ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦର ଅର୍ଥ

ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦର ଅର୍ଥ

• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏକ ରାଜ୍ୟ ନୀତି କିମ୍ବା କ୍ଷମତା ଓ ଆଧିପତ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଅଟେ।
• ଏହା ଭୌଗୋଳିକ ଅଧିଗ୍ରହଣ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହାସଲ କରିଥାଏ।
• ସାମରିକ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ରୂପରେ କ୍ଷମତାର ବ୍ୟବହାର ଏଥିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
• ଉପନିବେଶବାଦ ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯେଉଁଥିରେ କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଣାଳୀ ଏହାର ଆଖପାଖର ଜମି ଓ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥାଏ।
• ଏହା ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉପନିବେଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ଶୋଷଣ, ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ, ଅଧିଗ୍ରହଣ ଏବଂ ବିସ୍ତାର ଅଭ୍ୟାସ ଅଟେ।
• ଉପନିବେଶବାଦ ଓଭରସିଜ୍ ଭୌଗୋଳିକ ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ବିଷୟରେ କୁହେ, ସେହି ସମୟରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରି ବିସ୍ତାର କରିବା ବିଷୟରେ କୁହେ।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ହେଉଛି ଆଧିପତ୍ୟର ଏକ ବ୍ୟାପକ ବର୍ଗ, ଯାହା ଉପନିବେଶବାଦକୁ ଏହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ।
• ଆଫ୍ରିକାର ଦକ୍ଷିଣ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଆମେରିକାର ସାମୁଦ୍ରିକ ମାର୍ଗ ଆବିଷ୍କାର ପରେ ଆଧୁନିକ ଉପନିବେଶବାଦର ଯୁଗ ପ୍ରାୟ 1500 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।
• ଏହି ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ପରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଶକ୍ତି ଭୂମଧ୍ୟସାଗରରୁ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ, ସ୍ପେନ୍, ଡଚ୍ ରିପବ୍ଲିକ୍, ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡ ଭଳି ଉଦୀୟମାନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଡ଼କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଗଲା।
• ଆବିଷ୍କାର, ଅଧିଗ୍ରହଣ ଏବଂ ବସତି ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ନିଜକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ବିସ୍ତାର କରନ୍ତି ଓ ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନ କରି ୟୁରୋପୀୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିକୁ ବ୍ୟାପିତ କରନ୍ତି।

ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦର ଯୁଗ ଏବଂ ଏହାର କାରଣ

• 1870 ରୁ 1914 ମଧ୍ୟରେ ଏହି ସମୟ ଥିଲା।
• ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ଏବଂ ଜାତୀୟତା ୟୁରୋପୀୟ ସମାଜକୁ ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଶତାବ୍ଦୀର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଭାଗରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ବିଶ୍ୱକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା।
• ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଆରମ୍ଭ ହୋଇନଥିଲା।
• ଷୋଡ଼ଶରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟକୁ ପୁରାତନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ କୁହାଯାଏ, ଯେଉଁ ସମୟରେ ୟୁରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ଦୂର ପୂର୍ବ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ମାର୍ଗ ଖୋଜୁଥିଲେ।
• ନୂତନ ଦୁନିଆକୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଉତ୍ତର ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା ସହିତ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଉଥିଲା।
• ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଚୀନ୍ର ଉପକୂଳରେ ବାଣିଜ୍ୟ ପୋଷ୍ଟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୟୁରୋପୀୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ୱାର୍ଥର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସକଙ୍କ ସହିତ ବୁଝାମଣା କରାଯାଉଥିଲା।
• ଏହି ସମୟରେ ୟୁରୋପୀୟ ପ୍ରଭାବ ସୀମିତ ରହିଲା।
• ନୂତନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ସମୟରେ, ଯାହା 1870ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଆଫ୍ରିକାରେ ୟୁରୋପୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ଦ୍ୱାରା ବିଶାଳ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା।
• ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏସିଆ ଏବଂ ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରାଯାଇଥିଲା।
• ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମରିକ, ରାଜନୈତିକ, ମାନବିକ ଓ ଧାର୍ମିକ କାରଣ ସହିତ କିଛି ନୂତନ ତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ଅଗ୍ରଗତି ହେତୁ ଏହି ନୂତନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଯୁଗ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହୋଇଥିଲା।

ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ

• 1870 ସୁଦ୍ଧା ୟୁରୋପର ଶିଳ୍ପୀକରଣକୁ ବିସ୍ତାର କରିବା ଜରୁରୀ ହୋଇଗଲା।
• ଶିଳ୍ପଗୁଡିକ ଘରୋଇ ଚାହିଦା ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଏପରି ଉତ୍ପାଦଗୁଡିକ ପାଇଁ ବୈଶ୍ୱିକ ବଜାର ଏକ ଭଲ ବିକଳ୍ପ ହୋଇପାରେ ଯାହା ଘରୋଇ ବିକ୍ରୟ ହେଉନଥିଲା।
• ବ୍ୟବସାୟୀ ଓ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ବିନିଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ପୁଞ୍ଜି ପାଇଥିଲେ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ବିନିଯୋଗ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଲାଭର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା, ତେଣୁ ବିନିଯୋଗକାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ବିଦେଶୀ ବଜାରକୁ ଯିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ।
• ଶସ୍ତା ଶ୍ରମର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ କଞ୍ଚାମାଲର ସ୍ଥିର ଯୋଗାଣ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଶିଳ୍ପ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ଅନୁନ୍ନତ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ଦୃଢ଼ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ସିଧାସଳଖ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ଶିଳ୍ପ ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଢଙ୍ଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରିବ।

ସାମରିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ କାରଣ

• ପ୍ରମୁଖ ୟୁରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ଅନୁଭବ କଲେ ଯେ ସାମରିକ ଶକ୍ତି, ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଜାତୀୟତାବାଦ ପାଇଁ ଉପନିବେଶ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
• ଏକ ମହାନ ଶକ୍ତି ହେବା ପାଇଁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନୌସେନା ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସାମରିକ ନେତାମାନେ ଦାବି କରୁଥିଲେ।
• ନୌସେନା ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସାମରିକ ଘାଟିର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ କୋଇଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯୋଗାଣ ପାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ।
• ଏହି ଆବଶ୍ୟକତାଗୁଡ଼ିକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ବନ୍ଦରଗୁଡିକ ଅଧିଗ୍ରହଣ କରାଗଲା।
• ଉପନିବେଶ ୟୁରୋପୀୟ ନୌସେନାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ବନ୍ଦର ଓ କୋଇଲା ଷ୍ଟେସନଗୁଡିକୁ ନିଶ୍ଚିତ କଲା, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିଲା।
• ବ୍ରିଟେନ ଦ୍ୱାରା ଇଜିପ୍ଟକୁ ଅଧିକାର କରିବା ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଥିଲା।
• ବ୍ରିଟେନ ପାଇଁ ସୁଏଜ କେନାଲକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା।
• ଏହି କେନାଲ ବ୍ରିଟେନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଅଳଙ୍କାର ଭାରତକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଏକ ଜୀବନ ରେଖା ସଦୃଶ ଥିଲା।
• ଉପନିବେଶର ସ୍ଥିତି ଦେଶର ମହାନତାର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ଅନେକ ଲୋକ ଭାବୁଥିଲେ।
• ଉପନିବେଶ ଏକ ସ୍ଥିତି ସଙ୍କେତ ପରି ହୋଇଗଲା।

ମାନବିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ

• ୟୁରୋପ ସମୁଦ୍ର ଆରପାରିରେ ଥିବା ନିଜର ସାନ ଭାଇମାନଙ୍କୁ ସଭ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟବାସୀ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ।
• ଅଣ-ଧଳାମାନେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ଉଚିତ୍, ଯେଉଁଥିରେ ଔଷଧ, ଆଇନ ଏବଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା।
• 1890 ଦଶକରେ ରୁଡ଼ୟାର୍ଡ କିପଲିଙ୍ଗ ତାଙ୍କ କବିତା 'ଦି ହ୍ୱାଇଟ୍ ମ୍ୟାନ୍ସ ବର୍ଡେନ୍'ରେ ଏହି ମିଶନ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ।
• ଏସିଆ ଏବଂ ଆଫ୍ରିକାରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିବାକୁ ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେବ ବୋଲି ମିଶନାରୀମାନେ ଭାବୁଥିଲେ।

ସାମାଜିକ ଡାରୱିନବାଦ

• ସାମାଜିକ ଡାରୱିନବାଦୀ ସାମାଜିକ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁନଥିଲେ, ତଥାପି କିଛି ଲୋକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ତତ୍ତ୍ୱକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ।
• ଇଂରେଜ ହର୍ବର୍ଟ ସ୍ପେନସର ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ଯିଏ ମାନବ ସମାଜ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ର ଉପରେ 'ସର୍ଭାଇଭାଲ ଅଫ ଦ ଫିଟେଷ୍ଟ' ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ।
• ସାମାଜିକ ଡାରୱିନବାଦ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ବିସ୍ତାରକୁ ସମର୍ଥନ କରେ, କାରଣ ଏହା କହିଥାଏ ଯେ କିଛି ଲୋକ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଯୋଗ୍ୟ ଅଟନ୍ତି।
• ୟୁରୋପୀୟମାନେ ଭାବୁଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ଏକ ଧଳା ଜାତି ଭାବରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରଖନ୍ତି ଏବଂ ତେଣୁ ଏହା ସ୍ୱାଭାବିକ ଯେ ସେମାନେ ନିମ୍ନମାନର ଲୋକଙ୍କୁ ଜୟ କରିବେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ମାନବିକତା ଉନ୍ନତ ହୋଇପାରିବ।
• ଏହିପରି, ଡାରୱିନଙ୍କ ଜୈବିକ ତତ୍ତ୍ୱକୁ ମୋଡ଼ାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସାମାଜିକ ଡାରୱିନବାଦ ଉପନିବେଶବାଦକୁ ଯଥାର୍ଥ ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ କରିବାର ଏକ ଉପାୟ ହୋଇଗଲା।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା

• ପାଶ୍ଚାତ୍ୟର ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଓ ଉନ୍ନତ ଚିକିତ୍ସା ଜ୍ଞାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦକୁ ଦ୍ରୁତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କଲା।
• କୁଇନିନ ପରି ଔଷଧ ଯୋଗୁଁ ୟୁରୋପୀୟମାନେ ଉଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ରୋଗରୁ ବଞ୍ଚିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେଲେ ଏବଂ ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକାର ମଶାମାଛିମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମିତ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାଇପାରିଲେ।
• ଷ୍ଟିମବୋଟ୍ ଏବଂ ଟେଲିଗ୍ରାଫର ମିଶ୍ରଣ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଶକ୍ତିର ଗତିଶୀଳତା ବୃଦ୍ଧି କରି ସେମାନଙ୍କ ଆଧିପତ୍ୟକୁ ବିପଦ ଦେଉଥିବା ଯେକୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶୀଘ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ କଲା।
• ଦ୍ରୁତ ଗତିଶୀଳ ମେସିନ ବନ୍ଧୁକ ସେମାନଙ୍କୁ ସାମରିକ ସୁବିଧା ଦେଲା ଏବଂ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଓ ଏସୀୟମାନଙ୍କୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କଲା।

ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦର ପରିଣାମ

• ନୂତନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସମାଜ ଓ ଏହାର ଉପନିବେଶ ଉଭୟଙ୍କୁ ବଦଳାଇଥିଲା।
• ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶଗୁଡିକ ବୈଶ୍ୱିକ ଅର୍ଥନୀତିର ଆରମ୍ଭକୁ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ଶିଳ୍ପୀକରଣ, ସମ୍ବଳ ଓ ଶସ୍ତା ଶ୍ରମର ନିରନ୍ତର ପ୍ରବାହକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଦ୍ରବ୍ୟ, ପାଉଣ୍ଡ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଉପନିବେଶକୁ ପ୍ରତିକୂଳ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା।
• ବିଦେଶୀ ନିୟମ ଅଧୀନରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା।
• ଆମଦାନୀ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ କାରିଗର ଶିଳ୍ପକୁ ସଫା କରିଦେଲା।
• ଉପନିବେଶକୁ କଞ୍ଚାମାଲର ଉତ୍ସ ଓ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବଜାର ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ଉପନିବେଶ ଶକ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ କରିବାରେ ବାଧା ଦେଲା।
• ଅଧିକାଂଶ ଉପନିବେଶରେ ଜୀବନଧାରଣର ମାନ କମିଯିବାର ଏକ କାରଣ ହେଉଛି, ଏହି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ମାତୃ ଦେଶକୁ ପଠାଇ ଦିଆଗଲା।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏହାର ସଂସ୍କୃତି ସହିତ ଜଡିତ।
• 1900 ସୁଦ୍ଧା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ବିଶ୍ୱର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିଥିଲେ।
• ୟୁରୋପୀୟମାନେ ନିଜର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ବ୍ୟାପିତ କରିବା ଉଚିତ୍ ଏବଂ ଅଣ-ୟୁରୋପୀୟୀୟମାନଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ କିମ୍ବା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଉପାୟ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ସେମାନେ ଭାବୁଥିଲେ।
• ପାଶ୍ଚାତ୍ୟକରଣ ସେମାନଙ୍କର ପାରମ୍ପାରିକ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ସଂସ୍ଥାଗୁଡିକର ପୁନଃ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିବାକୁ ଦେଶଗୁଡିକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛି ଏବଂ ଚୀନରେ ପାଦ ବାନ୍ଧିବା ଓ ଭାରତରେ ସତୀ ପରି କିଛି କୁସଂସ୍କାରକୁ ବନ୍ଦ କରିବାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛି।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଉପନିବେଶ ଲୋକଙ୍କୁ ଶୋଷଣ ଓ ଅତ୍ୟାଚାର କରିଛି।
• ୟୁରୋପୀୟମାନେ ଅନେକ ପାରମ୍ପାରିକ ରାଜନୈତିକ ୟୁନିଟ୍କୁ ଭାଙ୍ଗି ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକ ସରକାର ଅଧୀନରେ ଏକତ୍ର କଲେ।
• ନାଇଜେରିଆ ଓ ରୱାଣ୍ଡା ପରି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଏହି ସରକାରଗୁଡିକ ସ୍ଥିରତା ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ସ୍ଥାନୀୟ ସଂଘର୍ଷ ଲାଗି ରହିଥିଲା।
• କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ଜାତିଗତ ସଂଘର୍ଷକୁ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ନୀତିରୁ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇପାରେ ।
• ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।
• ସୁଦାନକୁ ନେଇ ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ବ୍ରିଟେନ କିମ୍ବା ମୋରକ୍କୋ ଉପରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଜର୍ମାନୀ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ହେଉ କିମ୍ବା ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ହେଉ, ଏହା ଶତ୍ରୁତାପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କାରଣ ହୋଇଥିଲା।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ

• ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧ ଏବଂ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀକୁ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା।
• ଉପନିବେଶବାଦ ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶଗୁଡିକୁ ଧନୀ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିଥିଲାବେଳେ, ଉପନିବେଶର ଅତ୍ୟଧିକ ଶୋଷଣ ହୋଇଥିଲା।
• ଏହାର ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ପରିବେଶଗତ ପରିଣାମ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା।
• 1914 ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସବୁଠାରୁ ଭୟାନକ ପରିଣାମ ଥିଲା।
• ୟୁରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଉପନିବେଶବାଦୀ ଦୌଡ଼ର ଫଳାଫଳ ଥିଲା ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ।
• ଏହି ଦୌଡ଼ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକୁ ଶତ୍ରୁତାରେ ପକାଇଥିଲା।
• 1918 ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ଶେଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଉପନିବେଶବାଦର ଅନ୍ତ ଘଟିନଥିଲା ଓ ଏଥିପାଇଁ ଅଧିକ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା।