Pag-unawa sa Upper Respiratory Tract Infections (PDF)

Batangas State University The National Engineering University COLLEGE OF HEALTH SCIENCES Pablo Borbon Campus UBOLUSYON Bachelor of Science in Nursing BSN - 3104, AY 2024 - 2025  BREATHE IN, BREATHE OUT: GABAY SA PAGTIGIL NG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT  MGA LAYUN...

Batangas State University The National Engineering University COLLEGE OF HEALTH SCIENCES Pablo Borbon Campus UBOLUSYON Bachelor of Science in Nursing BSN - 3104, AY 2024 - 2025  BREATHE IN, BREATHE OUT: GABAY SA PAGTIGIL NG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT  MGA LAYUNIN Pagbigay ng kaalaman tungkol sa mga sakit sa upper respiratory tract Pagpapakita ng mga paraan upang maiwasan at malunasan ang mga karaniwang problema sa upper respiratory tract. Pagpapalakas ng kaalaman sa mga tamang paraan ng paghinga at pag-aalaga sa kalusugan ng upper respiratory system. PARTE NG RESPIRATORY SYSTEM NASAL CAVITY PHARYNX O LALAMUNAN LARYNX O VOICE BOX PANGUNAHING SANHI NG MGA SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT Viral na Impeksyon Ang mga virus tulad ng rhinovirus, influenza, at coronavirus ay karaniwang sanhi ng upper respiratory tract infection (URTI) sa pamamagitan ng pag-atake sa lining ng ilong, lalamunan, at sinuses. Madalas itong kumakalat sa pamamagitan ng droplets mula sa pag-ubo o pagbahing ng isang infected na tao. PANGUNAHING SANHI NG MGA SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT Bacterial na Impeksyon Kapag humina ang immune system, ang mga bacteria tulad ng Streptococcus pneumoniae at Haemophilus influenzae ay maaaring magdulot ng URTI, gaya ng sinusitis o pharyngitis. Ang impeksyon ay maaaring magsimula bilang viral at mauwi sa bacterial kapag hindi agad nagamot. PANGUNAHING SANHI NG MGA SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT Allergy Ang mga allergens tulad ng alikabok, pollen, at balahibo ng hayop ay nagdudulot ng pamamaga sa ilong at lalamunan, na maaaring humantong sa allergic rhinitis. Kapag hindi napigilan, nagiging mas madali para sa mga pathogens na magdulot ng URTI. PANGUNAHING SANHI NG MGA SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT Polusyon Ang mga pollutant sa hangin tulad ng usok mula sa sasakyan at mga pabrika ay nagdudulot ng iritasyon sa respiratory tract. Dahil dito, nagiging mas madali para sa mga virus at bacteria na makapasok at magdulot ng impeksyon sa itaas na bahagi ng respiratory system. PANGUNAHING SANHI NG MGA SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT Paninigarilyo Ang mga kemikal sa sigarilyo ay nagdudulot ng iritasyon at pinsala sa lining ng respiratory tract, na nagpapahina sa natural na depensa ng katawan laban sa impeksyon. Dahil dito, mas nagiging madalas ang pagkakaroon ng ubo, sipon, at iba pang URTI. IBA’T-IBANG SAKIT NG UPPER RESPIRATORY TRACT 1 COUGH O UBO 2 COLDS O SIPON 3 TONSILITIS O PAMAMAGA NG TONSILS 4 SORE THROAT O PANANAKIT NG LALAMUNAN  “SINTOMAS” NG MAY UPPER RESPIRATORY TRACT INFECTION ANG TAO Sipon (Runny or Blocked Nose) Pagbahing Ubo Sore Throat (Panakit ng Lalamunan) Masakit na Ulo Lagnat Pagkapagod at Pananakit ng Katawan Pagkawala ng Panlasa o Pang-amoy Paghirapan sa Paghinga Hirap sa Paglunok Pamumula ng Lalamunan  PAANO BA GAMUTIN ANG MGA ITO? Saltwater Humidifier o Steam Pahinga at Pag- Over-the-Counter Inhalation inom ng Maraming (OTC) Medications Gargle Tubig Warm Compresses Avoiding Irritants Vitamin C at Zinc Home Remedies  KAILAN DAPAT KOMUNSULTA SA DOCTOR? Kung ang sintomas ay hindi bumuti o tumagal ng higit sa isang linggo. Kung may lagnat na mas mataas sa 39°C (102°F). Kung mayroong matinding sakit sa dibdib, hirap sa paghinga, o pag-ubo ng dugo. Kung may kasamang matinding sakit ng ulo, pagkalito, o panlalabo ng mata. Ang mga gamot o paggamot ay dapat ibatay sa uri ng impeksyon, kaya mahalaga na kumonsulta sa doktor kung kinakailangan. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 01 Maghugas ng Kamay Hugasan ang kamay at iwasan ang paghawak sa mata, ilong, at bibig. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 01 MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 02 Iwasan ang Paglapit sa Maysakit Kung maaari, umiwas sa mga taong may lagnat, ubo, at sipon. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 03 Magsuot ng Mask Kung nasa crowded na lugar o kapag may sakit, makakatulong ang mask para hindi magkalat ng mikrobyo. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 04 Panatilihing Malusog ang Katawan Tamang nutrisyon, pag- eehersisyo, at sapat na tulog. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 05 Panatilihing Malinis ang Kapaligiran Regular na linisin ang paligid upang mabawasan ang allergens at polusyon na maaaring magdulot ng impeksyon. MGA SIMPLENG PARAAN UPANG MAIWASAN ANG SAKIT SA UPPER RESPIRATORY TRACT 06 Magpabakuna Katulad ng Flu vaccine at COVID- 19 vaccine. Kumonsulta sa doktor tungkol sa mga bakuna laban sa respiratory infections.  MARAMING SALAMAT PO!  References: Body, V. (n.d.). Upper respiratory system: Respiratory anatomy. Visible Body Learn Anatomy. https://www.visiblebody.com/learn/respiratory/upper-respiratory-system Leung, M., O’Donoghue, M., & Suen, L. K. (2022). Personal and Household Hygiene Measures for Preventing Upper Respiratory Tract Infections among Children: A Cross-Sectional Survey of Parental Knowledge, Attitudes, and Practices. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(1), 229. https://doi.org/10.3390/ijerph20010229 Preventing common respiratory infections. (n.d.). Saint Luke’s Health System. https://www.saintlukeskc.org/health-library/preventing-common-respiratory-infections Shuen, C. S. (2024, July 23). 5 upper respiratory tract infections and what they mean. GEH. https://www.gleneagles.com.sg/health-plus/article/upper-respiratory-tract-infections Trangkaso o sipon? Alamin Ang Pinagkaiba ng mga sintomas. (n.d.-b). https://hellodoctor.com.ph/fil/kalusugan- respiratory/influenza-fil/trangkaso-o-sipon/ World Health Organization: WHO & World Health Organization: WHO. (2023, October 3). Influenza (Seasonal). https://shorturl.at/Sbj40 Zab Mosenifar, M. (2024, October 28). Upper Respiratory Tract Infection Treatment & Management. Approach Considerations, Epiglottitis, Laryngotracheitis. https://emedicine.medscape.com/article/302460-treatment