Grammar Rules 9-16 PDF

9. Explain the use of comparatives and superlative, give the e x - s. Ағылшын тіліндегі шырайлар да қазақ тіліндегідей үш түрлі: жай шырай (positive), салыстырмалы шырай (comparative), күшейтпелі шырай (superlative) болып бөлінеді. Жай шырай сын есімдерден тұрады: таза - clean, кішкентай - s...

9. Explain the use of comparatives and superlative, give the e x - s. Ағылшын тіліндегі шырайлар да қазақ тіліндегідей үш түрлі: жай шырай (positive), салыстырмалы шырай (comparative), күшейтпелі шырай (superlative) болып бөлінеді. Жай шырай сын есімдерден тұрады: таза - clean, кішкентай - small, ұзын - tall, жаңа - new, арзан – cheap т.б. Салыстырмалы шырайда -er, -r жалғаулары жалғанады. Мысалы: cheap-cheaper, happy – happier, easy – easier, big – bigger т.б. Ал күшейтпелі шырайда the …est қолданылады. Қандай жағдайларда қолданылады? Бір немесе екі буынды шырайларда positive comparative superlative (+er, +r) (the ____+est, +st) clean – таза cleaner – тазарақ the cleanest – өте таза small smaller the smallest happy happier the happiest big bigger the biggest Түбірімен өзгеретін (бұрыс – irregular adjectives) шырайларда positive comparative superlative good - жақсы better - жақсырақ the best – өте жақсы bad worse the worst many more the most More – most – пен жасалатын күрделі шырайларда positive comparative superlative interesting more interesting the most interesting difficult more difficult the most difficult expensive more expensive the most expensive Ex. Better late than never – Ештен кеш жақсы East or West home is best – Өз үйім өлең төсегім 10. Explain the use of articles: a/an, the, zero. Ағылшын тіліндегі артикльдің (the\ a,an) нақты қазақша баламасы жоқ. Кейде қазақ тілінде белгісіздік артикльді «бір» саны алмастырады. Мысалы: Мынау бір кітап – This is a book Анау алма – This is an apple Бұл белгісіздік артикльдердің (a,an) атқаратын қызметі бір. Тек әртүрлі жағдайда қолданылады. Артикльдер (a,an) зат есімнің алдына қойылатын болғандықтан зат есімнің бірінші дыбысы дауысты болса -an, дауыссыз болса –a қойылады. Зат есім белгілі болған жағдайда the артиклі қойылады. This is a book. The book is new. – Мынау кітап. Кітап жаңа. That is an apple. The apple is red. – Анау алма. Алма қызыл. Қай кезде қолданылмайды? (Zero article) Сан есімдер алдында: two books – екі кітап Көпше түрде: books, apples – кітаптар, алмалар.  Сілтеу есімдіктерінің алдында: This pen, that phone – мына қалам, ана телефон. Меншікті жіктеу есімдігінде: My book, your apple - менің кітабым, сенің алмаң Ілік септігінде: My sister’s book, your sister’s apple – менің әпкемнің кітабы, сенің әпкеңнің алмасы «Ешқандай» болымсыздық есімдігінен кейін: no book, no apple – ешқандай кітап, ешқандай алма Байланысы тығыз екі зат есімде: Mother and son, day and night – ана мен бала, күн мен түн. Географиялық атауларда: Kazakhstan, Europe, London – Қазақстан, Еуропа, Лондон Лауазым алдында: President, Director – Президент, директор Саналмайтын зат есімдерде: water, tea, milk – су, шай, сүт. 11. Explain the use of abligation and prohibition: have to, must, should and Must – керек Must [mʌst] модальді етістігі жүктелген міндетті, тыйым салынған немесе қатаң түрде бекітілген нұсқауды, бұйрықты айтып жеткізу кезінде қолданылады. + I must learn English – Мен ағылшынша үйренуім керек Must+not=mustn’t -He mustn’t work much – Ол көп жұмыс істемеуі керек ? Must you learn English? – Сенің ағылшынша үйренуің керек пе? Have(has) to Must модальді етістінің синонимі бар. Ол to have (has) to. + He must work a lot – He has to work a lot. -I mustn’t learn – I haven’t to learn. ? Must he work much? – Has he to work much? Should Бұл етістік әдетте кеңес беру кезінде қолданылады. Оның көмегімен сіз болып жатқан оқиғалардың дұрыстығы мен орындылығы туралы өз пікіріңізді білдіре аласыз. "Should" өз міндетін білдіретіндіктен, оның көмегімен бұйрықты білдіруге болады, бірақ табанды тілек түрінде. бұл ұстаным"must" - ке қарағанда әлдеқайда жұмсақ. Етістік әдетте"следует" (керек) деп аударылады: Вам следует подумать над этим. - You should think about it. + I should forget about it. Should+not=shouldn’t - He should not (shouldn’t) skip classes. ? Should he come tomorrow? 12. Ex. The use of ability and possibility: can, could, be able to and give ex. Modal verb + verb Can – істей алу + I can play the dombyra – Мен домбырада ойнай аламын. can+not=can’t -I can’t play the piano – Мен пианинода ойнай алмаймын ? Can you play the guitar? – Сен гитарада ойнай аласың ба? be able to Can модальді етістігінің синонимі бар. Ол be able to + I can play the dombyra – I am able to the dombyra. -She can not run fast – She is not able to run fast. ? Can they knit well? – Are they able to knit well?  Could Can модальді етістігінің өткен шағы – Could + We could dance great – Біз тамаша билей алатынбыз. Could+not=couldn’t -We couldn’t dance great – Біз тамаша билей алмайтынбыз. ? Could we dance great? – Біз тамаша билей алатын ба едік? 13. Ex. The use of past tense: simple, cont., perfect and give ex-s. Past Simple Ағылшын тіліндегі өткен шақ болған немесе болмаған іс-әрекетті білдіреді. Бұл шақтың көмекші етістігі did тек болымсыз, сұраулы сөйлемдерде қолданылатындықтан, етістіктің дұрыс немесе бұрыстығы тек болымды сөйлемдерде қарастырылады. Аталмыш шақта етістіктерді екіге бөліп, екі формуланы қолдануыңыз керек: regular Verb+ed және irregular Verb2 Формуласы: сұраулы сөйлем болымды сөйлем болымсыз сөйлем I I I You You Verb+ed You Did We Verb We Verb V2 We didn’t Verb They They They He\She\It He\She\It He\She\It Кілт сөздер: 3 days ago, yesterday, last For example: + I worked at school last year – Мен өткен жылы мектепте жұмыс істедім. Did+not=didn’t -I didn’t work at school last year – Мен өткен жылы мектепте жұмыс істемедім. ? Did I work at school last year? – Мен өткен жылы мектепте жұмыс істедім бе? Past Continuous (Созылыңқы өткен шақ) Созылыңқы өткен шақ іс-әрекеттің өткен шақта болып не болмай жатқанын, әлі аяқталмағанын білдіреді. Көмекші етістігі was\were. Ол үшін мына формула қолданылады: I\He\ She\ It + Was + Verb + ing You\ We\ They + Were Кілт сөздер: ago, yesterday at 3, whole evening(кеш бойы), during(кезінде) For example: + I was cooking noodles yesterday at 3. – Мен кеше сағ 3-те лапша пісіріп жаттым. Was+not=wasn’t Were+not=weren’t -They weren’t playing basketball at seven o’clock. ? Were they playing basketball whole evening? Past Perfect (Аяқталған өткен шақ)  Аяқталған өткен шақ іс-әрекеттің өткен шақта болып не болмағанын, әрі толығымен аяқталғанын білдіреді. Аяқталған өткен шақта тек had көмекші етістігі қолданылады. Мына формуланы қолдану керек: had + Verb V3 / Ved Кілт сөздер: before – бұрын, already – әлдеқашан, by the time – сол уақытқа дейін, until then / last week / etc. – сол сәтке дейін, өткен аптаға дейін, after – кейін. For example: + I had bought a new bag – Мен бір жаңа сөмке сатып алып қойдым. Had+not=hadn’t -She hadn’t cooked this cake yesterday by 5 – Ол кеше сағ 5-ке дейін торт пісіріп қоймады. ? Had I bought a new bag? – Мен бір жаңа сөмке сатып алып қойдым ба? 14. Ex the use of past and perfect habit and states and give ex-s. 1. Past Simple — если мы называем конкретное время или количество повторений. Действие может повторяться и в настоящее время. 2. Used to — если действие, бывшее привычным для прошлого, не продолжается в настоящем (c глаголами действия и состояния) 3. Would — привычка в прошлом, только с глаголами действия. Used to + infinitive Used to употребляется для обозначения привычных действий и состояний в прошлом ( в том числе и далеком прошлом), а также действий, которые были регулярными в прошлом, а в настоящий момент больше не повторяются: I used to live with my parents. Now I live alone. — Раньше я жил с родителями. Теперь я живу один. I used to watch cartoons. At present I don’t. — Я раньше смотрел мультфильмы. Сейчас не смотрю. I used to have a dog. Now I have a cat. — У меня раньше была собака. Сейчас у меня кошка. Оборот used to может переводиться: «Я раньше...», «У меня была привычка...», «Я имел обыкновение». Used to можно заменить на Past Simple без изменения смысла, когда речь идет о привычных действиях в прошлом или о состояниях: I used to live with my parents. — I lived with my parents. I used to watch cartoons. — I watched cartoons. I used to have a dog. — I had a dog. Глагол would: употребление и отличие от used to. Другой способ обозначения привычных действий в прошлом — глагол would. Предложения с would переводятся так же, как и предложения с used to: «Я раньше...», «Я имел обыкновение...», «У меня была привычка...» и т.д In the evening my mother would cook dinner for all the family. — По вечерам моя мама готовила ужин для всей семьи. I would spend a lot of time in the library. — Я проводил много времени в библиотеке. Would сочетается только с глаголами действия, a used to используется для обозначения действий (с глаголами действия) и для обозначения состояний, то есть употребляется с глаголами состояния (Stative Verbs или Non-Сontinuous Verbs): think, have, see, feel, smell, taste, know, understand, imagine, doubt, remember, want, forget, need, love, like, be и другими.  15. Ex the use of passive (all tense) give ex-s. The Passive voise (Ырықсыз етістік) Ағылшын тілінде ырықсыз етістік сөйлемде бастауыш болып, басқа бір затпен іс-әрекетке ұшырайды. Мысалы: Мені шақырды, сүт ішілді, есік жабылды, терезе сынды, т.с.с. сөйлемдердің жасалуын ырықсыз етістік жүзеге асырады. 16. Ex the use of questions forms, give ex-s. Жалпы ағылшын тілі грамматикасында сұраулы сөйлемдердің төрт түрі бар. Олар: General (yes/no) questions, Special (WH) questions, Tag (disjunctive) questions, Alternative questions болып жақ, шақ талғамай жасала береді. General (yes/no) questions. Бұл «иә» немесе «жоқ» деп қысқа ғана жауап қайтара алу мүмкіндігіне ие болатын сұраулы сөйлем түрі. - Do you know about this country? - No. - Are you 11? - Yes, I’m. - Will they go to work? - No, they won’t. - Is she a doctor? - Yes, she is. Special (WH) questions. Бұл арнайы сұраулы сөздер арқылы жасалатын сұраулы сөйлем түрі. How сөзінен басқа барлық сұраулы сөйлемдер «WH» басталып жазылатындықтан кейде ағылшын грамматикасында WH questions деп те аталады. - What is your name? - My name is Amina. - Where do you live? - I live in Almaty. - How old are you? - I’m 13. Tag (disjunctive) questions. Бұл сұраулы сөйлемнің алдыңғы бөлігі болымды болса, үтірмен бөлініп, келесі бөлімі болымсыз болады немесе керісінше. Аударылғанда солау емес пе? – деп сұраулы сөйлемге іліне қалады. - He swims well, doesn’t he? - You are an actor, aren’t you? - It is a big room, isn’t it? Alternative questions. Баламалы сұраулы сөйлемнің бұл түрі екі немесе одан да көп жауаптарды ұсынады. Сол көп жауаптың біреуін ғана таңдайсыз немесе біреуі ғана дұрыс болады. - Would you like to watch film or cartoon? - The film. - Do you go to London, Almaty or Delhi? - London. - Are you a student or a pupil? - I’m a student.