การใช้ประโยชน์จากพืชโดยตรง

• พืชในระบบนิเวศเป็นผู้ผลิตอันดับแรก โดยใช้คลอโรฟิลล์ในการสังเคราะห์แสง เปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์เป็นน้ำตาล
• พืชเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดไป ซึ่งมนุษย์นำมาใช้ประโยชน์ได้
• การอนุรักษ์ทรัพยากรคือการใช้อย่างคุ้มค่า การใช้ทรัพยากรอย่างสูญเปล่าทำให้ทรัพยากรเสื่อมโทรม เกิดได้ทั้งในภาคการผลิตและการบริโภค

การใช้ประโยชน์จากพืชทางตรง

• การบริโภคเป็นอาหาร โดยใช้สารอาหารที่พืชสะสมไว้
• น้ำตาล: จากพืช เช่น อ้อย ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจของไทย
• แป้ง: จากธัญพืช เช่น ข้าว ข้าวโพด หรือจากราก/ลำต้นใต้ดิน เช่น มันสำปะหลัง สาคู
• โปรตีน: จากพืชตระกูลถั่ว ซึ่งมีไนโตรเจนที่เป็นสารประกอบโปรตีน ย่อยง่าย ดูดซึมได้เร็วกว่าเนื้อสัตว์
• เครื่องดื่ม: จากส่วนต่างๆ ของพืชที่ผ่านการสกัดหรือหมัก เช่น กาแฟ โคล่า เหล้า สาโท
• ผลไม้
• พืชผักและเครื่องเทศ
• น้ำมัน: แบ่งเป็นน้ำมันไม่ระเหยและน้ำมันหอมระเหย
• น้ำมันหอมระเหย: เช่น การบูร กระดังงา นมแมว ใช้ทำเครื่องสำอาง ยา หรือยาฆ่าแมลง (เช่น น้ำมันตะไคร้หอม)
• น้ำมันไม่ระเหย: เช่น มะพร้าว รำ งา ปาล์ม มะกอก ถั่วลิสง
• สมุนไพร: เช่น กระท่อม (ใช้ทำยา) กัญชา (ใช้ทางการแพทย์) อบเชย (ใช้ทำมัมมี่)
• เส้นใย (Fiber)
• น้ำยาง: จาก metabolism ของพืช แบ่งเป็น 3 แบบ
• ยางขาว: เกิดตามธรรมชาติ เช่น ยางพารา
• กัม: เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย/ราที่สลาย cell wall ของพืช
• เรซิน: เกิดจาก oxidation ของน้ำมันหอมระเหยเมื่อสัมผัสอากาศ ทำให้แข็งตัว (บางชนิดนิ่ม)
• สามารถนำมาผสมกันได้ เช่น oleo+gum+resin = มหาหิงค์
• เชื้อเพลิง
• สี: จากรงควัตถุในพืช
• Anthocyanin: ในเซลล์แซป ให้สีแดง น้ำเงิน ม่วง
• คลอโรฟิลล์ (Chlorophyll): ในพลาสติด ให้สีเขียว
• แคโรทีน (Carotene): ในแครอท มะเขือเทศ ให้สีส้ม/เหลือง

การใช้ประโยชน์จากพืชทางอ้อม

• พืชเป็นองค์ประกอบสำคัญในระบบนิเวศ ส่วนใหญ่ใช้ในเชิงสิ่งแวดล้อม

การเกษตร

• เป็นการสร้างระบบนิเวศแบบกึ่งธรรมชาติ (semi-ecosystem) โดยมนุษย์เข้าไปจัดการให้เพาะปลูกได้
• ไร่เลื่อนลอย (slash and burn cultivation): การใช้ที่ดินจนเสื่อมโทรม แล้วย้ายไปที่ใหม่ ปล่อยให้ที่ดินเดิมฟื้นตัว
• การเกษตรในปัจจุบันเน้นการผลิตเพื่อให้ได้ผลผลิตสูงสุดและตอบสนองด้านกำไรเป็นหลัก
• ไม้ล้มลุก คือพืชที่มีการปลูกใหม่หลังการเก็บเกี่ยว