اکولوژی میانترم 2 PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
Tags
Summary
این سند فصل سوم از میانترم اکولوژی را در بر می گیرد. فصل به تعریف اکوسیستم و رابطه آن با محیط زیست می پردازد. مفهوم اکوسیستم، اجزای آن و روابط موجود بین موجودات زنده و محیط بررسی می شود.
Full Transcript
فصل سوم تعریف اکوسیستم.بیوسفر و اساس تفکر اکولوژی 0۵۵۳1265 ۳۱۱۷۷ ۲226 7 فر سم و ویست بفبالوس...
فصل سوم تعریف اکوسیستم.بیوسفر و اساس تفکر اکولوژی 0۵۵۳1265 ۳۱۱۷۷ ۲226 7 فر سم و ویست بفبالوس فصل سوم:تری ۲1 یستومس»فر و اساس تفکر اکولوژی بوسی )۲-۳تعر یف اک لغت اکوسیستم در سال ۵۳۹۱بهوسیله تانسلی 76150131اکولوژیست انگلیسی پیشنهاد شد. اما کلماتی بامفهوم مشابه و مترادف حداقل از نیمه دوم قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفته است. مفهوم ساده و خلاصه اکوسیستم عبارت است :از مجموعه موجودات زنده و محیط زندگی آنهاکلمه اکوسیستم بدین دلیل پیشنهاد و رایج شد که موجودات زنده بخش جدایی ناپذیر محیط مدهیاندت وواند خارج از محیطهای خاص خوزدندگی کنند به همین دلیل هرگونه مطالعه بر غینرزن روی محیط طبیعی باید الزاما به موجودات زندهای که در همان محیط زندگی میکنند توجه نماید. اشاره کوتاه زیر به نوع رابطه بین محیط و موجود زنده دلیل پیناش دیدگاه اکوسیستم را روشن میسازد. اکوسیستم اساس مطالعات اکولوژیکی است.اجزء اکوسیستم شامل انرژی بلقوه و مود آلی در و آب موجود در خاک و يا مواد باقی مانده به ها کامل م ش ندنی بمدنوجودات زنده یا مرده.مواد مع صورت گازها و رطوبت در محیط زیستگاه اکوسیستم میباشد. ا وک خ هوا وقتی زندگی یک درخت را مطلعه میکنیم به این نتيجه میرسیم که شراط آب و یرط باید مساعد باشد بدیهی است که درخت درون دریا و مرداب» در مناطق قطبی یا حد دم رشبرای تسقازرار در محیطء ریشههای خود را درون خاک انتشار اختس پ بیابانی نمیتواند رشد کند.در آکم رااده جذب و انتقال به تنه خود میسازد برگهای میدهد و با ترشح موادی از ریشهها عناصر خا درخت روی خاک میافتند مواد عالی موجود در برگها امکان زندگی میکروارگانیسمهای درون خاک و تحول و تکامل آنها را پدید میآورند بههمین دلیل درخت نقش بسیار اساسی در تغییر و تکوین محیط زندگی بر عهده دارد این نوع ارتباط بین موجود زنده ومحیط طوری آشکار و محسوس است که همه مردم برای محیط های خاص موجودات زنده همان محیط را نیز به تقریب میشناسند. زنده آمنطالعه جهوبادات موهمرا حریطی باید م ه بررسیهای علمی نیز به اين نتیجه رسیدهاند که شوند و بههمین دلیل کلمه اکوسیستم ابداع میشود وقتی به محیطهای مختلف که موجودات زنده در آنمیبسربرند توجه کنیم از همان ابتدا امر تنوع بسیار شدید محیط های زندگی جلب توجه می کند.با این مقدمه میتوان اکوسیستم را بهصورت زیر توصیف کرد: مادهبین ممحیوطجوودات قال تهای ن بست اقیقا یاد اریباً ر تق بخشی از طبیعت که در آنبچرخه زنده ایجاد میشود و تثبیت و انتقال آنرژی آفتاب را ممکن میسازد. 4 1۰۳ اکولوژی انسانی و سلامت 0 با توجه به تعریفی که از اکوسیستم شد میتوان کلمه اکوسسیتم را به بخشهای بسیار متنوعی در طبیعت اطلاق کرد یک جنگل.یک کشت آزمایشی» برروی یک بطری شیشهای» یک آکواریم هم مثالهایی از یک اکوسیستماند در همین مفهوم تمام کره زمین خود یک اکوسیستم تلقی میشود زیرا از یک سو انرژی آفتاب بههمراه موادی که بهوسیله موجودات زنده از همین کره گرفته میشود میچرخد وسپس تمام مواد بیجان به کره زمین پس داده میشوند.کره زمین در عین حال مصداق اکوسیستم کامل نیز هست بهدلیل اينکه کلیه مواد غیرزنده بههمین سیستم رجعت میکنند درحالی که در بسیاری از اکوسیستمهای طبیعی کوچکتر از کره زمین دریاچهها و مردابها و مراتع و بازگشت مواد غیرزنده و کانی به اکوسیستم کامل نیست و حالت نسبی دارد.منظور از اکوسیستم مجموعه جانداران یک محیط بههمراه کلیه عوامل و تشکیل دهندههای آن محیط است بهعبارت دیگراکوسیستم عبارتست از سیستمی پویا که شامل موجودات زنده و زیستگاه غیرآلیشان میباشد. یک اکوسیستم زمانی سالم است که بین قسمتهای مختلف آن تعادل و توازون وجود داشته باشد.بنابراین بهطور خلاصه اکوسیستم را میتوان با عبارت محیط و موجودات زنده آن تعریف کرد و این واژه از دو کلمه 126120021و ٩۷۹1617تشکیل یافته است که بهمعنای مجموعه موجودات زنده و محیط زندگی آنها میباشد. -بیوسفره زیست کره لایه ایست از سطح زمین ,هواء آبهای سطحی که همه جانوران در آن زندگی میکنند وخود بخشی از آن محسوب میشوند. )۳-۳ساختار اکوسیستم توسعه اخیر در مطالعات اکولوژی و زیستی بیشتر به ساختار و تشابهات» گوناگونیها در روابط غذایی و انرژی در میان ترکیبات زنده اکوسیستم مربوط میشود به عبارت دیگر در مطالعات زیست محیطی نوین به نظریههای وابسته به انرژی جانداران اشاره میشود.در مطالعات بومشناسی نوین؛ مطالعه اکوسیستمها بهطور وسیعی از ویژگی موّثری برخوردار است. اکوسیستم در مجموع به تمام روابطی که بین موجودات و محیط زیستشان وجود دارده مربوط میشود.سرانجام یک اکوسیستم بالاترین سطح در یکپارچگی بومشناس را ارائه میدهد که بر پایه آنرژی و واحد عملکردی قرار و قادر است تا انرژی را منتقل وانباشته کند و جریان آن را موجب گردد. 0۳265 ۲۲۱۱۷۷ ۲226 0 س وفر ویستم بفباکوس فصل سوم تعری ۱ عملکرد عمده اکوسیستم در جهت زیست بومی تأکید برروابط اجباری» سمببتیق وابل. دیوید استورات انگلیسی عقیده دارد که مفهوم اکوسیستم (نظام اکولوژیک) از چند جهت مهم است. .۱ومدت گرایی :در این مفهوم جهان انسانی» جهان گیاهی؛ جهان حیوانی در داخل یک سیستم در شرایط تأثیرات متقابل موردیررسی قرار میگیرند. .تملیل اکوسیستمی :بیش از تأکید بر مناسبات متقابل افراد هر نظام بدون تعجارفضر بیانفیای طبیعی و انسانی بر کار کرد و مشخصات کل نظام تأثیر میگثارند. ۳۲اکوسیستم :نوعی از سیستم عمومی میباشد که میتواند با نظریههای تحلیل سیستمی مورد بررسی قرار گیرد. ۴اکوسیستم (نظام اکولوژیک) :در یک چهارچوب منظم و استدلالی سازمان مییابد. ۵در زمان ما جامعه انسانی اکوسیستم انسان ساخت را جایگزین اکوسیستم طبیعی میکند. )۱-۳-۳اکوسیستم انسان تژاد بشر تنها نیروی غالب موّتر بر طبیعت است.انسان برای بهدست آوردن مواد و انرژی در طبیعت تغییر ایجاد میکند و بر طبق امیال خود آنرا انعطاف میبخشد. بیییاعی کایوسهس بایستم معطمول کین نموار سادهای از اکوسیستم انسان (شکل ۱-۳درا مق (شکل ۲-۲که فرهنگ بشر از آن جدا شده است ارائه میکند.اختلاف این دو اکوسیستم بر منحصر به فرد بودن طبیعت انسان و فرهنگ ایجاد شده از آن تأکید میکند.در نمودار اکوسیستم انسان» تماس در متن اجتماع صورت میگیرد.در شکل ۱ملاحظه میشود که ابزار اقتصادی حمایت یعت ب با طان آنس کننده از فرد و اجتماع با به کار بردن نیروی سازمان يافته انسانی و سرمایه از طبیعت گرفته میشود. ندرتاً فعالیت تو لیدی توسط فردی بهتنهایی انجام میگیرد.استخراج مواد خام از طبیعت و استفاده از تولینات و فرآیندهای طبیعی از طریق تجمع نیروهای انسانی انجام میگیرد.برای فراهم آوردن تجمع نیروهاء بشر سازمانهای بسیاری را در ارتباط با کشاورزی» جنگل داری» ماهیگیری ,استخراج معادن و غیره بهوجود آورده و به آنها نظم داده است.در مورد تجارت و فعالیتهای مالی» صنعتی» بازرگانی و اجتماعی نیز عمل مشابهی انحام داده است. 4 1۰۳ اکولوژی انسانی وسلامت ۳ اکوسیستم انسان فقط کالا تولید نمیکند بلکه تولینات دیگری نیز دارد.در اين رابطه تأسیس خانواده و گروههای اجتماعی بزرگتر و ارتباط دادن آنها بادین» سیاست.آموزش و قانون ,امنیت» هترهای تجسمی و ارتباطات و استفاده از اوقات فراغت بهراحتی قابل تشخیص هستند.در اجتماع انسان معاصره تقریبا هیچ کاری بدون اعمال جنبههایی از سازماندهی انجام نمیگیرد. الگوی اکوسیستم انسانی که کین پیشنهاد میکند مفاهیم اقتصادی کار ,سرمایه و ابزار اقتصادی را در جریان طرحی بهکار میبرد که نقش مرکزی را به سازمانها داده است.در اين الگو کار تمامی فعالیتهای تولیدی فرد و کل آنبخش از اجتماع انسانی را که در یک مقطع زمانی به تولید پرداخته است شامل میشود.سرمایه نیز بهمعنی تمام ابزار فیزیکی تولید.ابداع شده توسط انسان است و شامل ابزار ماشین آلات و تسهیلات فیزیکی اختراع شده ساخته شده و بهکار گرفته شده اجتماعی نی ع به مید. تول یرند رانا د فزم سرر ومایه از طریق سا انسان در فرایند تولید است.جریان کا "1 کردن کوششهای تولیدی انسان است.سازمان ,مانند ابزار سرمایه» از ابداعات بشر برای استفاده تعاونی از کار برای تولید کالا و ارائه خدمات است.منابع طبیعی شامل اشیاء و فرایندهایی در طبیعت است که بشر میتواند در پیشرفت تدریجی و مداوم زندگی خود اعم از زیستی و فرهنگی از آنها استفاده کند. 7 | من ۱: _ِ سم شکل )۱-۲نمودارساده اکوسیستم انسانی ازز نظیرستی انسان کاملاً ماشابکهو یکسیستم معمولی است چون مانند دمیگورجودات به انرژی ومواد خاص برای بقاء رشد و تکثیر نیاز دارد چون افراد بشر تولید کنندگان اولیه نیستند مانند بسیاری از مصرفکنندگان در یک شبکه غنایی که در آن چرخههای مواد معدنی وآنرژی جریان دارد سهیم ۵۵۳۱0۳269 ۲۲۲۱۷۷ ۲26 م5 سم وفر ویست بفباکوس فصل سوم:تعری ۱5۱ میشدند ولی بر خلاف دیگر موجودات زنده تقاضای انسان برای مواد خارجی غیرفیزیولوژیکی و جریان آنرژی بسیار زیاداست.نیازی که فراتر از تأمین احتیاجات پایه انسان برای غذاء لباس و مسکن رفته است. اکوسیستم انسان قادر است حالتی از سکون و ثبات یاتعادل از طریق خود تنظیمی بهدست آورد. تولیدات انسان برای نگهداری خود وی بهکار میرود.مثلا غذایی که بهعنوان وسیله اقتصادی تهیه میشود برای تغذیه کارگرانی که آنا تههیه میکنند بهکار میرود و مواد تولیدشده برای جایگزینی و توسعه سرمایهای که بهکار گرفته شده در فرایند تولید مصرف میشوند. از طریق اعمال متقابل بین منابع انسانی -کار و سرمایه و سازمان -و منابع طبیعی در یک اکوسیستم انسانی ,آن اکوسیستم تا زمائی کزهیستپذیر است و منابع طبیعی آن به پایان نرسیده است میتواند بقاء داشته باشد. ماده ۱ اترژی غیرقابل دسترس 9 سر سا کیاهان سبزینه دار / تبدیل کنندگان یا کاهندگان کیاهخوران م۲ 1 > شکل ۲-۲نمودر سادهاکوسیستم معمولی با طییعی )۴-۳اکوتوربسم و اکو لوژی ۱تعریف جامعه بینالمللی اکوتوریسم از اکولوژی :اکوتوریسم عبارت است از مسافرت مسوّلانه به نوطاحبییعی که محیط زیست رامحافظت و رفاه مردم محلی را تأمین میکند.بدون اين که ضرر و زیانی به محیط زیست و سلامت مردم وارد شود. .۲واقعیت حاکی از محدودیت منابع طبیعی و عدم محدودیت خواستها و نیازهای بشری است. شناخت قواعد اکولوژی و آگاهی از سلسله مراتب اکولوژیکی و چگونگی تعاملهای آن؛ برای 0۳265 ۲۳۱۱۷۸۷ ۲ ۱ تلزی نی و سلامت ض برنامهریزان یک ضرورت است. )۴-۳- ۱اجزا اکوسیستم کت اکوسیستم از دو بخش کاملاً متمایز تشکیل شده است: .۱موجودات زنده .۲موجودات غیرزنده کته موجودات زنده اکوسیستم را میتوان به دو گروه اصلی تقسیم کرد: .۱گروه اول :موجودات تولید کننده .۲گروه دوم :موجودات مصرف کننده گروهاول یاتولید کنندهها منحصرا از گیاهان کلروفیلدار تشکیل میبابند همین گياهان هستند که تحت فرایند فیزیولوژیکی فتوسنتز با استفاده از انرژی آفتاب و )0,هوا و آب را تجزیه کرده و مولکولهای بزرگتر حاوی کربن و عناصر دیگری سنتز مینمایند. گروه دوم یا مصرف کنندهها در اکوسیستم از موجودات بسیار متنوعی تشکیل مییابند اما علی رغم تنوع آنها میتوان بخشهای متمایزی بین آنها تشخیص داد معمولاً مصرفکنندهها را بهدو گروه تقسیم میکنند. ۱مصرف کنندههای بزرگ ۲مصرف کنندههای کوچک برای مثخالرگوشی که از گیاهان یک مرتع تغذیه میکند وهمچنین گرگ و حیوان گوشتخوار دیگری که از گوشت خرگوش تغذیه مینماید همه جزء مصرف کنندههای بزرگ قرار میگیرند اما موجودات ریز یا میکروارگانیسمهایی در اکوسیستم وجود دارد که از تفالههای دفع شده بهوسیله حیوانات گیاهخوار یا گوشتخوار و همجنین از بقایای جسد آنها تغذیه میکنند و ضمن استفاده از آخرین بقایای انرژی مواد بیجان را محدودا به طبیعت برمیگردانند تا به دفعات متوالی دیگر در سیکل انتقال ماده و انرژی به کار گرفته شوند.این موجودات ریز را مصرف کنندههای کوچک مینامند در برخی نوشتهها مصرف کنندههای کوچک را با عبارت تجزیه کننده مشخص مینمایند. 0۳265 ۲۲۱۱۷۸۷ ۲26 م رس 6 سفر بستوم و فصل سوم :تعریف اکبوسی ۱ یستم عبار تند از: سصلیو ا کهای اده ۲بدین ترتیب تشکیل دهن ۱محیط غیرزنده شامل گازها ( اکسیژن» نیتروژن ,دیاکسیدکربن و غیره ) آب نوره حرارت و نمکهای مختلف ۲تولیدکنندهها .۳مصرف کنندهها ۴تجزیه کنندهها )۳-۴-۳عوامل زنده اکوسیستم کته جانداران را براساس نقشی که در محیط دارند به دستههای زیر تقسیم میشوند: .۱موجودات تولید کننده (گیاهان سبز) .۲موجودات مصرف کننده (جانوران) .۳موجودات تجزیه کننده (باکتریها و قارجها) )۳-۴-۳شناسایی و طراحی اکوسیستم و روابط بآیننها که ب و شایی مهمترین ارتباط غذایی است که بهصورت زنجیره غذ گر ی با دنده مت ز هودا ارتباط موج غذایی در جریان است.علاوهبر ارتباط کلی میان جانداران که بهصورت زنجیره غذایی نشان داده میشود.انواع دیگری از ارتباط نیز میان آنها وجود دارد که در آن الما ارتباط غذایی منجربه از بین رفتن طرفین نمیشود بلکه در اين نوع ارتباط جانداران به زیستن در کنار هم ادامه میدهند ا.زنجیره غذایی :اگر وابستگی غنایی یک موجود زنده را با موجود زنده دیگر بهصورت 31+۸ نمایش دهیم بدین معنی است که موجود زنده ۸غذای موجود زنده 31است و بهعبارت دیگر 3از ۸تغذیه میکند.بدین ترتیب میتوانیم روابط غذایی زیر را که بین چند موجود زنده برقرار میشود نشان دهیم.در اين روابط هر موجود زنده بهصورت حلقهای از یک زنجیر با موجود زنده دیگر مربوط میشود.هر یک از این روابط را یک زنجیره غذایی مینامند.در تمام این زنجیرههای غذابی حلقه اول.یک گیاه سبز است حلقه دوم.یک جاندار گیاه خوار است و حلقههای بعدی را موجودات گوشتخوار تشکیل میدهند. 0۳265 ۲۲۱۱۷۷ ۲226 1۳ تلزی نی و سلامت 1 یاگر ارتباط داشته باشند یک شبکه غذایی را بهوجود دبک که یایی .۲شبکه غذایی :چند زنجیره غذ میآورند. .شبکه هیات :همه شبکههای غذایی با یکدیگر ارتباط دارند بهطوری که همه موجودات زنده کره زمین یک شبکه غذایی بزرگ را تشکیل میدهند این شبکه غذایی بزرگ» شبکه حیات نام دارد. )۴-۴-۳نوع دیگر ارتباط جاندار ان با هم |.رقابت :در رقابت یک موجود به چیزهایی که مورد نیاز موجود زنده دیگر نیز هست احتیاج پیدا میکند.مثلاجانوران بین یافتن غذا و لانهسازی و غیره با هم رقابت میکنند.در عمل از رقابت گاهی دو رقیب با یکدیگر با خبر نیستند.بمضی از رقابتها میان جانداران یگکونه و برخی دیگر در بین جاندارانی که از گونههای متفاوت است صورت میگیرد.موضوع مورد رقابت اغلب جانوران ,غذاست.رقابت اختصاص به جانوران ندارد.گياهان نیز برای بهدست آوردن نور.آب و کانیها با هم به رقابت میپردازند. ۲هم زیستی :همزیستی یعنی زندگی کردن با یکدیگر و با هم زیستن اما در اکولوژی منظور از هم زیستی هر نوع ارتباط نزدیک میان دو نوع موجود زنده است صورتهایی از هم زیستی عبارتند از: )۵-۴-۳عوامل غیر زنده اکوسیستم ا.گراء بیشتر از اشعه مادون قرمز بخشی از نور خورشید بهدست میآید و در فعالیتهای موجودات زنده نیز انرژی بهصورت گرما آزاد میشود. (.دما :یکی از عوامل غیرزنده محیطی است و تغیبرات زیادی دارد و کجلیاهنداران به نحوی با این تغییرات سازش پیدا کردهاند سازش باعث بقای جانوران میشود. .نور :نور نقش مهم در غناسازی تولید کننده دارد. .۴گازها :مهمترین گازهایی که در اتمسفر وجود دارند عبارتند از :اکسیژن و دیاکسید کربن که ینآدرک تنسفسیودکربن در فتوسنتز ندقشارد. اکدسیژ .۵آب :آب بهصورت تبخیر شده وارد اتمسفر میشود و بهصورت برف و باران به زمین برمیگردد. 0۳265 ۲۳۱۱۷۸۷ ۲226 دص فصل سوم:تریبفباتووسيستسم وفر ۳1 ».مواد شیمیایی :به دو صورت کانی و آلی در اکوسيستمها وجود دارد موادآلی ناشی از تجزیه موجودات زنده» در اکوسیستمهای مختلف مورد استفاده جانداران قرار میگیرد.مواد کانی نیز به ترکیبات مختلف مثل نمک خوراکی یا کلریدسدیم که در غنای آدمی مهم است و يا کودهای شیمیایی که در حاصل خیزی خاک اهمیت دارد. ۳ت۴-و۶-ل )ید وتجزیه در اکوسیستم الف) مکانیسم تولید :برآوردها نشان میدهد که آکوسیستم کره زمین هر سال حدود ۴۶۷میلیارد تن مواد الی از طریق فتوسنتز تولید میکنند هر سال در همین حدود نیز مواد آلی در نتیجه تنفس موجودات زنده به 06,و ),تجزیه میشوند. + 6,مواد قندی ۱. 6, + 6,11( + + 0, +انرژی +رل +مواد قندی ۲. 0 مند. انفس رنا ت واکنش فتاوولسرانتز و واکنمشیدوم ب باات بسیار متنوع یوکتلف ر مخ تطرق بم)کانیسم تمزیه :موادی که دربدن موجودات زنده به ساخته میشود بهطرق زیر به ترکیبات سادهتر یا عناصر تشکیل دهنده خود تجزیه میشود. -تنفس هوازی :در اين پدیده گاز اکسیژن نقش اساسی دارد و عملا بعهنوان گیرنده نهایی هیدروژن (اکسید کنندهها) عمل مینماید. .۱تنفس غیرهوازی :در این روند اکسیژن گیرنده نهایی نیست بلکه یک ترکیب معدنی یا آلی لدهیت میکند. عداکنن غیر از اکسیژن بهعنوان گيرنده الکترون یافاکسی .۲تخمیر :مانند تنفس غیرهوازی در محیط فاقد اکسیژن صورت میگیرد اما فرق اساسی آن با را ن یانده کرون دلکت یه ا سیرند ک گ ا نقش تنغفیسرهوازی در اين است که فقط یکترکیب آلی بازی میکند. )۵-۳تعریف سیستم مجموعهای از عناصر که در کنار هم قرار دارند و با هم در تماس هستند جهت رسیدن به یک هدف نهابی مثل ساعت.که اجزای آن به تنهایی قادر به نشان دادن وقت نیستند اما جمعا اینکار را ۵6۲۱۳265 ۲۲۱۷۷ ۲226 1۰۳ اکولوژی انسانی و سلامت دج نید. دامه م انج )۱-۵-۳انواع سیستم ۱سیستم ایستا :سیستمی که طی گذست زمان تغیبری نمیکند :مثل ساعت .۲سیستم پویا :سیستمی که طی گذشت زمان تغییر میکند :مثل موجودات زنده )۶-۳توالی با تحول اکوسیستم تغییر تدریجی یک اکوسیستم را توالی میگویند توالی فرایندی است منظم از تکامل جوامع که عامل آن تغییرات فیزیکی ناشی از زندگی اجتماع زیستی است.در توالی اکولوژیک» اجتماعات مختلف بهطور متوالی و منظم در یک منطقه معین پدید میآیند مثلا در یک اکوسیستم خشکی پر از تپههای شنی ابتدا گیاهان پستی ,چون خزههاء قارجها و گلسنگها بهوجود میایند بقایای آنها تولید مقداری خاک میکند بهطوری که پس از مدتی شرایط زیست.برای خود این گیاهان نامناسب ولی برای اجتماعات دیگری مثل گیاهان علفی یک ساله مساعد میشود.چون اکوسیستم یک سیستم پویا است پس میتواند دچار تغییراتی شود و ماهیت آن عوض شود که به این مراحل توالی گویند. )۱-۶-۳تعریف جامع توالی تغییرات تادرکیجویس دیرستمها بهطوری که ماهیت آن عوض شود چون تمام اکوسيستمها تحت تأثیر تزمها باز به حساب میآیند.در واقع حساسیت اکوسیستم به سج سندی پس کیوگیر ار م محیط قرا جهت باز بودن آنهاست وا هکروسیستم ظرفیت قابل تحمل خاصی دارد. طری» حطعی فشا ماز ق حال اگر فشار وارده از محیط در حد ظرفیت آن باشد قابل تحمل بوده و بعد سملیستم باشد آناکوسیستم متلاشی اکوسیستم بهحالت اول بر میگردد اما اگر فشار بیاشترک ازو تح میشود(.مثل بارش شدید که باعث تخریب خرابی سد میشود).چشم اندازهای طبیعی بهعنوان سیستمهای فوق پایدار با پایداری چند گانه مطرح میباشند که باعث وسعت بخشیدن به پایداری آکوسیستم میشود. یاحدستم سووعیت ا)۷ک جم -۳ مجموع افراد یک گونه از جانداران که دارای اختصاصات مشترکی باشند تشکیل یک جمعیت را 0۳265 ۲۲۱۷۷ ۲226 7 فر سم و ویست بیفیاکوس فصل سوم :تعر 5۱ واحد اکوسیستم است.مانند جمعیت فیلهایی که در یک جنگل زندگی میکند قت ی در ق که حدهند می یا جمعیت ماهیهای سفید دریای خزر.هر جمعیت بسته به شرایط زیستی خود دور کانونهایی که مساعدترین شرایط زیست را برای آن جمعیت دارد جمع میشود که به آن اصطلاحا میدان اکولوژی میگویند.هر جمعیت بهشدت در مقابل هجوم جمعیتهای دیگری از میدان اکولوژیک خود دفاع میکند دفاع هر جمعیت از مینان اکولوژیک خود را اصطلاحا دفاع از قلمرو میگویند. )۸-۳انواع اکوسیستمها بیوسفر اکوسیستم کشاورزی )۸-۳- ۱ از نظر اکولوژیکی.کشاورزی نوعی همزیستی بین انسان,گیاه و حیوانات است.این اکوسيستمها مصنوعی توسط انسان در سطح خشکیهای مناطق مختلف کره زمین بهوجود آمدهاند.جمعیتهای سن ص و هکیمخال سینتمها تقریباً هميشه از گونههایی که از لحاظ ژنتی یاتشاکیکلودهسنده هستند تشکیل بافتهاند.بهواسطه این سادگی بیش از حد.ضمن این که شرایط مساعدی از نظر میزان تولید در اکوسیستمهای کشاورزی فراهم میآید لیکن در مقابل عوامل گوناگون تهاجمی به در سالهای آخیر مفهوم توسعه پایدار در رابطه با حفظ و نگهداری منابع رایج شده است.پس از روبروشدن جهان با بحرانهای آلودگی محیط زیست.تخریب لایه اوزون» تغییرات آب و هوا و به دنبال آن افزایش گرمای اتمسفر.بهطور روز افزونی این نظریه مورد تایید و تاکید جهانی قرار گرفت که توسعه باید نیازهای نسلهای کنونی را تأیید کند بدون آن که نسلهای آینده راز منابع و امکانات زیستی جهان محروم نماید.در واقع توسعه پایدار به آن مدلهای مصرفی مواد توجه دارد که در عین رعایت تنوع فرهنگی ,تکرارپذیر نیز باشد یعنی در حقیقت پایداری خواهان برقراری موازنه دقیقی است میان الزامهای امروز و نیازهای فردا و یا به عبارتی مفهوم پایداری تطبیق و پیشه کردن روشهای علمیای است کهاجازه میدهد قابلیت باروریء زنده ماندن و کیفیت زندگی انسانها و حفظ محیط زیست و منابع پایه برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. در اکثر نقاط دنیا مصرف افراطی مواد شیمیایی برای دستیابی به عملکرد بالا در محصولات زراعی و جبران کمبود منابع باعث افزایش هزینههای تولید همراه با تخریب منابع خاکی» آبی و زیستی شده 0۳265 ۳۱۱۷۷ ۲226 1۳ وی نیو سامت چن است.جدی بودن تخریب محیط زیست در اثر کاربرد روشهای غلط موجب توجه و علاقمندی متخصصین به نظامهای زراعی سالم و بادوام از نظر اکولوژیکی گردیده است بهطوری که امروز در اکثر محافل علمی صحبت از توسعه سیستمهای پایدار کشاورزی به میان آمده است.کشاورزی پایدار عبارت است از نوعی سیستم کشاورزی که در آن با به کار بردن حداقل نهادهها و عوامل مصنوعی و شیمیایی خارجی» بتوان عملکرد مطلوبی بهدست آورد بهنحوی که حداقل تأثیر سوء بر روی محیط زیست و سلامت گذاشته شود و کشاورزی پایدار در دراز مدت کیفیت محیط و منابع هامستچ ونینطبیعی را ارتقاء میدهد غذا و پوشاک انسان را تأمین میکند ازا نقظرتصادی پوی کیفیت زندگی کشاورز و کل جامعه را افزایش میدهد.در واقع یک سیستم پایدار کشاورزی میبایست ازنظر اکولوژیکی مطلوب از نظر اقتصادی سودمند و از نظر اجتماعی مورد قبول باشد. )۲-۸-۳اکوسیستم جوامع دریابی دریا و قیانوسها حدود ۰۷درصد زمین را در بر گرفتند و مقداربیوماس موجود در آنها تقریً ۰برابر بیوماس موجود در خشکیهاست.زیستگاه دریایی نسبت به زیستگاه خشکی برای حیات مناسبتر است.زیرا خطر تایش نور مستقیم خورشید وجود ندارد واملاح و مواد معدنی در آب محلولند. کت عمدهترین عوامل غیر حیاتی محیطهای دریایی عبار تند از: .۱هفشیاردرواستاتیک :بهآزای هر ده متر عمق در حدود یاکتمسفر افرايش میبابد. ۲نور :میزان نور به سرعت با افرایش عمق کاهش مییابد. .دما :درجه حرارت آب دارای تغییرات حرارتی خاصی است بهنحوی کهتغیکییرات فصلی در سطح آب و یک تغفییرات فصلی دائمی در عمق آب وجود دارد. ۴املاع و گازهای محلمل در آب :از جمله اکسیژن و دیاکسیدکربن را میتوان در نظر گرفت که از عوامل بسیار مهم اکولوژیکی بهشمار میروند. کته مهمترین گروههای جانوری و گیاهی دریایی را نیز میتوان به شرح زیر خلاصه نمود: .۱موجودات کفزای :اين موجودات بهطور ثابت و غیرمتحرکاند و به کف دریا چسپیدهاند و با این که در کف دریا و در حوالی محیط زیستشان جابهجا میشوند موجودات ثابت کفزایی شامل گیاهان ,جلبکها و درون رسوب میکروارگانیسم و جانوران متحرک شامل خرچنگها ۵6۲۱۳265 ۱۲۲۱۷۷ ۲226 دج سم وفر ویست بفباکوس فصل سوم :تعری ۱۱ وماهیهاست. .۲پلانکتونها :به مجموعه موجودات شناوری که توسط جریان آب جابهجا میشوند و خود قادر نیستند در مقابل این جابهجایی مقاومت نمایند پلانکتونها گفته میشود فقط قادر ند تا حدودی بهطور عمودی جابهجایی داشته باشند از نظر ابعاد نانوپلانکتونها موجودات تکسلولی هستند که بین ۵تا ۰۵میکرون اندازه دارند مثل باکتریها و بعضی پروتوزثرها ۲2مهمترین خصوصیات اکوسیستم دریایی مخیناطق است و ففیقور عناصر غذایی در بر ساملیستم دریایی عدم نور کا مهامتکرینو ع اصولا محدوده نفوذ نور بستگی به کدورت آب دارد.علاوهبر اين مقدار املاح و ذرات معلق در آب و زاویه تابش نیز در میزان عمق نفوذ نور موْثر است.قسمت اعظم طیف مادون قرمز و ماوراء بنفش نور در چند متراولیه سطح آب جذب میشوند.در ین طیفهای نور مرئی نیز محدوده قرمزء نارنجی» زرد بت به نورآبی سریعتر جذب میگردد.نبزس نیز وس از نظر بیولوژیکی نیز نکته جالب توجه آن است که مناطق آقیانوسی در برگیرنده هزاران گونه از موجودات زنده است که هیچ وابستگی و ارتباطی با خشکی ندارد.در خشکیها ۱۱شاخه جانوری وجود دارند که تعداد در آبهای شیرین ۴۱و در مناطق دریایی و آقیانوسها به ۸۲شاخه میرسد. اثرات انسان بر اکوسیستمهای دریایی و آقیانوسها کمتر از سایر اکوسیستمها بوده است ولی آمروزه بهرهبرداریهای بدون مطالعه انسان از موجودات این اکوسیستمها باعث بروز نگرانیهایی یراری از نقاط بگرس د گردیده است از جمله میتوان به شکار بیش از حد والها اشاره نمود.از طرف دی جهان مناطق عمیق دریایی به مکانی برای دفن زبالههای اتمی یا شیمیایی خطرناک تبدیل شده است. از نظراهمیت بهداشت عمومی این اکوسیستم بهعنوان مثال :عامل بیماری کلرا در خارج از بدن انسان از وجود پلانکتونها موجود در محیط آب دریا بهعنوان زیستگاه استفاده نموده و بهحالت غیرقابل کشت باقی میماند و در شرایط دیگری مجددً به شکل قابل کشت و بیماریزابز میگردد. )۳-۸-۳انواع اکوسیستمهای آبی که میدانيم ۴/۳از سطح کره زمین را آفبراگرفته است آبهای طور بی: ن آ استم موسی ه|ک کته روی کرزهمین با جذب اشعه خورشید مانند مخزنی از گرما عمل میکند و جابهجایی خود این گرما 0۳265 ۲۳۱۱۷۸۷ ۲26 ۱6 اتولوژی انسانی و سلامت و - را به نقاط مختلف زمین هم انتقال میدهند آبها مخزنی از مواد شیمیایی نیز محسوب میشوند زیرا انواع مختلفی از مواد بهطور مداوم در آبها حل میشوند و به دریاها میریزند.انواع اکوسیستمهای آبی شامل موارد زیر هستند. ا.اکوسیستم آب شور اقیانوسها و دریاها بزرگترین و پایدارترین اکوسیستم آب شور هستند. .۲اکوسیستم آب شیرین :این اکوسيستمها بهصورت رود» جویبار قنات» چشمه ,آبگیر ,دریاچه, مرداب و نظایر آنها دیده می شوند.جوامع آبهای شیرین را میتوان به دوبخش آبهای روان و آبهای ساکن تقسیم نمود.عوامل اصلی اکولوژیکی کها بجر رتویماعات موجود در این گونه آبها (آب هایی روان) تأثیر دارند عبارتنداز سرعت جریان آببسنوعتره درجه حرارت»اکسیژن محلول در آب و ترکیبات شیمیایی موجود در آتنعدادی از خانوادههای مختلف حشرات نیز بر حسب مناطق مختلف ممکن است مشاهده شوند و کرفودخانه فیتوپلانکتون ها نیز به وفور یافت میشوند. آبهای ساکن از سمت ساحل بهسوی دریاچه ,همراه با افزایش تدریجی عمق ,نواحی مختلفی مانند ناحیه ساحلی ,ناحیه تحت ساحلی؛ ناحیه عمیق قابل تشسخیص میباشد.پلانکتونهای دریاچهای فقیرتر از دریایی هستند و عمدتاً شامل جلبکهای تک سلولی و پروتوزثرهامیباشند. اهمیت بهداشتی این اکوسیستم موجودات زنده اين دریاچهها عمدتاً شامل لاروهای حشرات» خرچنگها و ماهی قزل آلا میباشد بهدلیل درجه حرارت پائین» پدیده تجزیه موادآلی بهکندی صورت میگیرد. در موارد کمی تغییرات ناگهانی آب و هوایی که به انهنام موجودات میانجامد ناشی از تأثیر پدیدههای هوایی یا فعالیت آتشفشانها است که جو با گازهایی همچون دیاکسیدسولفور و غبار انباشته شده و مانع از رسیدن نور خورشید به زمین میشود. تغییر درکیفیت تابش نور خورشید به زمین ,نوسانات محور زمین» قرار گرفتن ابر در بين ستارگان باعث بهوجود آمدن عصر یخبندان یا گرم شدن زمین میشود.به تازگی دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که انسان باعث دگرگونی آب و هوای زمین میشود.بعهلاوه شواهدی وجود دارد که نشان میدهد رفتارهای انسانی بجز آب و هواء شرایط زیست کره را تغییر و تحت تأثیر قرار میدهد. سلامتی انسانها ودور نمای زندگی سایر موجودات زندهی کرهی زمین با این تغییرات به هم پیوسته در معرض خطر قرار میگیرد. ۵۵۲۱۳265 ۲۲۲۱۷۷ ۲226 دض فر س و ویستم بفباکوس فصل سوم :تعری ۱ واژهی دگرگونی کرهی زمین شامل پدیدههای بسیاری در ارتباط با هم است» گرم شدن کرهی زمین ,نازک شدن لایهیاوزون» کمشدن منابع حیات» کاهش و انقراض تنوع زیستی گسترش جدی آلودگی محیط زیست و بیابانزایی تغییرات کوچک و بزارگکودرسیستم که اغلب با صنعتی شدن جامعه و اکوسیستمی ناپایدار در ارتباط است.همهی وقایع در ارتباط باهم هستند و برخی تقویت کنندی دیگری است اصولیترین نوع تغییرات در کرهی زمین ,یا بخشی از آن ,انفجار جمعیت است. نه تنها تعداد جمعیت به طرزی بیسابقه افزایش مییابد بلکه نقل و مکان انسانها در سراسر جهان بهگونهی بیسابقه بخش بزرگی از تفییرات کرهی زمین خواهد بود. )۴-۸-۳اکوسیستم خشکی اایطی دارد که اکوسیستم خشکی :شرایط محیط زندگی جانداران ساکن خشکی تفاوت زیشادیر ب موجودات زنده آبزی تحت تاثیر آهنستند.برای مثال در مقایسه با خشکی کندتر گرم و سرد میشوند بنابراین تفاوت دما در زمستان و تابستان در آب زیاد نیست در صورتیکه در بعضی مناطق خشکی این تفاوت بسیار زیاد است.وجود این گونه تفاوتها سبب میشود که اجتماعات حیاتی در نقاط مختلف ااککهو تولالیوژیک در خشکیها تا حد زیادی تحت تاثیر اقلیم سطح خشکی بهم شبیه نباشد از آنج است شگفت نیست کهاکوسیستم خشکی مشابه دسرراسر جهان داررتفاع نزدیک بهم و در عرض جغرافیایی همانند قرار دارند مجموعه این اکوسیستمهای همانند بیوم نامیده میشود. )۳-٩تغایبکرواتس دیرستمها بسیاری فکر میکنند که تعادل طبیعت یعنی اینکه اکوسیستمها تغییر نمیکنند که این تصور خیلی بدور از حقیقیت است.اكوسيستمها پوبا هستند.آنها شامل موجوداتی هستند که وجود خود آنها شرایط محلی را تغییر میدهد.موجودات سپس تحت شرایطی که خود بهوجود آوردهاند مجبور بتهغیبرو یا مرگند یا محیط زیست آنها را براثر آتش سوزی ,سیل ,خشکسالی» آتشفشانی؛ فرسایش: تغییرات آب و هوایی ,زمین لرزه ی اثرات انسان (کشاورزی» صنعت.آلودگی یا شهرنشینی) ممکن است تغییر نماید.گرچه اکوسیستمها دایم در حال تغییرند ولی یک مقدار ثبات نیز در خود دارند (قابلیت بردباری و یا مقاومت به تغییرات در اثر عوامل خارجی یاترمیم خود بعد از بروز عوامل خارجی). آگر روبین هود آمروزه زنده بو او باز هم جنگل شروود را میتوانست ببیند (اگر چه خیلی کوچکتر) 0۳265 ۲۳۱۱۷۷ ۲2 1۰۳ اکولوژی انسانی وسلامت 0 و اگر نمیتوانست تمام درختان و گیاهان آن را بشناسد ولی اغلب آنها را میتوانست.این قدرت تطابقپذیری و در عین حال ,حفظ ثبات» یکی از چهرههای فوقلعاده اکوسيستمها است.در واقع اگر اکوسیستمها تاقایانبحدلیت انعطاف ندااشتمندر ماوز زنده نبودیم. دهد؟ )۹-۳- ۱در یک اکوسیستم چه اتفاقی ناگواری میتواند رخ اثر ناملایمی زیست محیطی :از آنجایی که اکوسیستمهای رسیده خود -بقاو خود -جبران هستند چرا نباید تمام فضولات خود را در محیط پس کنده نکنیم که خود محیط از عهده رفع آن براید؟ تا کنون شما باید تشخیص داده باشید که چنین ایدهای مشکلات وخیمی بهدنبال دارد. اولاء همان طوری که دیدهايم موجودات زنده.جمعیتها و اکوسیستمها همگی حد بردباری معینی دارن.ای کوسیستمها تجزیه کنندگان و وسایل لازم را برای از عهده بر آمدن بسیاری از مود شیمیایی مصنوعی تولید شده توسط انسان ندارند. ثاثاً جمعیتها نمیتوانند چنان مراحل تکاملی تغییر را بپیمایند تا اکوسیستمها بتانند این گونه مواد شیمیایی را تجزیه کرده و بسیاری از فضولات زیست محیطی را جذب کنند اما اغلب جمعیتها (بخهصوص جمعیت انسانی) این چنین تغییرات تکاملی صدها هزار سال» اگر نگوییم میلیونها سال» وقت لازم داشته وبسیاری از مردم محکوم بهگ منرد. بدین ترتیب» مشکل ما عبارت از این خواهد بود که درک کنیم چگونه ناملایمات زیست محیطی مختلف روی اکوسیستمها اثر گمیذارند در جدول ۱-۲زیر آن چیزی که ممکن است در مورد موجودات زنده.جمعیتها و اکوسیستمها؛ در صورتی که یک یا چند حد بردباری از حد خارج شود اتفاق افتد خلاصه شده است. یجه نتت در شوند ممکن اس جهددرول ناملایماتی که ممکن است سبب تغییرات نشان داده شد نیلدوان ب س خلی» یکسا رزمثله.آتشفشانی» طوفان ,گرد باد خش لاسی تصادفات طبیعی یا زمین شن یا آتشسوزی حاصله از رعد و برق بهوجود آیند. ناملایمات همچنین در نتیجه اعمال انسانی مثل صنعتی شدن ,شهرنشینی» حمل و نقل» کشاورزی» و سایر عملیات مربوط به زمین حادث میشوند. ۵۵۳۱۳265 ۲۲۱۷۷ ۲226 ۷۳ فصل سوم :تعریف اکوسيستم و بیوسفر 7777 جنول )۱-۳چند اثر ناملایمی زیست محیطی -تغییرات فیزیولوژیکی و شیمیابی -زاد و ولد اندک یا هیچ -نقیصههای تولد (اثرات ناقص الخلقهزایی) -اختلال روانی -نقیصههای ژنتیکی اثرات جهشی ژنتیکی) -سرطانها ( اثرات سرطانزابی) ۳ -مرگ | پیره جوان و -تغییر در بافت جمعیت -اقزایش بیش از ضعیف ممکن است بمیرند ) کنندگان طبیعی آنها از بین رفته یا کم -از بین رفتن تنوع و تطابقپذیری ژنتیکم شده باشند. -انتخاب طبیعی افراد مقاوم ژنتیکی اهکهادهش جمعی ۰ت -تغییرات در انرژی خورشیدی وارده -تغییرات در گرمای خارج شده -اختلال در جریان آنرژی -تغییرات در شبکههای غذایی و ترکیب -ازدست دادن گونههای حساس -اختلال در چرخه های شیمیابی رقابتها -پایداری نقصان یافته -وارد کردن مواد مصنوعی جدید -تراوش ها(نتقال از چرخههای بسته به بز) -بازگشت به مرحله ابتدائیتر توالی شیمیثی -تنوع گونههای پست -زیستگاه ها و زیست خوان های -سادهگرایی -شبکههای غذایی سادهتر كِ -سقوط تمام یا جزئی از ساختماه اکوولعوژیمکیلکاندرکداکوسیستم )۰-۳اختلال دجرریان انرژی یک نفس عمیق بکاشیحد.تمشماالاً میدانید کحهدود ۰۲درصد هوا از مولکولهای اکسیژن با( دو ,آت(م)) تشکیل شده است.یک مولکول خیلی مهم دیگر در اتمسفر اوزون با سه اتم اکسیژن میبرد.با این حال ,اين ماده شیمیایی سمی برای زندگی و سلامت شما خیلی مهم است. یک مقدار کم 70100آوزون در استراتوسفر پایینی (یک قسمت از اتمسفر ,حدود ۰۲تا ۰۵کیلومتر ۵۳۳265 ۳۱۱۷۷ ۲122 1۰۳ اکولوژی انسانی و سلامت 0 بالای سطح زمین) یافت میشود.اگر تمام اوزون موجود در استراتوسفر با فشار معمولی اتمسفر به هم را بهوجود میآورد ۳.این حال این پوسته نازک آوزون در فشرده میشد.لایهای به ضخامت یک سکه ماورای سر شما که لایه اوزون نامیده میشود اثرات شگفتی دارد.این لایه باتسویه ۹٩درصد پرتو مضر و یا آنرژی زیاد ماورای بنفش خورشید بهعنوان یک سپر حیات عمل مینماید این عمل جذب پرتوماورای بنفشاوزون کمک به گرم نگه داشتن استراتوسفر نیز میکند. داشت: اهد و بر عمده زیر راخ در رنات ثوزو اه آ کته تهیسازی لای ۱افزایش تومور سیاه زیر پوست» اغلب سرطانی و کشنده است. .۲افزایش یک نوع معمولا غیرمهلک سرطان پوست که هم اکنون هر ساله ۰۰۰۰۰۲نفر را در ایالات متحده مبتلا میکند. .۳اثرات زیانآور روی گیاهان و جانوران شامل گیاهان و جانوران مهم در کشاورزی با ابعادناشناخته ۴تغییرات غیرقابل پیشبینی در آب و هوای اقلیمی جهان در سالهای اخیر تعدادی از دانشمندان اظهار عقیده نمودند که برخی از اعمال انسان میتواند لایه آوزون را کاهش دهد.جنگ هستهای در مقیاس بزرگ.احتمالا قسمت اعظم لایه اوزون را از بین میبرد. کت بهعلاوه سه عامل هدید کننده دیگر نیز شناخته شدهاند: ۱تزریق مستقیم اکسید های ازت ( 6۷۱(,و ( )6۷۱در طبقه اوزون توسط هواپیماهای مافوق صوت ۲انتشار به طرف بالای فلوئورکربن (فریون) از قوطیهای اسپری ایروسل و یخچالهای برقی و دستگاه تهویه هوا در لایه آوزون ۳انتشاربه طرف بالای اکسیدنیترو ( )0,1۱از فسادباکتری کودهای ازتی در لایه اوزون در هصرورت هنگامی که اين مواد شیمیایی (یا سایر تشکیل شده از آنان) تتحتأثیر پرتوباانرژی زیاد ماورای بنفش قرار ی گیرند.میتوانند بدل به فرمهای واکنشپذیر قوی شود که قادر خواهند بوداوزون را نابود سازند.نحوه این واکنشپذیری بدین ترتیب است که یک واکتش زنجیرهای بهوجود میآید که هر مولکول از این مواد شیمیایی میتواند هزاران ملکول اوزون را بدل به گازاکسیژن ()0: نماید.بهترین تخمین تا کنون نشان میدهد که لایه اوزون میتواند ۵تا ۵۲درصد در طول یک دوره 0۳265 ۲۲۱۱۷۷ ۲226 مج ؟ فر سم و ویست بیفیاکوس فصل سوم :تعر ۳۰ ۰۵۱ ۰ساله توسط این مواد نقصان حاصل نماید.بهخاطر اينکه ما راجع به اتمسفر خیلی کم می دانیم این پیشبینیها بر اساس مدلهای نظری و نه براساس اندازهگیریهای تجربی به عمل آمده است.در هر حال ,تعدادی از دانشمندان ارزش این مدلها را تأیید کردهاند.اندازهگیری مستقیم برای رد و یا اثبات این مدلها نمیتواند صورت پذیرد زیرا مقداراوزون در استراتوسفر در روزه فصل و در ملیطولکشد تا یک عرضهای جغرافیایی مختلف و یا فعالیت خورشید فرق میکند.حداقل ۰۱سا اثمرعنی دار جلوه گر شود یعنی زمانی که ممکن است خیلی دیر باشد.خسارات بیشتر در ۰۱تا ۰۲ سال دیگر توسط مواد شیمیایی که هماکنون در فضا رها شده و بعد از آن مدت به لایه اوزون خواهند رسید نیز محتمل است. تأثیرپذیری هواپیماهای مافوق صوت روی لایه اوزون؛ بههمراه آلودگی صوتی بیش از حدی که این هواپیماها ایجاد میکنند و این حقیقت که آنها از نظر اقتصادی مصیبت بار هستند.باعث شد ککهنگره آمریکا توسعه ایگنونه هواپیماها را در ایالات متحده متوقف نماید.برای اولین بار ایالات متحده دست رد به سینه تکنولوژی زد کاهمکان عملی بودن آن وجود داشت.به هر حال ,فشارهای سیاسی برای از سرگیری این برنامه ادامه دارد.چند هواپیمای مافوق صوت متعلق به کشورهای دیگر که هم اکنون پرواز میکنند تهدید چندانی برای لایه اوزون نیستند.مگر اين که تعداد آنها افزایش یابد.هواپیماهای نظامی نیز نسبتا خطر چندانی ندارند.زیرا آنان در استراتوسفر به اندازه هواپیماهای تجاری باقی نمانده و به ندزه نان انرژی مصرف نمیکنند. در چند سالهاخیر.استفاده از فلوئورکرین سریعا افزایش یافته است.یک میلیارد کیلوگرم از آن در در جهان تولید شد که نصف این مقدار تولید تعلق به ایالات متحده داشت.حداقل ۵میلیارد ۴ کیلوگرم فلوئورکربن هم اکنون در فضا رها شده که در دهههای آینده در استراتوسفر منتشر میشود. فاده از ان متوقف شود.در ۸۷۹۱آژانس حفاظت محیط زیست آئین ستهم حااضر ارن مر د ز اگ حتی نامههایی برای عدم استفاده از فلوئورکرین در اسپریها در ایالات متحده به جز چند مورد ضروری؛ وضع نمود.کانااه سوئد و دانمارک نیز آئیننامههای مشابه وضع نمودند.چنین تحریمی (بههمراه تحریم هواپیماهای مافوقصوت) سبب رنجش اندکی میشود زیرا آنان برای بقا و کیفیت حیات ضروری نیستند.بهعلاوه جایگزینی آنان سهل است.مثل استفاده از هواپیماهای سریع (اما زیر سرعت صوت) و قوطیهای اسپری که با پمپ یا مواد شیمیایی دیگر عمل مینمایند (گرچه ایمنی این مواد ۵6۳۱۳269 ۲۲۲۱۷۷ ۲226 1۰۳ اکولوژی انسانی و سلامت ده 5 شیمیایی نیز باید قبل از استفاده همه جانبه کنترل شود امیدورم که سایرملل جهان نیز تحریمی مشابه اعمال نمایند» تا آنجا که نشانههایی از به خطر افتادن لایه اوزون در دست نباشد. حدود ۸۲درصد فلوئورکربن تولید شده در ایالات متحده برای استفاده در وسایل تهویهها و یخچالها بهکار میرود.تحریم استفاده از فلوئورکربن برای چانسینتفادههایی مشکلات جدی به دنبال خواهد داشت.برودتسازی برای حفظ غنا ضروری بوده و دستگاههای تهویه هوا در آب و هوای گرم بهطور همه جانبه استفاده میشوند.دانشمندان امیدوارند که جانشینی برای فلوئورکربن و برای ایگنونه استفادهها بيابنده اما تا آن موقع تحریم فلوئورکرین برای ایگنونه استفادهها بتهاخیر خواهد افتاد.آسیبرسانی به لایه اوزون.در نتیجه استفاده جهانگیر از کودشیمیایی ازته.باعث ایجاد دنیا حدود ۳م۶یلیارد کیلوگرم کود ۷ل۴ ۹سا .۱در مشکلات جدی علمیء سیاسی و اخلاقی شده است ازته استفاده نمود و این رقم تا سال ۰۰۰۲به حدود ۸۱۱تا ۲۷۲میلیارد کیلوگرم افزایش یافته بود.اگر اکسید نیترو آزاد شده از کود ازته روی لایه اوزون اثر بگذارده ما مجبور خواهیم شد که بین تحریم یا کاهش استفاده از کود شیمیایی (و بدین قرار بگناريم میلیونها نفر از گرسنگی بمیرند) پا ادامه استفاده از آن با افزایش سرطان پوست و امکان اثرات مضر روی محصولات کشاورزی و آب و هوای جهانی یکی را انتخاب کنیم. هواپیماهای مافوق صوت.فلوئورکرین و کودها تماما بهخاطر کمک به مردم بهوجود آمدند.در زمان بهوجود آوردن آنان اثرات احتمالی آنان بر محیط زیست ناشناخته بود.عواقب حاصله هشداری میدهد.گرچه سوء نیتی ,از قبل در کار نبوده ان ش را نسفر است که خطرات دراز مدت دخالت در اکو است.خوشبختانه» این هشدارهای اولیه مارا وادار میسازد که نظارتی بر مواد شیمیایی کنونی (آینده) رها شده در اتمسفر داشته باشیم.کاهش اوزون میتواند بهعلت استفاده همه جانبه مواد شیمیایی قرار (بهصورت گازی موجود در اتمسفر 4مواد شیمیایی بیاثر (بدون واکنش و مایل به ماندن در اتمسفر) و موادشیمیایی غیرمحلول در آب (باباران از اتمسفر خارج نشود) باشد.پیام اکولوژی این است که وقتی حفظ لایه با ارزش آوزون مدنظر است» همه باید بیش از حد محافظه کار باشیم. )۱-۳اختلال چرخش اکسیژن ؛ ازت و فسفر ارخر دهه ۰۶۹۱یک حکایت اکولوژیکی همه جاگیر خندبر خوش شروع کنایمو د بگذارید با چ ۵6۳۱0۳265 ۲۲۲۱۷۷ ۲226 «ص فر سم و ویست بیفیالوس فصل سوم :تعر ۱5۱ نوید از آن داشت که با سوزاندن سوخت فسیلی ممکن است اکسیژن ما تمام شود.ما مواجه با چندین مشکل جدی اکولوژیکی هستیم؛ولی خفگی همگانی ناشی از تمام شدن اکسیژن یکی از آنها نیست البته» مقدار اکسیژن ثابت خواهد ماند.اکسیژن مصرف شده توسط حیوانات باکتریها و فرایندهای تنفسی با اکسیژن رها شتدهوسط گیاهان بری و دریایی در اتمسفر بههنگام فتوسنتز تقریبا جبران اکسیژن فعلی به نظر میرسد که از ۱٩۱۰تاکنون تغییر نکرده است.بهعلاوه به ار دد. ق ش ماهد خو تد. س زیا اایت تمشکییلدهد.میزان کلی آن بینه یژن سا را اصدک هو خاطر اینکه ۰۲در سوزاندن تمام سوخت فسیلی تا کنون فقط حدود //۷درصد اکسیژن موجود را مصرف کرده است.حتی سوزاندن تمام سوخت فسیلی ذخیره شده حدود ۲۸درصد اکسیژن را مصرف میکند. اکسیژن ما تمام نخواهد شد اما چنین امری برای برخی از ماهیها وسایر موجودات مصرف کننده اکسیژن چند درباچه و رودخانه با جریان کند صادق نیست.چنین اختلافی درچرخش اکسیژن ناشی از اضافه بار چرخههای ازت و فسفر در چند اکوسیستم دریایی است.برخی از ترکیبات ازت و فسفر بهطور طیبعی فرسایش حاصل کرده و در فرایندی که موسوم به پر غذایی یا انباشتگی خوراک آب است,وارد دریاچه میشود.اما چنین پرغذایی طبیعی میتواند توسط غنی نمودن مصنوعی ناشی از چند فعالیت انسانی شتاب پیدا نماید. چنین اعمالی عبارتند از :جریان فاضلابهای که از کود شیمیایی و حیوانی درزمین» افزایش فاضلاب ناشی از کشاورزی.استخراج معدن» ساختمان سازی.استفاده غیرمنطقی از زمین» دفع فاضلاب شهری و پس آب رختشوبی و بهمیزان کمتر.محلول شدن اکسیدهای ازت به هنگام سوزاندن سوخت فسیلی در اتومبیلهاء نیروگاه ها وکورههای خانگی ,ازت و فسفر مواد غذایی ویژهی گیاهان هستند و هنگامی که به میزان زیاد در دسترس باشند میتوانند باعث رشد افزون نباتات دریایی مثجللبک سبز و آبی شوند.اين چنین رشد اضافی سپس مرده و به کف دریاچه میافتد.باکتریهای مصرف کننده اکسیژن این توده عظیم جلبک را تجزیه نموده و در این فرایند اکسیژن محلول در آب کدفریاچه را آلوده میکند. چنین امری باعث از بین رفتن ماهیها شده و بیشتر سبب کاهش اکسیژن میشوند زیرا کنند.اگر چنین اضافه بار مواد غذایی ادامه پیدا جززیه باکتریها باید یک مقداری ماهی مرده رات نی مختل و آب گندیده و تقریباً خالی از حیات میشود. اچه رییی در دمیا نماید.تمام چرخه شی 0۳265 ۲۳۱۱۷۸۷ ۲226 ۱0 اکولوژی انسانی وسلامت 7۳ )۳-۳اختلال چر خه های شیمیابی در زنجیره های غذایی با مصرف مواد شیمیایی مصنوعی زمانی ٩نفر از ۰۱نفر جمعیت جزیره برنئوی شمالی (آکنون ایالتی در اندونزی) مبتلا به مالاریا (مشابه د.د.ت) برای نابود کردن دارین ل ب یشی دمپا بودند.در ۵۵۹۱سازمان بهداشت جهانی شروع به س پشههای حامل مالاریا نمود.برنامه خیلی موفقیتآمیزبود و اين بیماری را ريشه کن کردم اتفقات دیگری شروع به رخ دادن نمود.به اضافه پشههاء دیلدرن سایر حشرات نظیر مگس و سوسک خانگی ریز از بین برد.جزیره نشینان خوششد حانلد.امماابعردمولکهای کوچک خانگی نیزکهاز حشرات دیزند.با رنمرده تغذیه کرده بودند» نیز مردند.سپس گربهها بعد از خمواردرنمولکهای مرده آنمها مردن گربهها جمعیت روز افزون موشهای جنگل نزدیک شروع به رژه رفتن در دهات نمودند.اکنون مردم در معرض تیفوس حملشده توسط ککهای روی بدن موشها قرار گرفتند.خوشبختانه این اما به اضافه چیزهای دیگر ,سقف پوشالی برخی از خانهها شروع به ریختن نمود.دیلدرین همچنین باعث به هلاکت رساندن زنبورها و سایر حشراتی که از یک نوع کرم ابریشم که تحت تأثیر دیلدرین قرار نگرفت» تغذیه مینمودند شد. با مردن اغلب شکارچیان خود جمعیت کرم ابریشم شروع بهافزایش نموده و به غذای مورد علاقه که واقعه موفقیتآمیز است خود یعنی بر گ سقفهای پوشالی پرداختند.در مجموع.داستان برنئویک طیما آنلاریا ريشه کن واثرات جپنبییشبینی نشده تحت کنترل در آمدند اما این داستان نتایج پیشبینی نشده دخالت انسان را در اکوسیستم نشان میدهد. ۵۵۲۱۳265 ۲۲۲۱۷۷ ۲226 فصل چهارم با اکولوژی -توسعه پایدار ۵۳۳265 ۳۱۱۷۷ ۲۱122 فصل چهارم :بط نس با اولوژی توسعه پیدا ۳۰4 )۲-۴رابطه سلامت انسان با اکولوزی -توسعه پایدار نتسکهان بهعنوان بخشی از اکوسیستم خود در نظر شناخت کامل سلامت مستلزم آنا اس س.یستم انسانی علاوهبر محیط زیست طبیعی» شامل همهی ابعاد زیست انسان ساخت کوشود گرافته از جمله محیط فیزیکی؛ شیمیایی؛ زیستشناختی وروان شناختی و بهطور خلاصه فرهنگ ما وهمهی دستاوردهای آن است.بیماری هم جزو اکوسیستم انسان است.سلامت برابر نظریهی بوم شناختی به عنوان حالت تعادل پویا بین انسان و محیط زیست او در نظر گرفته میشود.انسان با ایجاد تفییرات مداوم در محیط زیست و اکوسیستم بهوسیلهی کارهایی مانند صنعتیشدن» شهرنشینی ,جنگلزدایی» آمادهسازی زمینهاه ساختن نهرها و سدها برای ابیاری» خطر بهداشتی تازهای برای خود میآفریند. مثلاً در هندوستان بزرگترین خطر برای سلامت مردم درحال حاضر رشد مداوم و برنامهریزی نشدهی شهرنشینی» رشد زاغهسازی و نابود کردن محیط زیست است که در نتیجهی آن بیماریهایی که زمانی بیماری روستایی فرض میشدند (مانند فیلاریوز و جنام) در شهرها ابعادی خطرناک یافتهاند و تعدادی از عوامل بیماریزامانند مالاریا و کالاآزار که پیش از اين با آنها الا مبارزه شده بود دو باره باز گشتهاند.علل این امر را باید دگرگونی در اکولوژی انسانی دانست. نتیجهی تجاوز انسان به چرخهی بوم شناختی» باعث افزایش بیماریهای مشترک انسان و جانوران مانند -711725761که یک بیماری جنگلی است -هاریء تب زرد ابلهی میمونی تب لاسا و...بوده است. فاجعهی نشت گاز در سال ۴۸۹۱در شهر بوپال هندوستان خطر استقرار صنایع در مناطق شهری را خاطر تشان میسازد و فاجعهی هستهای چرتوبیل (در اتحاد شوروی سابق) در آوریل ۶۸۹۱نمونهی آلودگی محیط زیست است.ساختمان سدها و سیستم آبیاری و دریاچههای ور دستآ که ا ا یگری دی مصنوعی نقاط ضعف اکولوژیک ایجاد کرده که محل مناسبی برای تخم ریزی پشههاء رشد حلزونها وانتشار فیلاریوزء شیستومیاز وانسفالیت ژاپنای