Özel Hukukun Temel Kavramları Sınavı PDF

ÖZEL HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI SINAVI Temerrüt- direnme,inat etme. Alacaklının alacağını teslimde ve borçlunun da borcunu ifada inadına direnmesi,geciktirmeye sebebiyet vermesi. Adli yargı- kişilerin özel hukuk (şahıs,aile,miras,eşya ve borçlar hukuku) ilişkilerinde yaşadıkları hukuki sorunların çö...

ÖZEL HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI SINAVI Temerrüt- direnme,inat etme. Alacaklının alacağını teslimde ve borçlunun da borcunu ifada inadına direnmesi,geciktirmeye sebebiyet vermesi. Adli yargı- kişilerin özel hukuk (şahıs,aile,miras,eşya ve borçlar hukuku) ilişkilerinde yaşadıkları hukuki sorunların çözüm yeri genel olarak adli yargı yerleridir. İnsicam-hukuk sisteminin genel olarak uyumlu, tutarlı ve düzenli olması anlamına gelir. Bu, hukukun öngörülebilirliğini artırır, adaleti sağlar ve hukuki belirsizlikleri azaltır. Aynen ifa- bir borcun aynen yani tam olarak yerine getirilmesi anlamına gelir. Borçlu, borçlandığı edimi tam ve eksiksiz şekilde ifa etmekle yükümlüdür. Örneğin, bir malın teslim edilmesi gerekiyorsa aynen ifa,o malın belirtilen zamanda ve koşullarda alacaklıya teslim edilmesi demektir. İfa zamanı-bir borç ilişkisinde borcun yerine getirilmesi gereken zamanı belirtir. Basitçe söylemek gerekirse, bir borçlu, alacaklıya olan borcunu bu belirlenen zamanda ödemek veya sözleşmede belirtilen şeyi teslim etmek zorundadır. Yedek- tarafların aksini kararlaştırabileceği kurallardır. Taraflar bir konuda anlaşma yapmamışsa yedek kurallar devreye girer. Kamu düzeni gerektirmez ve esneklik sağlar. Emredici- tarafların aksine anlaşma yapamayacağı kurallardır. Kamu düzenini genel ahlakı ve toplumun temel çıkarlarını korumak için konulmuştur. Bu kurallar, uyulması zorunlu olup ihlal edilmesi durumunda yaptırım uygulanır. Kişisel veri- kimliği belirli veya belirlenebilir bir kişiye ait her türlü bilgiyi ifade eder. Örn ad soyad tc kimlik no vb. Muaccel- vadesi gelmiş, ödenmesi gereken borç veya yerine getirilmesi gereken Edim anlamına gelir. borcun muaccel hale gelmesi, alacaklının o borcun ifasını talep edebilmesi için gerekli sürenin dolmuş olduğu durumları ifade eder. borç Muaccel hale geldiğinde borçlu Edimi ifade etmekle yükümlüdür. İfa- borçlunun borçlandığı edimi yerine getirmesi yani borcunu ödemesi veya taahhüt ettiği işi yapması anlamına gelir Borç doğumu- borç ilişkisinin oluşması. Yani bir kişinin (borçlu) bir diğer kişiye (alacaklı) karşı bir edimi yerine getirmekle yükümlü hale gelmesidir. Norm- Belirli bir toplulukta veya düzende uyulması gereken kurallar ilkeler ve standartlar bütünüdür. Yegâne- yekâne Bir hakkın bir nesnenin veya bir durumun benzersiz tek ve başka bir örneği olmayan olduğu anlamına gelir Yürürlük kaynağı- bir hukuk kuralının hangi yetkili organ tarafından çıkarıldığı , ne şekilde yürürlüğe girdiği ve hangi konularda uygulanacağı sorularına cevap veren unsurlardır Tebliğ- hukuki bir işlem veya kararın ilgili kişiye yasal yollarla bildirilmesi demektir. Bu bildirim kişinin haklarınıı kullanabilmesi veya savunabilmesi için gereklidir Yönetmelik- Kanunların daha detaylı bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla çıkarılan, genellikle bakanlıklar veya özel yetkili kurumlar tarafından hazırlanan hukuk kurallarıdır. kısaca kanunların alt düzeydeki tamamlayıcıları olarak düşünülebilir Daha alt düzeyde bir düzenleme olup bakanlıklar veya diğer kamu kurumları tarafından çıkarılır ve daha özel konuları düzenler Tüzük- kanunların daha detaylı bir şekilde uygulanmasını sağlayan hukuk kurallarıdır Daha üst düzeyde bir düzenleme olup Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılır ve daha geniş kapsamlı konuları düzenler Tüzük ve yönetmelik arasındaki en temel fark, çıkarılma yetkisi, yargısal denetim ve düzenleme kapsamıdır Kararname- genellikle bir devlet başkanı veya hükümdar tarafından belirli prosedürlere göre çıkarılan bir hukuk kuralıdır. bu kararnameler kanun gücüne sahip olup genellikle acil durumlar veya özel durumlar için kullanılır Müteşekkir- günlük hayatta birine teşekkür ederken kullanılan “minnettar, şükran duyan” anlamlarına gelen bir sıfattır Lafzi- bir hukuki metni yorumlarken, o metindeki kelimelerin sözlük anlamlarına öncelik verilerek yapılacak yoruma lafzi yorum denir Hak ehliyeti- doğduğun andan öldüğün ana kadar hak sahibi olabilme ehliyeti Hukukta kaynak-hukuk kurallarının nereden geldiğini, hangi temel üzerine inşa edildiğini gösteren unsurlardır. Başka bir deyişle, bir yargı kararının, bir kanunun veya bir sözleşmenin dayandığı temel ilkelerdir. Hukukun uygulanması-çıkarılan yasaların ve oluşturulan hukuki normların gerçek hayattaki olaylara uygulanması sürecidir. Bu süreç, toplumdaki düzenin sağlanması, bireylerin haklarının korunması ve anlaşmazlıkların hukuki yollarla çözülmesi için hayati öneme sahiptir. Rasyo legis- Bir yasanın veya kuralın neden var olduğunu,hangi amaca hizmet ettiğini anlamaktır. Fasıl / bab- fasıl bir metnin bölümlerini ifade eder. Bab ise hem daha genel bir bölümleme anlamına gelir hem de dini ve tarihi bağlamlarda özel anlamlar taşır. Hüküm- Bir mahkemenin bir davada verdiği son kararı ifade eder. Evleviyet ilkesi- Birden fazla yasal düzenleme veya hukuki durum söz konusu olduğunda,daha önemli veya özel olana öncelik verilmesidir. Mevzuat- Bir ülkedeki tüm yasal kuralların bütünüdür. Akit- Tarafların belirli hak ve yükümlülükler altında bir araya gelerek sözleşme yapmasıdır. Müstekar içtihat- Bir mahkemenin aynı konuda tekrar tekrar benzer kararlar vermesi sonucu oluşan bir yargı geleneğidir. Modo legislatoris- “yasama gücüyle” veya “yasama organı olarak” anlamına gelir. Bir kişinin veya kuruluşun yasama yetkisini kullanarak bir eylemde bulunması durumudur. Tipik sözleşme- Kanunda açıkça düzenlenmiş, içeriği ve sonuçları önceden belirlenmiş sözleşmelerdir. Atipik sözleşme- Tarafların kendi özgür iradeleriyle oluşturdukları sözleşmelerdir. Dürüstlük kuralı- Herkesin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüst,namusu ve makul bir şekilde davranmasını gerektirir. Örf ve adet- yazılı olmayan ancak toplumda uzun süredir uygulanan, kabul gören ve hukuki sonuçlar doğuran kurallardır. Bu kurallar, bir toplumun geleneklerine, inançlarına ve yaşam tarzına göre şekillenir ve nesilden nesile aktarılır. Edim-hukukta bir borç ilişkisinde borçlunun alacaklıya karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu davranışı ifade eder. Başka bir deyişle, bir sözleşme veya yasal bir yükümlülük sonucu, bir kişinin diğerine karşı yapması veya yapmaması gereken bir şeydir. Kaydi para-veya mevduat parası, fiziksel olarak var olmayan, bankaların hesaplarında tutulan ve elektronik ortamda işlem gören bir para türüdür. Yani, cebimizde taşıdığımız kağıt veya madeni paraların aksine, kaydı para sadece bankaların bilgisayar sistemlerinde bir kayıt olarak bulunur. Soy bağı-bir kişi ile onun ataları ve nesli arasında var olan biyolojik ve hukuki bir bağdır. Bu bağ, kan bağı olarak da ifade edilir ve aile hukukunun temel unsurlarından biridir. Soy bağı, bir kişinin kimliğini, miras haklarını, aile içindeki statüsünü ve diğer birçok hukuki ilişkisini belirler. Irz-  Ceza hukukunda, kişinin bedensel ve ruhsal bütünlüğünü, özellikle cinsel dokunulmazlığını ifade eder.  Sosyal Anlamı: Kişinin şeref, haysiyet ve namusunu ifade eder. Alt soyu edinme-Evlat edinme, bir kişinin kan bağı bulunmayan bir çocuğu kendi çocuğu gibi kabul ederek yasal olarak ailesine katma işlemidir. Vasiyetname-bir kişinin ölümü halinde mal varlığının nasıl dağıtılacağına dair kendi isteği ile düzenlediği bir hukuki belgedir. Vasiyetname yapmak-Resmi vasiyetnameler noter huzurunda düzenlenir. Resmi vasiyetnameler için en az iki tanık şartı bulunmaktadır. Miras bırakanın vasiyetnameyi okuyup anladığını beyan ederek imzalaması gerekir. Vasiyetname hazırlayacak kişinin ehliyetinin bulunması gerekir. Miras bırakanın vasiyetnameyi yanılma, korkutma, aldatma, zorlama altında kabul etmemesi gerekir. Art ve yedek mirasçı- Yedek Mirasçı Tanım: Miras bırakanın, atadığı mirasçının kendisinden önce ölmesi veya mirası reddetmesi halinde onun yerine geçmek üzere bir veya birden fazla kişiyi yedek mirasçı olarak atayabilmesidir. Örnek: “Eşim Ayşe mirasımın tamamına varsın, eğer Ayşe ölürse mirasım kardeşim Mehmet’e kalsın.” Şeklinde bir vasiyet düzenlemek. Burada Mehmet, Ayşe’nin yedek mirasçısıdır. Art Mirasçı Tanım: Miras bırakanın, atadığı bir kişiye mirası belirli bir süre sonra veya belirli bir koşul gerçekleşince başkasına devretme yükümlülüğü getirmesidir. Örnek: “Oğlum Ali’ye evimi bırakıyorum. Ancak Ali evlenirse ev oğlumun eşi Zeynep’e kalsın.” Bu durumda Zeynep, Ali’nin art mirasçısıdır. Mirasta hak sahibi olmak-bir kişinin ölümü üzerine onun mal varlığı üzerinde hak sahibi olma durumunu ifade eder Mal rejimi sözleşmesi-eşlerin mal varlıklarının hukuki durumunu düzenleyen bir sözleşmedir. Yapmama borcu-bir şey yapmamak için sözleşme veya kanun gereği yükümlü olmaktır. Bu, bazen bir şeyi yapmaktan kaçınmak, bazen de kendi aleyhine olan bir duruma katlanmak şeklinde ortaya çıkabilir. Sözleşmeden doğan yükümlülük- taraflar arasında imzalanan bir anlaşma sonucu, her bir taraf belirli bir şeyi yapmayı veya yapmamayı kabul eder. Kamuya yönelik yükümlülük- bir kişinin veya kuruluşun, toplumun genel yararına veya kamu düzeninin korunmasına yönelik olarak yerine getirmesi gereken bir görev veya sorumluluktur. Kaçınma-İstenmeyen bir durumdan uzak durmak, bir şeyi yapmamak veya bir yerden ayrılmak anlamına gelir. Katlanma-bir kişinin belirli bir duruma veya olaya karşı çaresiz kalması, bu durumu kabullenmesi anlamına gelir. Sır saklama yükümlülüğü-bir kişinin, genellikle iş veya mesleki ilişkilerde, kendisine özel olarak açıklanan veya iş gereği öğrendiği gizli bilgileri başkalarına açıklamama, kullanmama ve bu bilgileri koruma yükümlülüğüdür. Geçit hakkı- genel yola bağlantısı olmayan veya genel yola çıkmak için yeterli bir yolu bulunmayan taşınmaz malikine, bedel karşılığında komşulardan birinin veya birkaçının taşınmazı üzerinde kurulan ayni bir haktır. İntifa-intifa sahibi, bir malın gerçek sahibi olmasa da, o malı kullanma ve elde ettiği gelirlerden yararlanma hakkına sahiptir. İrtifak-bir taşınmazın malikine, başka bir taşınmaz üzerinde sınırlı bir kullanım hakkı tanıyan bir ayni haktır. Yani, bir arsanın sahibi, komşu arsasında belirli bir amaçla (örneğin, yol olarak kullanmak, su almak gibi) sınırlı bir kullanım hakkına sahip olabilir. Herkese karşı ileri sürmek- bir hakkın tüm kişilere karşı geçerli olduğu anlamına gelir. Bu durum, genellikle ayni haklarda görülür. Haksız fiil- hukuk kurallarına aykırı bir şekilde başkasına zarar veren eylemdir. Zarar gören dava açabilir. Ölüme bağlı tasarruf- bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının kime kalacağına dair bir çeşit vasiyettir. Sui generis sözleşmeler- mevcut yasal düzenlemelerde net olarak tanımlanmamış, kendine özgü özellikleri olan ve birden fazla sözleşme türünün özelliklerini bir arada barındıran sözleşmelerdir. Alma hakkı- bir kişiye, belirli bir mal veya hakkı elde etme imkanı veren bir hukuki yetkidir. Bu hak, genellikle bir sözleşme, kanun veya mahkeme kararı gibi hukuki bir dayanağa dayanır. Verme hakkı- Genellikle bir şeyin mülkiyetini veya kullanım hakkını başkasına devretme yetkisini ifade eder. Yapma hakkı- Yapma hakkı: Bir kişinin belirli bir işi yapma yetkisini ifade eder. Bu, kişinin kendi isteğiyle ve özgür iradesiyle yaptığı bir eylemdir. Örneğin, bir sanatçının bir eser yaratma hakkı, bir sporcunun antrenman yapma hakkı gibi. Yapma borcu: Bir kişinin belirli bir işi yapma yükümlülüğünü ifade eder. Bu, genellikle bir sözleşme veya kanuni düzenleme ile ortaya çıkar. Örneğin, bir işçinin işverene karşı iş yapma borcu, bir müteahhidin bir binayı inşa etme borcu gibi. Yapmama hakkı- Bir kişinin belirli bir eylemi gerçekleştirmeme özgürlüğüdür. Bu, kişinin kendi iradesine dayanan bir karardır. HUKUKEN GEÇERSİZ OLAN SÖZLER; Evlilik sözleşmesi ,gayrimeşru çocuk, evlatlıktan reddetme DOĞRULARI; Mal rejimi sözleşmesi, Nesebi düzgün olmayan veya nesebi bulunmayan çocuk, Mirasçılıktan çıkarma