ଇତିହାସର ପ୍ରଧାନ କାଳଗତ

Major Historical Eras

1. Prehistoric Era

   • Time before written records.
   • Key periods: Paleolithic (Old Stone Age), Neolithic (New Stone Age).
   • Development of tools, fire, and early art.

2. Ancient Civilizations

   • Emergence of writing, cities, and organized governments.
   • Notable civilizations: Mesopotamia, Ancient Egypt, Indus Valley, Ancient China, Mesoamerica.
   • Contributions: Agriculture, architecture, trade, and law codes.

3. Classical Antiquity

   • Rise of empires and major religions.
   • Key civilizations: Greece (philosophy, democracy), Rome (law, engineering).
   • Significant events: Alexander the Great's conquests, the fall of the Western Roman Empire.

4. Middle Ages

   • Timeframe: 5th to late 15th century.
   • Feudalism and the manorial system in Europe.
   • Influence of the Church, Crusades, and the Black Death.

5. Renaissance

   • Revival of art, culture, and learning based on classical sources.
   • Key figures: Leonardo da Vinci, Michelangelo, Shakespeare.
   • Innovations in science and technology, e.g., printing press.

6. Age of Exploration

   • European exploration and colonization from the 15th to 17th centuries.
   • Key explorers: Columbus, Magellan, Vasco da Gama.
   • Impact on indigenous populations and global trade.

7. Enlightenment

   • Intellectual movement emphasizing reason and individualism.
   • Key thinkers: John Locke, Voltaire, Rousseau.
   • Influenced revolutions: American, French, and Haitian.

8. Industrial Revolution

   • Transition to industrialized economies in the 18th and 19th centuries.
   • Innovations: steam engine, textile manufacturing.
   • Social changes: urbanization, labor movements.

9. World Wars

   • World War I (1914-1918): Causes include militarism, alliances, imperialism.
   • World War II (1939-1945): Major powers, the Holocaust, atomic bomb.
   • Post-war effects: Cold War, decolonization.

10. Modern Era

    • Globalization and technological advances.
    • Key issues: environmental challenges, terrorism, human rights.
    • Rise of digital technology and social media.

Key Historical Concepts

• Causation and Consequences

  • Understanding the cause-and-effect relationship in events.

• Perspective

  • Different viewpoints influence interpretation of events.

• Continuity and Change

  • Identifying what has remained the same and what has evolved over time.

• Historical Evidence

  • Types include primary sources (original documents) and secondary sources (interpretations).

• Historical Interpretation

  • Diverse interpretations based on analysis and context.

Important Terms

• Civilization: A complex society with urban development, social stratification, and a form of governance.
• Feudalism: A social system in medieval Europe where land was held in exchange for service.
• Imperialism: Policy of extending a country's power and influence through colonization or military force.
• Totalitarianism: A system of government that is centralized and dictatorial and requires complete subservience to the state.

ପ୍ରଧାନ ଐତିହାସିକ କାଳ

• ଉପ-ଇତିହାସ ବ୍ୟବଧାନ: ଲିଖିତ ରେକର୍ଡର ଆଗରୁ ଥିବା ଷ୍ଟେଜ୍।
• ମୁଖ୍ୟ କାଳ: ପାଲିଓଲିଥିକ (ପୁରୁଣା ପଥର ଯୁଗ) ଓ ନେଓଲିଥିକ (ନୂତନ ପଥର ଯୁଗ)।
• ବିକାଶ: ଉପକରଣ, ଅଗ୍ନି ଓ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କଳାର ବିକାଶ।

ପ୍ରାଚୀନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ

• ଲେଖା, ସହର ଓ ସଂଗଠିତ ସରକାରର ଶୁରୁଆତ।
• ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ: ମେସୋପୋଟାମିଆ, ପ୍ରାଚୀନ ଇଜିପ୍ଟ, ଇଣ୍ଦୁସ ଭାଲି, ପ୍ରାଚୀନ ଚୀନ, ମେସୋଅମେରିକା।
• ସଦ୍ଗ୍ରହଣ: କୃଷି, ସ୍ଥପନା, ବ୍ୟବସାୟ ଓ ଆଇନ ଶେଷକ।

କ୍ଲାସିକାଲ୍ ଆଣ୍ଟିକ୍ୟୁଇଟି

• ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଓ ବଡ ବିଶ୍ୱାସର ଆତ୍ମାଜଣା।
• ମୁଖ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ: ଗ୍ରୀସ (ଦାର୍ଶନିକତା, ଗଣତନ୍ତ୍ର), ରୋମ (ଆଇନ, ଇଞ୍ଜିନିୟରିଙ୍ଗ)।
• ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା: ଆଲେକ୍ସାଣ୍ଡର ଦି ଗ୍ରେଟ୍ର ବିଜ଼ୟ, ପଶ୍ଚିମୀ ରୋମ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ।

ମଧ୍ୟ ଯୁଗ

• କାଳସୀମା: ୫ମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ୧୫ଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ।
• ଫ୍ୟୁଡାଲିଜ୍ମ ଓ ମାନୋରିଆଲ୍ ସିଷ୍ଟମ: ୟୁରୋପରେ।
• ଚର୍ଚ୍ଚାର ପ୍ରଭାବ, କ୍ରୁସେଡ୍, କଳା ମୃତ୍ୟୁ।

ପୁନରୁତ୍ଥାନ

• ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଶିକ୍ଷାର ପୁନରୁଜ୍ଜୀବନ।
• ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ତଥ୍ୟ: ଲେଓନାର୍ଡୋ ଡା ବିଁଚୀ, ମାଇକେଲାଙ୍ଗେଲୋ, ସେକସପିର।
• ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଟେକ୍ନୋଲୋଜୀର ନବୀକରଣ: ପ୍ରିଣ୍ଟିଙ୍ଗ୍ ପ୍ରେସ୍ ବିକାଶ।

ଅନ୍ବେଷଣର ଯୁଗ

• ୟୁରୋପୀୟ ଘୋଷଣା ଓ ନୂତନ ନଗରୀ ଶ୍ରେଣୀର ପ୍ରବେଶ: ୧୫ମୁ ତଥା ୧୭ମ ଶତାବ୍ଦୀ।
• ମୁଖ୍ୟ ଅନ୍ବେଷକ: କ୍ଲମ୍ବସ, ମ୍ୟାଗେଲାନ୍, ଭାସ୍କୋ ଦା ଗାମା।
• ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଓ ବିଶ୍ବ ବ୍ୟବସାୟରେ ପ୍ରଭାବ।

ବୁଦ୍ଧି ଯୁଗ

• ବୁଦ୍ଧିଜୀବନର ଆବିଷ୍କାର ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିବାଦ।
• ମୁଖ୍ୟ ଚିନ୍ତକ: ଜନ୍ ଲକ୍, ଭୋଲଟେର୍, ରୋସୋ।
• ଇନ୍ଦୁସ୍ରୀକୃତ ବିପ୍ଲବ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ: ଆମେରିକାନ, ଫ୍ରେଞ୍ଚ, ଓ ହେଇତିଆନ୍।

ଇଣ୍ଡସ୍ଟ୍ରିଆଲ୍ ବିପ୍ଲବ

• ୘ରବି ବ୍ୟବସାୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ୏ଣ୍ୟ ବିଶ୍ୱକାଳା ଓ୫ ୧୯ଶତାବ୍ଦୀ।
• ନବୀନତା: ଷ୍ଟିମ େଞ୍ଜିନ୍, ପୋଶାକ କାର୍ଯ୍ୟ।
• ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ନଗରୀତା, କାମ ଆନ୍ଦୋଳନ।

ବିଶ୍ୱ ்ଯୁଦ୍ଧ

• ବିଶ୍ୱ ்ଯୁଦ୍ଧ I (1914-1918): କାରଣରେ ଶସ୍ତ୍ରୀକରଣ, ସମ୍ମିଳନ, ଉପନିବେଶିକରଣ।
• ବିଶ୍ୱ ்ଯୁଦ୍ଧ II (1939-1945): ପ୍ରମୁଖ ଶକ୍ତି, ହୋଲୋକସ୍ଟ, ଏଟମିକ୍ ବମ୍ବ।
• ପରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଭାବ: କୋଲ୍ଡ ୱର୍, ବିଶ୍ୱୀକରଣ।

ଆଧୁନିକ ଯୁଗ

• ଗ୍ଲୋବାଲାଇଜେସନ୍ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ଉନ୍ନତି।
• ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟା: ପରିବେଶୀକ ଚାଲENGE, ଆତଙ୍କବାଦ, ମାନବ ଅଧିକାର।
• ଡିଜିଟାଲ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଓ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆର ଉଦୟ।

ମୁଖ୍ୟ ଐତିହାସିକ ସୂତ୍ରଧାର

• କାରଣ ଏବଂ ପରିଣାମ: ଘଟଣାରେ କାରଣ-ବ୍ୟବଲୀ ବ୍ଯବହାରବିଜ୍ଞାନ।
• ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ: ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଘଟଣାର ବ୍ୟଖ୍ୟାରେ ଗୁରୁତ୍ୱ।
• ସଙ୍ଗଠନ ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନ: କେଉଁଠାରେ ଅଟୁଟ ରହିଛି ଓ କେଉଁଠି ବଦଳିଛି।
• ଐତିହାସିକ ସାକ୍ଷ୍ୟ

ଏହି କ୍ୱିଜରେ ଆପଣଙ୍କୁ ପ୍ରାଚୀନ କାଳ, ମଧ୍ୟୟୁଗ, ଓ ରେନେସାନ୍ସ ଯେହେତୁ ଇତିହାସ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଧାନ କାଳଗତ ବିଷୟ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିବ। ଏହି ଗତିବିଧି ବିଭିନ୍ନ ଇତିହାସ ଯୁଗ, ସେମାନଙ୍କର କାରଣ ଓ ସଂକଟକୁ ବିଚାର ବିରୋଧ କରିବ।