પતંગા પાર્ક – અભ્યાસ નોંધો

પાઠ ૧: પતંગા પાર્ક – અભ્યાસ નોંધો

• આ પાઠનું નામ "પતંગા પાર્ક" છે.

જોડણી

• તીરકામઠાં
• પ્રખ્યાત
• સૈનિક
• ગોળમટોળ
• મુખિયા

સમાનાર્થી શબ્દો

• કુંવરી એટલે દીકરી
• દાસી એટલે સેવિકા
• પુરસ્કાર એટલે ઈનામ
• વડીલ એટલે મોટું કે મુરબ્બી
• પ્રખ્યાત એટલે જાણીતું
• પુરાવા એટલે સાબિતી
• શંકા એટલે વહેમ
• ગર્વ એટલે અભિમાન

વિરોધી શબ્દો

• ચાંદો  સૂરજ
• આકાશ  ધરતી
• ઝૂંપડી  મહેલ
• ડર નીડર
• પુરસ્કાર  દંડ, સજા
• પૂનમ  અમાસ
• અજવાળું  અંધારું
• સાંજ  સવાર

રૂઢિપ્રયોગ

• મોણ નાખવું એટલે બિનજરૂરી ઉમેરો કરવો
• લોચો મારવો એટલે ગોટાળો કરવો
• આંખ લાગી જવી એટલે ઊંઘ આવી જવી
• ઝંખવાવું એટલે ભોંઠાં પડવું કે ઝાંખું પડવું

શબ્દસમૂહ માટે એક શબ્દ

• કેરીની એક જાત: હાફૂસ
• બાણ અને ધનુષ: તીરકામઠાં
• માણસોને ઊંચકીને ચલાવે તેવું વાહન: પાલખી
• ખમણના લચકા જેવી એક સુરતી વાનગી: લોચો
• માણસોનો સમૂહ: ટોળી
• શોભે એ રીતે બેઠેલું: બિરાજમાન
• હોડી ચલાવવાનું લાકડું: હલેસું
• પગમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું: ઝાંઝરી
• પાણીમાં રહેતી મત્સ્યસુંદરી: જળપરી
• નાનો પર્વત: પહાડી

સાચા ખોટા વાક્યો

• રસગુલ્લાંએ તેના દોસ્ત ચાંદાનું અપમાન કર્યું. (ખોટુ)
• પ્રવાસીઓએ ઓળખ માટે આધારકાર્ડ બતાવ્યા. (ખોટુ)
• કુક્કુટ મહારાજા ચાંદાને ભેટ સમજી બેઠા. (સાચુ)
• બધાં સપનામાં કુક્કુટ કબીલામાં પહોંચી ગયાં હતાં. (સાચુ)
• રસગુલ્લાં તો મહારાણીનાં સેવાયેલાં ઈંડાં હતાં. (ખોટુ)
• દફતરમાંથી રસગુલ્લાંવાળો ડબ્બો નીકળી પડ્યો. (સાચુ)

શહેરમાં અથવા રાજ્યમાં રહેતા લોકો ના નામ

• ભરૂચનું હોય એ – ભરૂચી
• અમદાવાદનું હોય એ - અમદાવાદી
• જામનગરનું હોય એ - જામનગરી
• કચ્છનું હોય એ - કચ્છી
• બંગાળનું હોય એ – બંગાળી
• સુરતનું હોય એ - સુરતી
• ખંભાતનું હોય એ - ખંભાતી
• ડાંગનું હોય એ - ડાંગી
• પંજાબનું હોય એ - પંજાબી
• રાજસ્થાનનું હોય એ - રાજસ્થાની

શબ્દોનો અર્થ અને દીર્ઘ ઈ લગાડીને નવો શબ્દ

• ગુલાબ - એક ફૂલનું નામ - ગુલાબી - ગુલાબી રંગનું
• પ્રવાસ - મુસાફરી - પ્રવાસી - મુસાફર
• ગરીબ - નિર્ધન - ગરીબી - નિર્ધનતા
• કાયમ - હંમેશા - કાયમી - હંમેશ માટેનું
• દોસ્ત - મિત્ર - દોસ્તી - મિત્રતા
• સવાર - પ્રાણી કે વાહન પર બેઠેલ અસવાર - સવારી - સવાર થવું તે

શબ્દોના વાક્યો

• ખેદાનમેદાન - ડેમ તૂટવાથી શહેર ખેદાનમેદાન થઈ ગયું.
• છાનીમાની - પપ્પાનો અવાજ સાંભળતાં જ રાહી છાનીમાની ભણવા બેસી ગઈ.
• હસતોખીલતો - પિતાજીનો ઠપકો સાંભળીને હસતોખીલતો રોહન શાંત થઈ ગયો.
• પાલખીબાલખી – રાજા ચાલીને ના જાય તેમના માટે પાલખીબાલખી લાવી પડે.
• થાક્યાંપાક્યાં – બાળકો પ્રવાસમાંથી થાકયાંપાક્યાં આવ્યા.
• લાલમલાલ – ગુલાબના ફૂલોથી બગીચો લાલમલાલ થઈ ગયો.
• ખુશખુશાલ - કાશ્મીર જવાનું હોવાથી ભાઈ - બહેન ખુશખુશાલ હતા.

નવાઈ લાગે તો 'આલ્લે લે!” અને ન લાગે તો ‘ખબર છે

• આંબા પરથી કેરી પડી. ‘ખબર છે!'
• આંબા પરથી મીઠાશ પડી. 'આલ્લે લે!'
• વાદળમાંથી વીજળી ઝબકી. ‘ખબર છે!'
• આકાશે તેની સેલ્ફી ખેંચી. 'આલ્લે લે!'
• રંગબેરંગી ફૂલો ખીલ્યાં. ‘ખબર છે!'
• આંખમાં મેઘધનુષ રચાયું. 'આલ્લે લે!'
• પવનથી ડાળીઓ ઝૂકી. ‘ખબર છે!'
• પાંદડાંઓ એ સીટી મારી. 'આલ્લે લે!'

સાચા જવાબ પર ખરાની નિશાની કરો

• મોટું પંખી કયું છે?: સમડી
• ચાંચ કોને હોય?: પોપટ
• સૌથી લાંબી પૂંછડી કોને હોય?: વાંદરો
• લાંબા લાંબા દાંત કોને હોય?: હાથી
• પાંદડાં સીવીને માળો કોણ બનાવે?: દરજીડો
• ગંદકી સાફ કરતું પક્ષી કયું?: ગીધ

ખાલી જગ્યા પૂરો

• (1) લંબકપુર ના રાજાની વાહ રે વાહ !
• (2) વાંદરા બાબાગાડી માં બેસી પ્રવાસ કરી આવ્યા.
• (3) ચારણકન્યા ના ડરથી સાવજ ઝૂમાં જ રહી પડયો.
• (4) રસગુલ્લા રસબસ થઈને બાઉલમાં સૂતા સૂતા ગાતા હતા.
• (5) કુસુમે દફતર ને પાલખી ગણાવી.

પ્રશ્નોના જવાબ

• કુક્કુટ કબીલામાં કોણ રહેતા હતા?
  • કુક્કુટ કબીલામાં કુક્કુટ મહારાજા, કુક્કુટ મહારાણી. કુક્કુટ સેનાપતિ, કુક્કુટ સૈનિકો રહેતા હતા.
• ચાંદાએ પ્રવાસમાં રસગુલ્લાને સાથે લેવાનું શા માટે કહ્યું છે?
  • પ્રવાસમાં મનગમતી વાનગી પણ જોઈએ તેથી ચાંદાએ પ્રવાસમાં રસગુલ્લાને સાથે લેવાનું કહ્યું.
• રસ્તામાં કઈ કઈ જગ્યાએ શું શું ન ખાઈ શકાયું?
  • રસ્તામાં ભરૂચની સિંગ, સુરતની ઘારી અને લોચો તથા નવસારીના અમલસાડી ચીકુ પણ ન ખાઈ શકાયા.
• રસગુલ્લા શા માટે ફરવા નહીં જતાં હોય?
  • રસગુલ્લા ફ્રિજમાં બાઉલમાં મૂકેલા હતા તેથી તેઓ બહાર નહીં નીકળી શકતા હોય એટલે જ તેઓ ફરવા નહીં જતા હોય.