ಭಾರತದ ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ: ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶಗಳು

ವಿಜಯಭವ YouTube ಚಾನೆಲ್ ಮತ್ತು ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಉಪನ್ಯಾಸ

• ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯ ವಿಜಯಭವ YouTube ಚಾನೆಲ್ 3 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಚಂದಾದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ).
• ಸತೀಶ್ ಜೋಗ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಕುರಿತು ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೇ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ.
• ಸತೀಶ್ ಜೋಗ್ ಅವರು 16 ವರ್ಷಗಳ ಬೋಧನಾ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರುವ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು.
• ಅವರು ಪೊಲೀಸ್ ಕಾನ್ಸ್ಟೇಬಲ್ ನೇಮಕಾತಿ ಕೈಪಿಡಿ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.
• ಈ ಉಪನ್ಯಾಸವು ಸುಮಾರು 10 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನ

• ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅದರ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.
• ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು (Latitude)

• ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳೆಂದರೆ ಗೋಳದ ಮೇಲೆ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಎಳೆದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ರೇಖೆಗಳು.
• ಇವುಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಗ್ಲೋಬ್ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ (0° ಯಿಂದ 90° ವರೆಗೆ).

ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ (Equator)

• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತವು 0° ಅಕ್ಷಾಂಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಎರಡು ಗೋಳಾರ್ಧಗಳಾಗಿ (ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ) ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದ ಉತ್ತರದ ಭಾಗವನ್ನು ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳ (Northern Hemisphere) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಾರ್ಧ ಗೋಳ (Southern Hemisphere) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಒಟ್ಟು ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು

• ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದಲ್ಲಿ 90 ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿವೆ.
• ದಕ್ಷಿಣಾರ್ಧ ಗೋಳದಲ್ಲಿ 90 ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿವೆ.
• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟು 181 ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿವೆ.
• ಈ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು ಸಮಾನಾಂತರ ರೇಖೆಗಳಾಗಿವೆ.

ಭಾರತದ ಸ್ಥಾನ - ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ

• ಭಾರತವು ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದಲ್ಲಿದೆ (ಇದು ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದ ಉತ್ತರಕ್ಕಿದೆ).

ರೇಖಾಂಶಗಳು (Longitudes)

• ರೇಖಾಂಶಗಳು ಗೋಳದ ಮೇಲೆ ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಎಳೆದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ರೇಖೆಗಳು.
• ಇವು ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿಗೆ ಲಂಬವಾಗಿವೆ.
• ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರೇಖಾಂಶವನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೂಚ್ಯಂಕದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ (0° ಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ).

ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶ (Greenwich Meridian)

• ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶವು 0° ರೇಖಾಂಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದನ್ನು ಪ್ರೈಮ್ ಮೆರಿಡಿಯನ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
• ಇದು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಳಾರ್ಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ರೇಖಾಂಶಗಳು

• ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟು 360 ರೇಖಾಂಶಗಳಿವೆ.

ಭಾರತದ ಸ್ಥಾನ - ರೇಖಾಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ

• ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭಾರತವು ಪೂರ್ವ ಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿದೆ.

ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನ - ಸಾರಾಂಶ

• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಭಾರತವು ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.
• ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಭಾರತವು ಪೂರ್ವ ಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.
• ಹಾಗಾಗಿ, ಭಾರತವು ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.

ಭಾರತದ ನಿಖರವಾದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನ

• ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗವು 8°4' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದಿಂದ 37°6' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.
• ಭಾರತವು 68°7' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಿಂದ 97°25' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.
• ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣದ ತುತ್ತತುದಿ ಇಂದಿರಾ ಪಾಯಿಂಟ್ 6°45' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದಲ್ಲಿದೆ.

ಭಾರತದ ತುತ್ತತುದಿಯ ಸ್ಥಳಗಳು

• ಪಶ್ಚಿಮದ ತುತ್ತತುದಿ: ಗುಹಾರ್ ಮೋತಿ (ಸರ್ಕ್ರಿಕ್ ಬಳಿ, ಗುಜರಾತ್).
• ಪೂರ್ವದ ತುತ್ತತುದಿ: ಕಿಬಿತ್ತು (ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ).
• ಉತ್ತರದ ತುತ್ತತುದಿ: ಇಂದಿರಾ ಕೋಲ್.
• ದಕ್ಷಿಣದ ತುತ್ತತುದಿ (ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗ): ಕೇಪ್ ಕ್ಯಾಮರಿನ್ (ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಬಳಿ).
• ದಕ್ಷಿಣದ ತುತ್ತತುದಿ (ಒಟ್ಟಾರೆ): ಇಂದಿರಾ ಪಾಯಿಂಟ್ (ಗ್ರೇಟ್ ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪ).

ಭಾರತದ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅಗಲ

• ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಉದ್ದ: 3,214 ಕಿಮೀ.
• ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಅಗಲ: 2,933 ಕಿಮೀ.

ಭಾರತದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಇತರ ಮಾಹಿತಿ

• ಒಟ್ಟು ಭೂ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ: 32,87,263 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ.
• ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ 7ನೇ ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರ.
• ಜಗತ್ತಿನ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪಾಲು: 2.4%.
• ಭಾರತವು ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದಲ್ಲಿದೆ.
• ಭಾರತವು ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಮೂರು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಜಲರಾಶಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಭೂಪ್ರದೇಶವಿದೆ.

ಭಾರತದ ಮೇಲಿನ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು

• ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ 181 ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿವೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು (ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ)

• ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ (Equator): 0°
• ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತ (Tropic of Cancer): 23½° N
• ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತ (Tropic of Capricorn): 23½° S
• ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತ (Arctic Circle): 66½° N
• ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತ (Antarctic Circle): 66½° S
• ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ (North Pole): 90° N
• ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವ (South Pole): 90° S

ಉಷ್ಣ ವಲಯಗಳು

• ಟ್ಯಾರಿಡ್ ವಲಯ (Tarrid Zone): ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತದಿಂದ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತದವರೆಗೆ, ಇಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ.
• ಟೆಂಪರೇಟ್ ವಲಯ (Temperate Zone): ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತದಿಂದ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತದವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತದಿಂದ ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತದವರೆಗೆ, ಇಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಓರೆಯಾಗಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ.
• ಫ್ರಿಜಿಡ್ ವಲಯ (Frigid Zone): ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತದಿಂದ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವದವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ್ ವೃತ್ತದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದವರೆಗೆ, ಇಲ್ಲಿ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆ ಇರುತ್ತದೆ.

ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತ ಮತ್ತು ಭಾರತ

• ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತವು ಭಾರತದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ.
• ಕರ್ಕಾಟಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ವೃತ್ತ ಭಾರತದ ಎಂಟು ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಅವುಗಳೆಂದರೆ:
• ಗುಜರಾತ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಛತ್ತೀಸ್‌ಘಡ್, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ತ್ರಿಪುರಾ, ಮತ್ತು ಮಿಜೋರಾಂ.

ಭಾರತದ ಮೇಲಿನ ರೇಖಾಂಶಗಳು

• ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶ (0°) ಅಥವಾ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನಾಂಕ ರೇಖೆ (180°) ಭಾರತದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ.
• ಭಾರತದ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾಲಮಾನವನ್ನು 82½° ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• 82½° ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶವು ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್ ಬಳಿಯ ಮಿರ್ಜಾಪುರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ (ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ).

ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾಲಮಾನದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ

• ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ರೇಖಾಂಶದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ರೇಖಾಂಶಕ್ಕೆ 4 ನಿಮಿಷಗಳಷ್ಟು ಸಮಯ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
• ಭಾರತವು ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿದೆ.
• ಭಾರತದ ಸಮಯವು ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ಸಮಯಕ್ಕಿಂತ 5:30 ಗಂಟೆಗಳ ಮುಂದಿದೆ.

ಭಾರತದ ನೆರೆಹೊರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು

• ವಾಯುವ್ಯ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ.
• ಈಶಾನ್ಯ: ಚೀನಾ, ನೇಪಾಳ, ಭೂತಾನ್.
• ಪೂರ್ವ: ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಮಯನ್ಮಾರ್.
• ದಕ್ಷಿಣ: ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಮತ್ತು ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್.

ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೆರೆಹೊರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿ ರೇಖೆಗಳು

• ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ: 4,096 ಕಿ.ಮೀ (ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮೇಘಾಲಯ, ತ್ರಿಪುರಾ, ಮಿಜೋರಾಂ). ಅತಿ ಉದ್ದವಾದ ಗಡಿ ರೇಖೆ.
• ಚೀನಾ: 3,488 ಕಿ.ಮೀ (ಲಡಾಖ್, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ್, ಸಿಕ್ಕಿಂ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ). ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೇಖೆ.
• ಪಾಕಿಸ್ತಾನ: 3,323 ಕಿ.ಮೀ (ಗುಜರಾತ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಪಂಜಾಬ್, ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಲಡಾಖ್). ರಾಡ್‌ಕ್ಲಿಫ್ ರೇಖೆ.
• ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ: 106 ಕಿ.ಮೀ (ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ). ಡ್ಯುರಾಂಡ್ ಲೈನ್.
• ನೇಪಾಳ: ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಬಿಹಾರ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಸಿಕ್ಕಿಂ.
• ಭೂತಾನ್: ಸಿಕ್ಕಿಂ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ.
• ಮಯನ್ಮಾರ್: ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಣಿಪುರ, ಮಿಜೋರಾಂ.
• ತ್ರಿಪುರಾ ರಾಜ್ಯವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಿಂದ ಮೂರು ಕಡೆ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ.
• ಮಿಜೋರಾಂ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಮಯನ್ಮಾರ್ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಭಾರತ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧ

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಪಾಕ್ ಜಲಸಂಧಿ (Palk Strait) ಮತ್ತು ಮನ್ನಾರ್ ಕೊಲ್ಲಿಯಿಂದ (Gulf of Mannar) ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿವೆ.
• ಪಾಕ್ ಜಲಸಂಧಿಯು (Palk Strait) ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಾಕ್ ಕೊಲ್ಲಿಯನ್ನು (Palk Bay) ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.

ರಾಮಸೇತು (ಆಡಮ್ಸ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್)

• ರಾಮಸೇತು (ಆಡಮ್ಸ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್) ಭಾರತದ ಪಂಬನ್ ದ್ವೀಪ (ರಾಮೇಶ್ವರಂ) ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಮನ್ನಾರ್ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಕಿರಿದಾದ ಭೂಭಾಗವಾಗಿದೆ.
• ಸೇತುಸಮುದ್ರಂ ಯೋಜನೆಯು ರಾಮಸೇತುವೆಗೆ ಹಾನಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಕಾರಣ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ.

ಭಾರತ ಮತ್ತು ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್

• 8° ಚಾನೆಲ್ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ಕರಾವಳಿ ತೀರ

• ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದ ಕರಾವಳಿ ತೀರ: 6,100 ಕಿ.ಮೀ.
• ಒಟ್ಟು ಕರಾವಳಿ ತೀರ (ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ): 7,516.6 ಕಿ.ಮೀ..
• ಕರಾವಳಿ ತೀರದ ಮೂಲ ರೇಖೆಯಿಂದ 12 ನಾಟಿಕಲ್ ಮೈಲಿಗಳವರೆಗೆ ಭಾರತದ ಜಲಪ್ರದೇಶ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತ

• ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨೮ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ೮ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ.
• ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯ: ರಾಜಸ್ಥಾನ. ನಂತರ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ
• ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯ: ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ. ನಂತರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಬಿಹಾರ
• ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ರಾಜ್ಯ: ಗೋವಾ
• ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ರಾಜ್ಯ: ಸಿಕ್ಕಿಂ

ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ಭಾರತವನ್ನು ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

• ಉತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳು (The Northern Mountains)
• ಉತ್ತರದ ಮೈದಾನಗಳು (The Northern Plains)
• ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ (Peninsular Plateau)
• ಮರುಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶ (The Indian Desert)
• ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು (The Coastal Plains)
• ದ್ವೀಪಗಳು (The Islands)

ಉತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳು

• ಉತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳು ಪಾಮಿರ್ ಗ್ರಂಥಿಯಿಂದ ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿವೆ.
• ಇವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು:
  • ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು
  • ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು
  • ಪೂರ್ವದ ಬೆಟ್ಟಗಳು (ಪೂರ್ವಾಂಚಲ)

ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು

• ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು ಮಡಿಕೆ ಪರ್ವತಗಳಾಗಿದ್ದು, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಚನೆಯಾಗಿವೆ.
• ಇವುಗಳ ರಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳೆಂದರೆ:
  • ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ವೆಗ್ನರ್ ಅವರ ಖಂಡಗಳ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Continental Drift Theory)
  • ಭೂಫಲಕ ಚಲನೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Plate Tectonics Theory)
• ಹಿಂದಿನ ಟೆಥಿಸ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಶೇಖರಗೊಂಡಿದ್ದ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಶಿಲಾ ಪದರಗಳು ಮಡಿಕೆಯಾಗಿ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ.
• ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು ನಂಗಾ ಪರ್ವತದಿಂದ ನಾಮ್ಚಾ ಬರ್ವಾ ವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 2,400 ಕಿ.ಮೀ ಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿವೆ.
• ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಇವು 400 ಕಿ.ಮೀ ಅಗಲವಿದ್ದರೆ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 150 ಕಿ.ಮೀ ಅಗಲ ಇವೆ.

ಹಿಮಾಲಯದ ವಿಭಾಗಗಳು

• ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ರಚನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು:
  • ಹಿಮಾದ್ರಿ (ಮಹಾ ಹಿಮಾಲಯ)
  • ಹಿಮಾಚಲ (ಕಡಿಮೆ ಹಿಮಾಲಯ)
  • ಶಿವಾಲಿಕ್ (ಹೊರ ಹಿಮಾಲಯ)

ಹಿಮಾದ್ರಿ

• ಇದು ಹಿಮಾಲಯದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ 6,000 ಮೀಟರ್.
• ಜಗತ್ತಿನ ಎತ್ತರವಾದ ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
• ಬಹುತೇಕ ಭಾಗ ಹಿಮದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
• ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ (8,848.86 ಮೀ) ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಟಿಬೆಟ್ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಎತ್ತರವಾದ ಶಿಖರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಸಾಗರಮಾತಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
• ತೇನ್‌ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಹಿಲರಿ 1953 ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಏರಿದರು.
• ಜಿಂಕೋ ತಬೆ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಏರಿದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ.
• ಬಚೇಂದ್ರಿ ಪಾಲ್ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಏರಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆ (1984).
• ಕಾಂಚನಜುಂಗಾ (8,598 ಮೀ) ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಅತಿ ಎತ್ತರವಾದ ಹಿಮಾಲಯ ಶಿಖರವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ 3ನೇ ಅತಿ ಎತ್ತರವಾದ ಶಿಖರ ಭಾರತ ನೇಪಾಳ ಗಡಿಯಲ್ಲಿದೆ.
• ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಖರಗಳು: ನಂಗಾ ಪರ್ಬತ್, ನಂದಾದೇವಿ, ಬದ್ರಿನಾಥ, ತ್ರಿಶೂಲ್.

ಹಿಮಾಚಲ

• ಇದು ಹಿಮಾದ್ರಿ ಮತ್ತು ಶಿವಾಲಿಕ್ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ.
• ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ: 3,700 ರಿಂದ 4,500 ಮೀಟರ್.
• ಪ್ರಮುಖ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳು: ಪೀರ್ ಪಂಜಾಲ್, ದೌಲ್ದಾರ್, ಮುಸ್ಸೋರಿ.
• ಪ್ರಮುಖ ಗಿರಿಧಾಮಗಳು: ಶಿಮ್ಲಾ, ಮುಸ್ಸೋವರಿ, ರಾಣಿಕೇತ್, ನೈನಿತಾಲ್, ಆಲ್ಮೋರ, ಡಾರ್ಜಿಲಿಂಗ್
• ಪ್ರಮುಖ ಕಣಿವೆಗಳು: ಕುಲು ಕಣಿವೆ, ಕಾಂಗ್ರಾ ಕಣಿವೆ, ಸ್ಪಿಟಿ ಕಣಿವೆ.

ಶಿವಾಲಿಕ್

• ಹಿಮಾಲಯದ ಅತ್ಯಂತ ಹೊರಭಾಗದ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಶ್ರೇಣಿ.