ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ

ଓଡ଼ିଆରେ ଡିଟେଲ୍‌ ଷ୍ଟଡି ନୋଟ୍

ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ

• ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଆର୍ଥିକ ଅସୁବିଧା ଦେଖାଦେଇଥିଲା।
• ରାଜନୈତିକ ସୁବିଧା ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କର ଅସନ୍ତୋଷ ଥିଲା।
• ଭାରତ ସରକାର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୧୯ ଅନୁଯାୟୀ ଲୋକଙ୍କୁ ଯେଉଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତାହା ପୂରଣ ହୋଇନଥିଲା।
• ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କର ଦାବି ପୂରଣ ହୋଇପାରିନଥିଲା।
• ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଦାବି କରିଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଲଢୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ପ୍ରଚାର ଥିଲା।
• ରାଉଲଟ୍ ଆଇନ ଏବଂ ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରୋଧ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।
• ଲୋକମାନେ ଏକ ନେତାଙ୍କୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ, ଯିଏ ସେମାନଙ୍କୁ ଏକ ବଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଆଗେଇ ନେଇପାରିବେ।

ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ଏକତା

• ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଦେଖାଦେଇଥିଲା।
• ମୁସଲମାନମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଉପରେ ନିଜର ଆଶା ହରାଇଥିଲେ।
• ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ କେବଳ ନିଜ ସୁବିଧା ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲା ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଉନଥିଲା।
• ସ୍ୱଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ବିରୋଧରେ ମୁସଲିମ ଲିଗ୍ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା।
• ଅଟୋମାନ ଟର୍‌୍କ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ହାରିବା ପରେ ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଖଲିଫାଙ୍କ କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା।
• ଖଲିଫାଙ୍କ ପାଖରେ କିଛି ଅଞ୍ଚଳ ରହିବା ଦରକାର ବୋଲି ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ଚାହୁଁଥିଲେ।

ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକତା

• ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନଠାରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଥିଲା, କାରଣ ଏଥିରେ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ଏକତା ଦେଖାଦେଇଥିଲା।
• ଲକ୍ଷ୍ନୌ ଚୁକ୍ତିନାମା (୧୯୧୬) ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ଆଣିଥିଲା।
• ରାଉଲଟ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଜାଲିଆନାୱାଲାବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କଠାରୁ କ୍ଷତିପୂରଣ ଚାହୁଁଥିଲେ।
• ମୌଲାନା ଆଜାଦ, ହାକିମ ଅଜମଲ ଖାଁ, ଏବଂ ହସନ ଇମାମଙ୍କ ଭଳି କିଛି ରାଡ଼ିକାଲ୍‌ ନେସନାଲିଷ୍ଟ ମୁସଲମାନ ଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି ଏକ ସାଧାରଣ ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ।
• ଖଲିଫାଙ୍କ କ୍ଷମତା ଲୋପ କରିବା ପରେ ଭାରତୀୟ ମୁସଲମାନମାନେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିଥିଲେ।
• ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସୌକତ ଅଲୀ ଏବଂ ମହମ୍ମଦ ଅଲୀଙ୍କ ଭଳି ନେତାମାନେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ଖିଲାଫତ କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ।
• ମୌଲାନା ଆଜାଦ, ଅଜମଲ ଖାଁ ଏବଂ ହସରତ ମୋହାନୀ ମଧ୍ୟ ଏହି କମିଟିର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ।

କମିଟିର ଲକ୍ଷ୍ୟ

• ଟର୍କୀ ପ୍ରତି ନରମ ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରିବାକୁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିବା ଥିଲା କମିଟିର ଲକ୍ଷ୍ୟ।
• ବ୍ରିଟିଶ ସାମଗ୍ରୀ ବର୍ଜନ କରିବାକୁ କମିଟି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା।
• ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଅସହଯୋଗ କୁହାଯିବ।
• ଅସହଯୋଗର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଆଇନ ନ ଭାଙ୍ଗି କେବଳ ସହଯୋଗ ନ କରିବା।
• ଅଗଷ୍ଟ ୧, ୧୯୨୦ ରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ଏହାକୁ ସମର୍ଥନ କରିନଥିଲା।

ହସରତ ମୋହାନୀଙ୍କ ଭୂମିକା

• ହସରତ ମୋହାନୀ (ସୟଦ ଫଜଲୁଲ ହସନ) ୧୯୨୧ରେ 'ଇଙ୍କିଲାବ ଜିନ୍ଦାବାଦ୍'କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିଥିଲେ।
• ସେ ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଅଧିବେଶନରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦାବି କରିଥିଲେ।
• ୧୯୨୧ରେ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନ ଚାଲିଥିବାବେଳେ ହସରତ ମୋହାନୀ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱରାଜ୍ୟର ଦାବି ରଖିଥିଲେ।

କଂଗ୍ରେସର ସମର୍ଥନ

• କଂଗ୍ରେସକୁ ଅଣଦେଖା କରିବା ସମ୍ଭବ ନ ଥିଲା, କାରଣ ଏହା ଭାରତରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଂସ୍ଥା ଥିଲା।
• କଂଗ୍ରେସ ଯାହା ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲା କିମ୍ବା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରୁଥିଲା, ତାହା ବ୍ରିଟିଶ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଥିଲା।
• କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ମଧ୍ୟ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ ଏବଂ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ଲୋକ ଥିଲେ।
• ଲାଲା ଲଜପତ ରାୟଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଲିକତାରେ ୧୯୨୦ରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ କଂଗ୍ରେସ ଅସହଯୋଗ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା।

ଆନ୍ଦୋଳନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା

• ସ୍କୁଲ, କଲେଜ ଏବଂ ଆଇନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ କରିବା।
• ବିଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ବର୍ଜନ କରି ଖଦୀକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।
• ସରକାରୀ ଉପାଧି ଏବଂ ପଦବୀଗୁଡ଼ିକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବା।
• କିଛି ସୀମିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଟିକସ ଦେବା ବନ୍ଦ କରିବା।
• ଚରଖା ଏବଂ ଖଦୀକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା, ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ଏକତାକୁ ବଢ଼ାଇବା ଏବଂ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବା।

ନାଗପୁର ଅଧିବେଶନ

• ୧୯୨୦ ଡିସେମ୍ବରରେ ନାଗପୁରରେ କଂଗ୍ରେସର ମୁଖ୍ୟ ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକୁ ସି. ଵିଜୟ ରାଘବାଚାର୍ଯ୍ୟ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ।
• ଏହି ଅଧିବେଶନରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅସହଯୋଗକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା।
• ଖିଲାଫତ ପ୍ରଶ୍ନର ସନ୍ତୋଷଜନକ ସମାଧାନ ନ ମିଳିବା ଏବଂ ପଞ୍ଜାବରେ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କରାଯାଇଥିବା ଭୁଲ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ ସୁଧାରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଜାରି ରଖିବାକୁ ସ୍ଥିର କରାଗଲା।
• ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆସିବା ପରେ ସ୍ୱରାଜ୍ୟକୁ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାୟରେ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା।
• ଏହି ଅଧିବେଶନରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟିରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ।

କଂଗ୍ରେସର ପୁନର୍ଗଠନ

• ସତ୍ୟାଗ୍ରହକୁ ପ୍ରାଥମିକ ମାର୍ଗ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା।
• ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରାଦେଶିକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମିଟି ଗଠନ କରାଗଲା।
• ଏକ ସର୍ବ ଭାରତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି ଗଠନ କରାଗଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୩୫୦ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ।
• ୧୫ ଜଣ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟି ଗଠନ କରାଗଲା।
• ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରାଦେଶିକ କମିଟି ଗଠନ କରାଗଲା।
• କଂଗ୍ରେସର ସଦସ୍ୟତା ୨୧ ବର୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା ରଖାଗଲା ଏବଂ ସଦସ୍ୟତା ଫିସ୍ ମଧ୍ୟ କମ କରାଗଲା।

ନେତାମାନଙ୍କର ପ୍ରସ୍ଥାନ

• ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ବାନାର୍ଜୀ, ମହମ୍ମଦ ଅଲୀ ଜିନ୍ନା, ଆନି ବେସାନ୍ତ, ଜି.ଏସ. ଖରପଡେ ଏବଂ ବିପିନ ଚନ୍ଦ୍ରପାଲଙ୍କ ଭଳି ନେତାମାନେ କଂଗ୍ରେସ ଛାଡିଥିଲେ।
• ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ବାନାର୍ଜୀ କଂଗ୍ରେସ ଛାଡି ଇଣ୍ଡିଆନ ନ୍ୟାସନାଲ ଲିବରେସନ ଫେଡେରେସନ ଗଠନ କରିଥିଲେ।

ଆନ୍ଦୋଳନର ପର୍ଯ୍ୟାୟ

• ସ୍କୁଲ, କଲେଜ ଏବଂ ଆଇନ ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ କରିବା ଏବଂ ଚରଖାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।
• ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ଵାନରେ ପ୍ରାୟ ୧ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ସରକାରୀ ସ୍କୁଲ ଏବଂ କଲେଜ ଛାଡିଥିଲେ।
• ସି.ଆର. ଦାସ ଏବଂ ଲାଲା ଲଜପତ ରାୟ ବଙ୍ଗଳା ଏବଂ ପଞ୍ଜାବରେ ଅନେକ ସ୍କୁଲ ଖୋଲିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ।
• ତିଲକ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିରେ ୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ଜମା କରିବା ଏବଂ ୨୦ ଲକ୍ଷ ଚରଖା ବାଣ୍ଟିବା।
• ୧୯୨୧ ଅଗଷ୍ଟ ସୁଦ୍ଧା ତିଲକ ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ପାଣ୍ଠିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ କଂଗ୍ରେସର ସଦସ୍ୟତା ୫୦ ଲକ୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା।
• ବିଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ବର୍ଜନ କରିବା ଏବଂ ଜେଲ ଭରୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବା।

ୱେଲ୍ସର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ଗସ୍ତ

• ୧୯୨୧ ନଭେମ୍ବରରେ ୱେଲ୍ସର ରାଜକୁମାର ଭାରତ ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା।
• କଂଗ୍ରେସ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲା ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ଟିକସ ବନ୍ଦ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ।
• ମେଦିନାପୁର ଏବଂ ଗୁଣ୍ଟୁରରେ ଏହି ସମୟରେ ଟିକସ ବନ୍ଦ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।

ଆସାମର ଶ୍ରମିକ ଆନ୍ଦୋଳନ

• ଆସାମରେ ଚା ବଗିଚା ଏବଂ ଷ୍ଟିମର ସେବାରେ ଧର୍ମଘଟ ହୋଇଥିଲା।
• ଜେ.ଏମ. ସେନଗୁପ୍ତା ଏହି ଧର୍ମଘଟକୁ ସମନ୍ୱୟ କରିଥିଲେ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଆନ୍ଦୋଳନ

• ଆବଧ କିଷାନ ଆନ୍ଦୋଳନ, ଏକା ଆନ୍ଦୋଳନ, ମୋପ୍ଲା ବିଦ୍ରୋହ ଆଦି ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ଜଡିତ ଥିଲା।
• ପଞ୍ଜାବରେ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ମହନ୍ତମାନଙ୍କୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ଶିଖ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟ ଚାଲିଥିଲା।

ମୋପ୍ଲା ବିଦ୍ରୋହ

• ମୋପ୍ଲା ବିଦ୍ରୋହ କେରଳରେ ହୋଇଥିଲା, ଏହା ୧୯ଶ ଏବଂ ୨୦ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ ହିଂସାତ୍ମକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା।
• ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ନେତା ଥିଲେ ବାରିୟମକୁନାଥ କୁଞ୍ଜା ମଦ ହାଜି।
• ମୁସଲମାନମାନେ ୭ମ ଶତାବ୍ଦୀରେ କେରଳର ମାଲାବାର ଅଞ୍ଚଳକୁ ବ୍ୟବସାୟୀ ଭାବରେ ଆସିଥିଲେ।
• ହାଇଦର ଅଲୀଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁ ଜମିଦାରମାନେ ଅଞ୍ଚଳ ଛାଡି ପଳାଇଥିଲେ ଏବଂ ମୁସଲମାନ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଜମିର ଅଧିକାର ମିଳିଥିଲା।

ବ୍ରିଟିଶଙ୍କ ଶାସନ

• ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପୁଣିଥରେ ହିନ୍ଦୁ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ଜମିର ଅଧିକାର ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ମୁସଲମାନ ଚାଷୀମାନଙ୍କର ଶୋଷଣ ବଢ଼ିଯାଇଥିଲା।
• ଏହି କାରଣରୁ ୧୯ଶ ଏବଂ ୨୦ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୋପ୍ଲା ବିଦ୍ରୋହ ଦେଖାଦେଇଥିଲା।

ମଧ୍ୟବିତ୍ତଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ

• ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନେ ଆରମ୍ଭରେ ବହୁତ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଆନ୍ଦୋଳନ ଲମ୍ବା ହେବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ କମିଯାଇଥିଲା।
• ବ୍ୟବସାୟୀ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନେ ସ୍ଵଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ।
• ଆସାମ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳାରେ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ଅଶାନ୍ତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା।
• ମହିଳାମାନେ ପରଦା ପ୍ରଥା ତ୍ୟାଗ କରି ତିଲକ ପାଣ୍ଠି ପାଇଁ ନିଜର ଅଳଙ୍କାର ବିକ୍ରି କରିଦେଇଥିଲେ।
• ଛାତ୍ରମାନେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଅନେକ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା।
• କାଶୀ ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ଗୁଜରାଟ ବିଦ୍ୟାପୀଠ ଓ ଜାମିଆ ମିଲିଆ ଇସଲାମିଆ ଭଳି ଅନୁଷ୍ଠାନମାନ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା।

ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲମାନ ଏକତା

• ମୁସଲମାନମାନେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
• ଗିରଫ ହୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ମୁସଲମାନ ଥିଲେ।
• ମୋପ୍ଲା ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ମୁସଲମାନ ଏକତାରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା।
• ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୨ରେ ମୁସ୍ତାଫା କମଲ ପାଶାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଟର୍କୀରେ ଏକ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଥିଲା।

ଚୌରୀଚୌରା ଘଟଣା

• ଗାନ୍ଧିଜୀ ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ସୁଯୋଗ ଦେବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ଏବଂ ଫେବୃଆରୀ ୧, ୧୯୨୨ରେ ଲର୍ଡ ରିଡିଙ୍ଗଙ୍କୁ ଏକ ଚରମବାଣୀ ଦେଇଥିଲେ।
• ଫେବୃଆରୀ ୫, ୧୯୨୨ରେ ଗୋରଖପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ପୋଲିସ ଏକ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିଡ଼ ଉପରେ ଗୁଳି ଚଳାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ କିଛି ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।
• ଲୋକମାନେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନରେ ନିଆଁ ଲଗାଇଦେଇଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ୨୨ ଜଣ ପୋଲିସ କର୍ମଚାରୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।
• ଫେବୃଆରୀ ୧୨ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ବାରଦୋଲୀଠାରୁ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିନେଇଥିଲେ।
• ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୦, ୧୯୨୨ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇ ସାବରମତୀ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଜେଲରେ ରଖାଯାଇଥିଲା।