HUKUKUN TEMELLERİ Past Paper PDF 2023-2024

HUKUKUN TEMELLERİ 29.11.24 22:50 1  DERS İÇERİĞİ 1. Hukuk ve Diğer Toplumsal Davranış Kuralları 2. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı 3. Kamu Hukuku ve Özel Hukukun Kapsamı 4. Hukukun Kaynakları 5. Hukuk Kurallarının Uygulanm...

HUKUKUN TEMELLERİ 29.11.24 22:50 1  DERS İÇERİĞİ 1. Hukuk ve Diğer Toplumsal Davranış Kuralları 2. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı 3. Kamu Hukuku ve Özel Hukukun Kapsamı 4. Hukukun Kaynakları 5. Hukuk Kurallarının Uygulanması 6. Yaptırım ve Yaptırım Türleri 7. Hak Çeşitleri ve Hakların Kazanılması, Kaybedilmesi 8. Zamanaşımı, Hakların Korunması, Savunma Yolları ve İspat Yükü, 9. Hukuki Olaylar, Filler ve İşlemler 10.Kişilik ve Kişilerin Ehliyetleri 29.11.24 22:50 2  BÖLÜM 1 HUKUK VE DİĞER TOPLUMSAL DAVRANIŞ KURALLARI 29.11.24 22:50 3  HUKUK VE DİĞER TOPLUMSAL DAVRANIŞ KURALLARI Toplumsal davranışları düzenleyen çeşitli kurallar vardır. Hukuk Kuralları Görgü Kuralları Ahlak Kuralları Örf ve Adet Kuralları Din Kuralları 29.11.24 22:50 4  HUKUK VE HAK Hukuk, hak kelimesinin çoğuludur. Onunla eskiye dayanan bir hukukumuz var, Alman Hukuku, Türk Hukuku, Fransız Hukuku, Hukuk Mahkemesi, tabirleri sık sık kullandığımız veya duyduğumuz tabirlerdir. 29.11.24 22:50 5  HUKUK VE HAK Hukukun değişik tanımları yapılmıştır. Hukuk, insanların birbirleriyle veya meydana getirdikleri topluluklarla ve bu toplulukların birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen ve belirli özellikteki zorlayıcı kurallardan oluşan bir bütündür. (Öztan) Hukuk, toplumun genel yararını veya bireylerin ve toplumun ortak iyiliğini sağlamak amacı ile konulan ve kamu gücü ile desteklenen kuralların bütünüdür. (Gözübüyük) 29.11.24 22:50 6  Hukuk ve Diğer Toplumsal Davranış Kurallarının Ortak Özellikleri 1. Normatif Olmak 2. İnsan Davranışını Konu Almak 3. Kişisel Olmayan Bir Güç Tarafından Konulmuş Olmak 4. Yaptırıma Bağlanmış Olmak 29.11.24 22:50 7 Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri 1. Normatif Olması a. Genellik b. Soyutluk c. Süreklilik 2. İnsan Davranışını Konu Alması 3. Yetkili Devlet Organları Tarafından Konulmuş Olması 4. Devlet Tarafından Uygulanan Yaptırıma Sahip Olması 29.11.24 22:50 8  Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri GENELLİK, hukuk kurallarının aynı tür bütün olaylara ve aynı durumdaki herkese uygulanmasıdır. Anayasada yer alan “kanun önünde eşitlik” ilkesi genellik ilkesinin en önemli dayanağıdır. Genellik ve eşitlik aranan şartları taşıyanlar arasında ayırım yapılmaması demektir. 29.11.24 22:50 9  Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri SOYUTLUK, hukuk kurallarının belirli bir olayı ya da kişiyi hedef almayan aynı durumdaki veya aynı nitelikteki bütün olaylara uygulanabilen kurallar olmasını ifade eder. SÜREKLİLİK, hukuk kurallarının yürürlüğe girdikten yürüklükten kalkıncaya aralıksız uygulanması demektir. 29.11.24 22:50 10  Görgü Kuralları ve Hukuk ‘‘Nezaket Kuralları’’ ve ‘‘Adabı Muaşeret Kuralları’’ olarak da adlandırılır. Genel olarak aynı toplumda yaşayanların uyması beklenen davranış biçimleridir. Yeme içme, giyinme, oturup kalkma, sofra adabına uyma, selamlaşma gibi davranışların nasıl yapılması gerektiği davranış kuralları ile belirlenir. Görgü kuralları genel olabileceği gibi yöresel de olabilir. Yaptırımları; gülünç bulma, ayıplama, uyarma 29.11.24 22:50 11  Ahlak Kuralları ve Hukuk Görgü kurallarına göre daha yoğun, daha yaygın tarihsel ve toplumsal temeli daha güçlü olan kurallardır. İnsanın kendisine ve topluma karşı ödevlerini içeren kurallardır. Bireylerin insan davranışları hakkında iyi veya kötü şeklindeki değer yargıları bireysel ahlakı oluşturur. İnsanların birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen manevi nitelikte kural ve ilkeler ise toplumsal ahlak kurallarıdır. 29.11.24 22:50 12  Ahlak Kuralları ve Hukuk Kişisel Ahlak ve Toplumsal Ahlak olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Kişisel ahlak kişinin kendi vicdanına karşı vazifelerini gösterirken, toplumsal ahlak, kişinin topluma karşı vazifelerini gösterir. Hukukta dışa vurulan davranış önemliyken, ahlakta düşünce, niyet ve maksat da önemlidir. Ahlak iyinin, hukuk ise adaletin gerçekleşmesini sağlamaya çalışır. Yaptırımları; ahlaksız sayılma, ayıplama. 29.11.24 22:50 13  Din Kuralları ve Hukuk Her din belirli davranışları örnek gösterir, önerir ve emreder; belirli davranışları yasaklar, bu tür davranışlarda bulunanlara ödül vaat eder ve ceza tehdidinde bulunur. Din kurallarına uymayanlar istisnalar hariç, günahkar olacaklar ve ahirette cezalandırılacaklardır. Yani din kurallarına uymamanın yaptırımı uhrevidir. 29.11.24 22:50 14  Örf ve Adet Kuralları ve Hukuk Örf adet kuralları, görgü, görenek, gelenek, teamül ile yakından ilişkili kurallar kategorisidir. Örf bilmek ve tanımak; adet ise tekrarlana- tekrarlana alışkanlık haline gelen şey anlamındadır. Yaptırımları, ayıplama, kınama, gruptan atma, dövme ve hatta öldürme. 29.11.24 22:50 15  Örf ve Adet Kuralları ve Hukuk Örf ve adet kurallarının iki özelliği vardır. 1.Maddi unsur (devamlılık): Toplumda uzun zamandan beri tekrarlanan bir davranış biçimi olmalıdır. 2.Manevi unsur: Toplumda sürekli olarak tekrarlanan davranış biçimine uymanın zorunlu olduğu yönünde genel bir inanış olmalıdır. Üçüncü unsur olarak hukukilik unsuru da varsa, bu kural örf adet hukuku kuralı halini almıştır. 29.11.24 22:50 16 HUKUKUN FONSİYONLARI VE AMAÇLARI 1. Toplumsal düzeni sağlamak 2. Hukuki güvenlik sağlamak 3. Toplumsal barışı sağlamak 4. Eşitlik sağlamak 5. Adaleti gerçekleştirmek 6. Sosyal ihtiyaçları karşılamak 7. Zihniyet oluşturmak 29.11.24 22:50 17  Eşitlik ve Adalet 29.11.24 22:50 18  HUKUK SİSTEMLERİ A. Roma-Germen (Kara Avrupa’sı) Hukuk Sistemi B. Anglo-Sakson (Common Law) Hukuk Sistemi C. İslam Hukuk Sistemi D. Sosyalist Hukuk Sistemi 29.11.24 22:50 19 Roma-Germen (Kara Avrupa’sı) Hukuk Sistemi Türkiye’nin de dâhil olduğu Kara Avrupa’sı ülkelerinde geçerli olan hukuk sistemidir. Roma hukukunun başlıca özellikleri şunlardır: 1.Hukuk kamu hukuku ve özel hukuk şeklinde iki ana gruba ayrılır. 2.Teokratik bir temeli yoktur. Bu sebeple birçok devlet tarafından kolayca benimsenmiştir. 3.Hukuk kurallarının yazılı şekilde belirlenmesi esastır. 4.Özel hukuka ilişkin kurallar daha ayrıntılı ve yerleşiktir. 29.11.24 22:50 20  Anglo-Sakson (Comon Law) Hukuk Sistemi Esas olarak İngiltere’de gelişip şekillenen common law hukuk sitemi, İngiliz sömürgesi olan bazı Afrika ülkelerinde, Avustralya’da, ABD’de ve Kanada’da uygulanır. Common law hukuk sistemi esas olarak, örf ve adet kuralları ile mahkemelerin daha önce benzer konularda verdiği kararlara (içtihatlara) dayanmaktadır. 29.11.24 22:50 21  İslam Hukuk Sistemi İslam dininin esaslarına dayanan hukuk sistemidir. İran, Irak, Mısır, Ürdün, Pakistan, Yemen ve Suriye gibi İslam ülkelerinde belirli ölçülerde uygulanmaktadır. 29.11.24 22:50 22  Sosyalist Hukuk Sistemi Üretim araçları üzerinde özel mülkiyetin ve miras hakkının tanınmadığı, bu nedenle özel hukukun gelişmediği hukuk sistemidir. 1917 Komünist devrimiyle birlikte Rusya’da, sonrada Rusya’nın etkisiyle Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Polonya gibi Doğu Bloku ülkeleriyle Küba, Vietnam, Kuzey Kore ve Çin’de uygulanma imkanı bulmuştur. 29.11.24 22:50 23  Sosyalist Hukuk Sistemi Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla sosyalist hukuk sistemi Rusya ve Doğu Avrupa ülkelerinde terk edilmeye başlanmıştır. Günümüzde Çin, Küba, Vietnam, Laos, Kuzey Kore’de kalmıştır. 29.11.24 22:50 24