ୍କର ସେବାରେ ନିକାଶର ଶେଷ ପ୍ରତିଶତ।

ଆର୍ଥିକ ତନ୍ତ୍ର

• ବଜାର ଆର୍ଥିକତା: ଅର୍ଥନୀତିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ କରନ୍ତି, ଚାହାଣୀ ଓ ପୂରଣ ପ୍ରତିଫଳ ତାଲୁନ୍ ହୋଇଥାଏ।
• ଆଦେଶ ଆର୍ଥିକତା: ସରକାର ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରେ।
• ମିଶ୍ର ଆର୍ଥିକତା: ବଜାର ଓ ଆଦେଶ ଆର୍ଥିକତାର ମିଶ୍ରଣ।

ଆର୍ଥିକ ନୀତି

• ଫିସ୍କାଲ୍ ନୀତି: ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚ ଓ କର ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ ହେବା।
• ମୋନେଟରୀ ନୀତି: କେନ୍ଦ୍ର ବ୍ୟାଙ୍କ ମୁଦ୍ରାର ଅନୁତ୍ପାଦ ଓ ବାସି ଦରକୁ ଚାଲଚାଲି ଦ୍ୱାରା ସେବାର ପ୍ରଭାବ କରେ।

ବଜାର ବିଫଳତା

• ସେଥିରେ ବସ୍ତୁ ଓ ସେବାର ବିତରଣ କରାଯିବା ସମୟରେ ସମର୍ଥନ ନଥିବା।
• ବାହ୍ୟତା: ଏକ ତୃତୀୟ ପାକର ନିଷ୍କୂଳରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କିମ୍ବା ଲାଭରେ ବିବେଚନା କରନ୍ତି (ଯଥା, ପୁଲୁଷଣ)।
• ସାଧାରଣ ସାମାଗ୍ରୀ: ଯାହା ଅଂଶ ହାରାଣୀ ଓ ସାଧାରଣ ଘନିଷ୍କ (ଯଥା, ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା)ର ସାଥିରେ କ୍ଷୟଧିନ ନରେ।
• ବଜାର ଶକ୍ତି: ଘର ଚର୍ଚ୍ଚା କରାଯାଇଥିବା କୌଣସି ବସ୍ତୁରେ ମୂଲ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବ କରିବା ଦକ୍ଷତା।

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆର୍ଥିକତା

• ବଣ୍ଡନ: ଦେଶମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟରେ ବସ୍ତୁ ଓ ସେବାର ଅଦାନ ପ୍ରଦାନ।
• ପରିବର୍ତ୍ତନ ମାନ: ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟମୁଦ୍ରାକ

ଏହି କ୍ୱିଜ୍ ଆର୍ଥିକ ନୀତି ଓ ଧାରଣାଙ୍କୁ ବିବେଚନା କରେ। ଏହାମାଧ୍ୟମରେ ଆର୍ଥିକ ବିଭାଗ, ସଂପଦ ସଂକ୍ଷେପ, ଏବଂ ଶାସନ ପ୍ରଣାଳୀ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ମିଳେ। ଏହି ସବୁ ତତ୍ତ୍ଵ ଆପଣଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ଗଭୀରତା ଦିଏ।