Ochrona Własności Intelektualnej PDF

OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Marcin Kuzel, e-mail: [email protected] Zagadnienia: Wiedza – wartości niematerialne – kapitał intelektualny – własność intelektualna Rodzaje wiedzy i ochrona wiedzy Własność intelektualna – rozwiązania...

OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Marcin Kuzel, e-mail: [email protected] Zagadnienia: Wiedza – wartości niematerialne – kapitał intelektualny – własność intelektualna Rodzaje wiedzy i ochrona wiedzy Własność intelektualna – rozwiązania (projekty wynalazcze), oznaczenia i utwory Procedury uzyskiwania praw ochronnych Udostępnianie przedmiotów własności intelektualnej Ochrona własności intelektualnej  WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA Model kapitału intelektualnego w ujęciu T.A. Stewart Źródło: B. Mikuła, A. Pietruszka-Ortyl, A. Potocki, Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody, Warszawa 2002, s. 42. Ochrona własności intelektualnej  PLATFORMA WARTOŚCI KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO Źródło: B. Mikuła, A. Pietruszka-Ortyl, A. Potocki, Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody, Warszawa 2002, s. 44. Ochrona własności intelektualnej  WIEDZA – HIERARCHIA WIEDZY Inteligencja Wiedza Informacje Dane Źródło: B. Mikuła, A. Pietruszka-Ortyl, A. Potocki, Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody, Warszawa 2002, s. 71. Ochrona własności intelektualnej  ROZWÓJ OCHRONY WIEDZY Historia wiedzy chronionej sięga bardzo odległych czasów. Człowiek od początku swojego istnienia wykorzystywał wiedzę, którą ukrywał z zamiarem realizacji swoich różnorakich celów. Dawała mu ona większą możliwość przetrwania, służyła w walce z przyrodą i (niestety) dominacji nad innymi ludźmi. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005 http://ciekawostkihistoryczne.pl, http://www.konflikty.pl, http://gwiazdy.com.pl Ochrona własności intelektualnej  ROZWÓJ OCHRONY WIEDZY NA ŚWIECIE  Przywileje – dla tych, którzy wprowadzali nowe wyroby, doskonalili techniki wytwarzania, promowali rozwój techniki i sztuki  Ustawa wenecka (1474 rok)  Prawo patentowe USA (1790 rok) – w latach 1790-1800 do ochrony zgłoszono 276 wynalazków, w sto lat później już 23,5 tys., aktualnie ponad 200 tys. rocznie (ponad 50% z zagranicy)  Prawa patentowe w Europie (1800-1882)  Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej (1883 rok) – najważniejszy akt prawny, ustanawiający podstawowe reguły ochrony tzw. projektów wynalazczych (ponad 160 krajów)  Konwencja bermeńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych (1886 rok) – (ponad 150 krajów)  Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków (1891 rok) – (ponad 60 krajów) Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  ROZWÓJ OCHRONY WIEDZY NA ŚWIECIE  Konwencja rzymska o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych (1961 rok)  Konwencja strasburska o unifikacji prawa patentowego (1963 rok)  Układ o współpracy patentowej – PCT (1970 rok) – blisko 150 krajów  Konwencja o patencie europejskim (1973 rok) – powstanie Europejskiej Organizacji Patentowej (29 krajów), a w 1977 roku powołanie Europejskiego Urzędu Patentowego  Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) (1994 rok) – porozumienie stanowiące załącznik do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), określające standardy ochrony własności intelektualnej, które mają obowiązywać na świecie przez najbliższe dziesięciolecia Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WARTOŚCI INTELEKTUALNE Wartości intelektualne tworzone są przez człowieka, który dzięki wyobraźni i wiedzy, w tym również wynikającej z doświadczenia i zdolności, oraz czasami, gdy jest to niezbędne, za pomocą urządzeń i procesów technologicznych jest w stanie wytworzyć pewien materialny lub niematerialny efekt. Korzystanie z tego efektu działania ludzkiego może być dostępne dla innych, bez zgody lub za zgodą twórcy (w sposób odpłatny lub nie). Za prawo własności intelektualnej można uznać zespół norm regulujących zachowania społeczne wobec indywidualnych, dotychczas niespotykanych przejawów umysłu ludzkiego, efektem czego jest powstanie oryginalnego dzieła w sferze kultury duchowej (ogół dzieł naukowych, literackich i dzieł sztuki tworzących dorobek ludzkości) lub materialnej (ogół dóbr materialnych i umiejętności produkcyjno-technicznych społeczeństwa). Źródło: G, Michniewicz, Ochrona własności intelektualnej, Warszawa 2010. Ochrona własności intelektualnej  CO TO JEST WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA? Szerokie i wąskie rozumienie własności intelektualnej Prawo autorskie i prawa pokrewne + Prawo własności przemysłowej Źródło: M. Strojny, Własność intelektualna i przemysłowa: jak chronimy innowacje?, E-mentor 2010, nr 2 (34). Ochrona własności intelektualnej  ŚWIATOWA ORGANIZACJA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Światowa Organizacja Własności Intelektualnej http://en.wikipedia.org zrzesza 191 państw członkowskich, w tym także Polskę. WIPO prowadzi działalność w zakresie rejestracji wynalazków (w systemie PCT), znaków towarowych (porozumienie madryckie) oraz wzorów przemysłowych (porozumienie haskie), a także świadczenia usług Siedziba WIPO w Genewie w Szwajcarii mediacyjnych i arbitrażowych. Ochrona własności intelektualnej  NAJWAŻNIEJSZE AKTY NORMATYWNE Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 z późn. zmianami) data „wejścia w życie”: 23 maja 1994 roku Ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o ochronie baz danych (Dz.U. 2001 nr 128 poz. 1402 z późn. zmianami) data „wejścia w życie”: 10 listopada 2002 roku Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508 z późn. zmianami) data „wejścia w życie”: 22 sierpnia 2001 roku Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA 1. Odnosi się do wytworów (produktów) ludzkiego intelektu. 2. Nie stanowi kategorii jednorodnej – dotyczy wielu różnych pojęć i dotyka różnych kwestii. 3. Wybiega poza kategorie określone regulacjami prawnymi, dotyczące w szczególności prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej. Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ RODZAJE WIEDZY I OCHRONA WIEDZY WIEDZA WOLNA I WIEDZA CHRONIONA Ochrona własności intelektualnej  RODZAJE WIEDZY - ze względu na możliwości jej ochrony - Wiedza chroniona – wiedza jawna chroniona + wiedza utajniona + + kompilacja wiedzy jawnej chronionej i wiedzy utajnionej. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s 10. Ochrona własności intelektualnej  RODZAJE WIEDZY - ze względu na możliwości jej ochrony - Zarówno wiedza jawna chroniona, jak i wiedza utajniona przekształcają się – po pewnym czasie – w wiedzę wolną. Wiedza utajniona, zanim stanie się wiedzą wolną, może przekształcić się w wiedzę jawną chronioną. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s 10. Ochrona własności intelektualnej  PODZIAŁ WIEDZY JAWNEJ CHRONIONEJ - ze względu na jej przedmiot oraz rodzaj i zakres ochrony - Wiedza jawna chroniona mieszana W jednym przedmiocie może być skumulowana wiedza zawierająca chronione: rozwiązania, znaki towarowe, nazwę handlową, utwory. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s 16. Ochrona własności intelektualnej  RODZAJE WIEDZY - ze względu na możliwości jej ochrony - Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s. 12. Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WIEDZY JAWNEJ - cechy wiedzy chronionej - Wiedza, która może podlegać ochronie prawnej, musi charakteryzować się określonymi cechami (cechy te są różne w zależności od przedmiotu wiedzy, na który ma być udzielona ochrona). Jeśli nie zostały spełnione przesłanki uzyskania ochrony, istnieje możliwość wykazania braku jej istnienia (unieważnienia praw wyłącznych, uznania ich od początku za niebyłe) – dotyczy to nawet ochrony uzyskanej w trybie urzędowym. W przypadku utworów, ustalenie czy ochrona faktycznie przysługuje, może być dokonane w postępowaniu sądowym. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wynalazki i wynalazcy - Wynalazek – w rozumieniu potocznym – to nowe rozwiązanie w dowolnym obszarze działalności człowieka, choć zazwyczaj rozwiązanie natury technicznej, najczęściej poprzedzone przez pomysł, nawet ten zupełnie abstrakcyjny. ▼ Tylko niektóre wynalazki techniczne (te, które spełniają ściśle określone kryteria) mogą być opatentowane. Odkrycie naukowe – jest pojęciem pokrewnym do wynalazku – oznacza zaobserwowanie nieznanego dotąd zjawiska występującego naturalnie w przyrodzie. ▼ Odkrycia nie podlegają ochronie patentowej – uważa się, że należą one do domeny publicznej i są własnością całej ludzkości. Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ WYNALAZKI I OCHRONA PATENTOWA Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wynalazki i ochrona patentowa - Wynalazek – techniczne rozwiązanie, które określa relację między technicznymi elementami a technicznym efektem; wynalazek, który ma być chroniony musi przy tym spełniać warunek możliwości zastosowania przemysłowego. Wynalazek – na który może być udzielona ochrona musi dotyczyć techniki i spełniać jednocześnie trzy kryteria: ▼ musi być nowy (być rozwiązaniem nieujawnionym), ▼ nieoczywisty (być twórczy, posiadać odpowiedni poziom wynalazczy), ▼ nadawać się do przemysłowego stosowania (być rozwiązaniem kompletnym i nadającym się do urzeczywistnienia w praktyce). Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA – Wynalazki i ochrona patentowa Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s. 28. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wynalazki i ochrona patentowa - Pewna część wynalazków – pomimo spełniania kryteriów uzyskania ochrony – jest z niej wyłączona ze względów humanitarnych i porządku publicznego. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wynalazki i ochrona patentowa - Należy wyraźnie podkreślić, że przy udzielaniu ochrony patentowej istotna jest wyłącznie możliwość realizacji wynalazku. Nie są natomiast ważne korzyści, które może przysporzyć wynalazek. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  - prawo wyłącznego - przedmiot udzielonego - czas trwania korzystania z wynalazku prawa wyłącznego patentu wynosi 20 lat w sposób zarobkowy określają zastrzeżenia od daty zgłoszenia lub zawodowy na patentowe zawarte wynalazku w UP całym obszarze RP w opisie patentowym Źródło: J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wynalazki i ochrona patentowa - Ograniczenia ochrony patentowej wynikają z:  tzw. wyczerpania patentu – w konsekwencji wprowadzenia zasad dotyczących swobody obrotu towarowego,  dopuszczenia przez prawo działań nie powodujących naruszenia patentu – przywilej komunikacyjny, realizacja celów państwowych, postępowanie badawcze i doświadczalne, ocena, analiza wynalazku, proces nauczania, postępowanie rejestracyjne, procedura uzyskiwania zezwoleń na dopuszczenie do obrotu, wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty,  zakazu nadużywania patentu (po okresie 3 lat od momentu udzielenia ochrony) i możliwości wprowadzenia przymusu udostępnienia wynalazku w przypadku wystąpienia zależności praw wyłącznych lub w przypadku stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa – licencji przymusowej,  potrzeby uznania praw podmiotów, które już wcześniej korzystały z wynalazku, później opatentowanego na rzecz innego podmiotu (korzystania w chwili stanowiącej o pierwszeństwie). Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ POZOSTAŁE ROZWIĄZANIA Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wzory użytkowe - Wzór użytkowy – stanowi odrębny przedmiot ochrony własności przemysłowej, który dotyczy tylko przedmiotu materialnego o trwałej postaci, określonego przez cechy techniczne przedmiotu, przejawiające się w ukształtowaniu przestrzennym (kształcie) i/lub budowie (konstrukcji) danego przedmiotu jako całości bądź zestawienia elementów (nie połączonych ze sobą konstrukcyjnie), również określonych co do ukształtowania przestrzennego. (wyrok WSA w Warszawie z 9 listopada 2006 roku) Źródło: J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009. Ochrona własności intelektualnej  - prawo wyłącznego - przedmiot wyłącznego - czas trwania korzystania ze wzoru prawa korzystania ochrony wynosi 10 lat użytkowego w sposób określają zastrzeżenia od daty zgłoszenia zarobkowy ochronne wzoru w UP na obszarze RP Źródło: J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wzory przemysłowe - Wzory przemysłowe (które mogą być chronione w drodze rejestracji) – odnoszą się do nowej i posiadającej indywidualny charakter postaci wytworu lub jego części, nadanej mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, w tym: złożony (z wymienialnych części), część składowa widoczna w wytworze złożonym, część składowa będąca przedmiotem samodzielnego obrotu. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego wynosi 25 lat (5 okresów po 5 lat), czyli o 5 lat dłużej niż trwa patent i o 15 lat dłużej niż trwa prawo ochronne na wzór użytkowy. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Wzory przemysłowe - W przypadku wzorów przemysłowych (inaczej niż przy wynalazkach czy wzorach użytkowych) dopuszczalna jest tzw. ulga w nowości – uważa się, że ujawnienie wzoru nie nastąpiło, jeżeli:  nie spowodowało dotarcia do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy,  dokonane było przed osobą, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności,  nastąpiło w ciągu 12 miesięcy przed datą pierwszeństwa, jeżeli zostało dokonane: - przez twórcę lub następcę prawnego twórcy, - za zgodą uprawnionego przez osobę trzecią, - w wyniku nadużycia popełnionego wobec twórcy lub jego następcy prawnego. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Topografie układów scalonych - Topografie układów scalonych – to rozwiązania polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. Ochronie podlegają topografie, które są oryginalne, co oznacza, że są wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie są powszechnie znane w chwili ich powstania. Prawo z rejestracji topografii układu scalonego przyznawane jest na okres 10 lat. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Nowe odmiany roślin - Nowe odmiany roślin – to zbiorowości roślin lub ich części, jeżeli części te są zdolne do wytworzenia całej rośliny, w obrębie botanicznej jednostki systematycznej najniższego znanego stopnia, która nie zmienia się (po kolejnym rozmnożeniu albo na końcu właściwego cyklu rozmnożeń lub krzyżowań), i którą można: - określić na podstawie przejawianych właściwości wynikających z określonego genotypu lub kombinacji genotypów oraz - odróżnić od innej zbiorowości roślin na podstawie co najmniej jednej przejawianej właściwości. Prawo wyłączne jest przyznawane dla odmiany, która jest odrębna, wyrównana, trwała, nowa oraz w odpowiedni sposób nazwana. Prawo z ochrony nowej odmiany roślin trwa 30 lat w przypadku odmian winorośli, drzew i ziemniaka oraz 25 lat w przypadku pozostałych odmian. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Projekty racjonalizatorskie - Projekty racjonalizatorskie (usprawnienia) – rozwiązania, które spełniają następujące warunki: możliwe dokładnie prezentują istotę propozycji zmian (w wybranej lub dowolnej dziedzinie działalności organizacji) – co, jak, gdzie usprawnić, są nowe w skali danej organizacji, nie wynikają z obowiązków nałożonych na pracownika, lecz stanowią wynik dodatkowego jego wkładu pracy, są przydatne do wykorzystania. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ REJESTRACJA OZNACZEŃ Ochrona własności intelektualnej  Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s. 48. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Znaki towarowe - Znaki towarowe – znaki posiadające zdolność odróżniającą towarów i usług jednego przedsiębiorstwa od drugiego. Znaki towarowe pomagają konsumentom zidentyfikować i wybrać produkty/usługi w oparciu o reputację i jakość tychże produktów/usług; mają zapewnić jednoznaczne wskazanie pochodzenia określonego produktu/usługi. Prawo ochronne na znak towarowy wynosi 10 lat i może być przedłużone dla wszystkich lub części towarów na kolejne dziesięcioletnie okresy, licząc od daty (prawidłowego) zgłoszenia znaku do ochrony. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  Rodzaje znaków towarowych Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s. 28. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Znaki towarowe - Znak towarowy podlegający rejestracji nie może być: Podobny – dla podobnych towarów – do znaku towarowego już zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji (o ile ten zostanie zarejestrowany) – jeżeli jego podobieństwo może wprowadzać w błąd; Podobny – dla jakichkolwiek towarów – do sławnego (renomowanego) znaku – jeżeli może to przynosić nienależną korzyść lub szkodę dla odróżniającego charakteru bądź renomy sławnego. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Znaki towarowe - Nie udziela się praw ochronnych – pomimo spełnienia kryteriów ochrony – na oznaczenia:  których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich,  które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami,  które ze swej istoty mogą wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, właściwości lub pochodzenia geograficznego towaru,  które zostały zgłoszone do ochrony w złej wierze,  które zawierają nazwę lub skrót Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby województw, miast lub miejscowości, znaki sił zbrojnych, organizacji paramilitarnych lub porządkowych, reprodukcje orderów i odznaczeń, itd., jeśli zgłaszający nie wykaże dysponowania odpowiednimi zezwoleniami. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Znaki towarowe - Nie udziela się praw ochronnych – pomimo spełnienia kryteriów ochrony – na oznaczenia:  które zawierają skróty nazw bądź symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także urzędowe oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, o ile zakaz ich stosowania wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniami odpowiednich organów,  które zawierają urzędowo uznane oznaczenia – w szczególności znaki bezpieczeństwa, jakości, cechy legalizacji – w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić odbiorców w błąd, co do charakteru takich oznaczeń,  które zawierają elementy będące symbolami – w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym – których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową,  które stanowią formę bądź inną właściwość towaru lub opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Nazwy handlowe - Nazwy handlowe (oznaczenie przedsiębiorcy, oznaczenie przedsiębiorstwa, firma) – to oznaczenia, pod którymi prowadzona jest działalność danej organizacji – nazwy te służą odróżnieniu pomiędzy sobą poszczególnych organizacji. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  Konstrukcje nazw handlowych spółek Dodatkowe (obligatoryjne) Forma prawna Nazwa oznaczenia  Spółka akcyjna dowolna SA  Spółka z ograniczoną Spółka z o.o. dowolna odpowiedzialnością Sp. z o.o. nazwisko lub firma (nazwa)  Spółka jawna jednego, kilku lub wszystkich Sp. j. wspólników nazwisko jednego lub kilku  Spółka komandytowa komplementariuszy Sp. k.  Spółka nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy SKA komandytowo-akcyjna nazwisko co najmniej jednego  Spółka partnerska partnera, określenie wolnego Sp. p. zawodu Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005, s. 58. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Oznaczenia geograficzne - Oznaczenia geograficzne (podlegające ochronie w Polsce w drodze rejestracji) – to oznaczenia, które odnoszą się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (terenu) – mają one identyfikować towary poprzez wskazanie ich pochodzenia z danego terenu oraz identyfikować towary, które są wytworzone z surowców lub półproduktów pochodzących z określonego terenu, większego niż teren wytworzenia, lub przetworzenia towaru, jeżeli są one przygotowywane w szczególnych warunkach i istnieje system kontroli przestrzegania tych warunków. Oznaczenia geograficzne: nazwy regionalne + oznaczenia pochodzenia Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ UTWORY I PRAWO AUTORSKIE Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Utwór – każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Indywidualny charakter działalności twórczej (J. Błeszyński) ▼ Utwór to projekcja intelektu twórcy, przejaw wyobraźni, osobista interpretacja, osobiste ujęcie pewnej treści nawet wówczas, gdy dotyczy on sfery nauki lub techniki. ▼ Twórczość to podporządkowanie uzyskiwanego rezultatu własnej wersji, osobistemu ujęciu elementów wykorzystywanych lub relacjonowanych – choćby elementy te zostały zaczerpnięte z otaczającego nas świata lub pochodziły z cudzego utworu. ▼ Potrzeba rozróżnienia twórczości stanowiącej przejaw obiektywnie istniejących zależności od twórczości będącej przedmiotem prawa autorskiego. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Ochroną objęte są w szczególności utwory:  wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),  plastyczne, fotograficzne, lutnicze,  wzornictwa przemysłowego,  architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,  muzyczne i słowno-muzyczne,  sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,  audiowizualne, w tym filmowe,  opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja,  opracowania, które charakteryzują się twórczym doborem, układem lub zestawieniem, nawet niechronionych informacji (materiałów) w postaci zbiorów, baz danych itp. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:  akty normatywne lub ich urzędowe projekty,  urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,  opublikowane opisy patentowe lub ochronne,  proste informacje prasowe. Ale np. autorskie projekty aktów prawnych czy też opisy patentowe przed ich opublikowaniem podlegają ochronie. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Wyłączne prawo do utworu oznacza możliwość korzystania z niego i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji, znanych w danej chwili i mogących powstać w przyszłości, oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:  w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie egzemplarzy utworu (techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego, cyfrową),  w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,  w zakresie rozpowszechniania utworu – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie w taki sposób, aby każdy mógł mieć dostęp do utworu w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:  autorstwa utworu,  oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,  nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,  decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,  nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Źródło: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 z późn. zmianami). Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Autorskie prawa majątkowe gasną z upływem pełnych 70 lat następujących po roku, w którym:  zmarł twórca (współtwórca, który przeżył pozostałych),  po raz pierwszy rozpowszechniono utwór, którego twórca nie jest znany,  rozpowszechniono (lub ustalono, gdy nie był rozpowszechniony) utwór, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca,  zmarła ostatnia spośród osób: główny reżyser, autor scenariusza, autor dialogów, kompozytor muzyki utworu audiowizualnego. Niezależnie od ochrony utworów, prawa wyłączne przysługują do: artystycznych wykonań, fonogramów i wideogramów, nadań (swoich) programów, pierwszych wydań (po upływie ochrony) oraz do wydań naukowych i krytycznych nie będących utworami, a dotyczących utworów już niechronionych – prawa pokrewne. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Czas trwania praw pokrewnych:  50 lat w przypadku praw artystów wykonawców (aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy, mimów), następujących po roku, w którym artystyczne wykonanie ustalono (70 lat jeśli nastąpiła publikacja lub inne rozpowszechnienie),  50 lat w przypadku praw producenta fonogramu lub wideogramu, następujących po roku, w którym został sporządzony (70 lat jeśli fonogram został opublikowany lub inaczej rozpowszechniony, następujących po roku publikacji lub rozpowszechnienia i 50 lat jeśli wideogram został opublikowany lub inaczej rozpowszechniony , następujących po roku publikacji lub rozpowszechnienia),  50 lat w przypadku praw organizacji radiowej lub telewizyjnej do nadań swoich programów, następujących po roku pierwszego nadania programu,  25 lat w przypadku praw wydawcy pierwszych wydań utworów, dla których ochrona minęła, liczonych od daty pierwszej publikacji lub rozpowszechnienia,  30 lat w przypadku praw wydawcy wydań krytycznych lub naukowych, nie będących utworami a dotyczących utworów już niechronionych, liczonych od daty publikacji,  rozpowszechnianie korespondencji w okresie 20 lat od śmierci adresata wymaga zezwolenia małżonka, a w przypadku jego braku kolejno zstępnych, rodziców lub rodzeństwa. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005 + nowelizacje Ustawy z 2015 roku. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Monopol wynikający z praw wyłącznych do utworu podlega ograniczeniom, które dotyczą przypadków:  wyczerpania praw autorskich,  dozwolonego użytku (własnego i publicznego) chronionych utworów. Dozwolony użytek własny (osobisty) oznacza dopuszczenie możliwości nieodpłatnego korzystania, bez zezwolenia twórcy, z już rozpowszechnionego utworu: (1) dla własnych celów, na własne potrzeby albo (2) przez krąg osób pozostających w związku osobistym lub stosunku towarzyskim z osobą, która nabyła prawa do korzystania z egzemplarza utworu. Jednakże dozwolony użytek osobisty nie dotyczy programów komputerowych, budowania według cudzego utworu architektonicznego, i architektoniczno- urbanistycznego oraz korzystania (z wyłączeniem użytku naukowego bez celu zarobkowego) z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Utwory i prawo autorskie - Dozwolony użytek publiczny dotyczy głównie korzystania z utworów:  przez środki przekazu: prasę, radio, telewizję,  przez instytucje naukowe i oświatowe,  przez biblioteki, archiwa i szkoły,  przez ośrodki informacji lub dokumentacji,  w zakresie publicznego wykonywania utworów podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości państwowych,  przez osoby niepełnosprawne (dla dobra tych osób),  w celach reklamy,  w celach bezpieczeństwa publicznego i potrzeb postępowań administracyjnych, sądowych lub prawodawczych,  wystawionych na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach,  wystawionych w publicznie dostępnych zbiorach,  w zakresie cytowanych fragmentów – tzw. prawo do cytatu. Źródło: W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005. Ochrona własności intelektualnej  WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - Ochrona własności intelektualnej w skrócie - Prawo Zakres Czas Rejestracja ochronne ochrony obowiązywania  Patent Proces techniczny tak 20 lat  Prawo ochronne Proces techniczny tak 10 lat na wzór użytkowy  Prawo z rejestracji Wygląd tak/nie 5 x 5 lat wzoru przemysłowego  Prawo ochronne Nazwa firmowa tak/nie 10 lat x dowolnie na znak towarowy produktu/usługi Utwory artystyczne dożywotnio + 70 lat  Prawo autorskie i literackie, programy nie po śmierci komputerowe Ochrona własności intelektualnej