Aardrijkskunde Examen 1 PDF

**[Aardrijkskunde examen 1 ]** **Hoofdstuk 1: 24/7** Zuidelijkhalfrond =\> zomer Noordelijkhalfrond =\> winter → In het N zijn de dagen korter dan dan in het Z Dagboog: beschijft de weg van de zon aan de hemelkoepel van oost naar west Hemelkoepel: de hemel boven de horizon is als een halve bo...

**[Aardrijkskunde examen 1 ]** **Hoofdstuk 1: 24/7** Zuidelijkhalfrond =\> zomer Noordelijkhalfrond =\> winter → In het N zijn de dagen korter dan dan in het Z Dagboog: beschijft de weg van de zon aan de hemelkoepel van oost naar west Hemelkoepel: de hemel boven de horizon is als een halve bol v/d aarde Zenit: punt op de hemelkoepel, loodrecht boven de waarnemer Culminatiehoogte: de max zonnestand per dag, in het NHR staat de zon in het Z Poolster of Polaris: enige ster die onbeweegelijk boven de noordpool, loodrecht op de zenit staat  Dagelijkse beweging van de zon en andere hemellichamn aan de hemelkoepel is een schijnbeweging ten gevolge van een echte beweging, aardrotatie. De beweging van de aarde rond de zon, aardrevolutie Aarde draait rond de aardas van west → oost 1 omwenteling duurt 24uur = een zonnedag Tijd tussen 2 opeenvolgende culminaties van een verafgelegen ster en bedraagt 23uur 56 minuten en 4 seconden Zonnetijd= lokale tijd de positie van de zon aan de hemelkoepel betaalt de lokale zonnetijd. Wanneer de zon haar culmitatiehoogte bereikt, is het 12u lokale tijd of middag. Tijdzones berekenen 1. 2. 3. - - - #### **A. Tijd in New York bij vertrek:** Bij vertrek om 22:00 uur Belgische tijd: #### **B. Vluchtduur:** Als de vlucht **8 uur** duurt, tel je dit op bij 16:00 uur in New York: → aarde opgedeeld in tijdzones= 24 stroken of uurgordels theoretische uurgordel= referentie tijd ( 360°/ 24= 15°) Lengte van een echte jaar= 265 dagen, 5uur, 48 minuten, 46 seconden Pooldag: de zon blijft boven de horizon staan en blijft het 24 uur licht Poolnacht: de zon komt niet boven de horizon en blijft het 24uur donker 22/9 tot 22/3 → 183 nacht en dan 183 dagen licht → in het noorden In het zuiden is het het omgekeerde Deze vinden plaats ten N v/d NPC en ten Z v/d ZPC Op 22/9 en 22/3 is het op de hele aarde 12U dan en 12U nacht op de evenaar is dit altijd invalshoeken: **22 juni**: Zomerzonnewende op het noordelijk halfrond. - - - **22 december**: Winterzonnewende op het noordelijk halfrond. - - - (verschillende lijnen op de aarde kennen) baan van de aarde: eclipticavlak: de jaarlijkse schijnbare zonnebaan aan de hemel Aphelium: begin juli, de aarde staat het verst van de zon Perihelium: begin januari, de aarde staat het dichts bij de zon  Een equinox is een moment in het jaar waarop dag en nacht overal op aarde ongeveer even lang zijn, elk ongeveer 12 uur. Dit gebeurt omdat de zon dan loodrecht boven de evenaar staat. Er zijn twee equinoxen per jaar: Lente-equinox: Rond 21 maart (begin van de lente op het noordelijk halfrond). Herfst-equinox: Rond 23 september (begin van de herfst op het noordelijk halfrond). Een **zonnewende** is wanneer de zon haar meest noordelijke of zuidelijke positie bereikt ten opzichte van de **evenaar**. 1\. Zomerzonnewende (rond 21 juni): - - - ### 2. Winterzonnewende (rond 21 december): - - - **Kort verschil met equinox**: Bij een **zonnewende** is er een groot verschil in dag- en nachtlengte, terwijl bij een **equinox** dag en nacht ongeveer even lang zijn. Schijngestalte: Maan ziet er niet altijd hetzelfde uit, de gedaantewisseling is maar schijn we zien de maan als weerkaatsing v/h zonlicht verschillende maan fasen: - - - - Zoneclips: k vindt plaats wanneer schaduwkegel van de maan de aarde raakt op een welbepaalde plaats. → kan enkel bij een nieuwe maan Maaneclips: Of maansverduistering vindt plaats wanneer de schaduwkegel van de aarde de maan tijdelijk bedekt. → kan enkel bij volle maan  Omloop van de maan Siderische omlooptijd: 27,3 dagen Synodische omlooptijd: 29,5 → De maan draait rond de aarde rond de aarde in dezelfde zin als aardrotatie Getijden Wanneer zeeniveau stijgt= vloed Een dalend zeeniveau = eb getijden worden veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de maan als gevolg ervan vloeit water naar de beide zijden van de aarde die in lijn staan met de maan. aantrekkingskracht zon speelt ook een rol **Springtij** is het moment waarop het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is, veroorzaakt door de gecombineerde zwaartekracht van de zon en de maan in één lijn (bij nieuwe of volle maan). **Doodtij** is het moment waarop het verschil tussen hoog- en laagwater het kleinst is, omdat de zwaartekracht van de zon en de maan elkaar gedeeltelijk tegenwerken (bij halve maan). **Hoofdstuk 2: Time lab** Geologische tijdschaal: referentiekader dat begint bij het ontstaan van het zonnestelsel en de aarde De geologische tijdschaal wordt van onder naar boven gelezen → van oud naar jong Relatieve datering: geologische lagen gaan van jong naar oud, eert worden horizontale lagen afgezet, daarna kunnen ze geplooid of hellend worden of breuken en intrusies ontstaan  geologische structuren door tektonische activiteiten ontaan vaak breuken 2 gesteente verschuiven → Deze breuken zijn jongr dan het gesteente waar ze doorheen lopen syncline: een plooi in een u-vorm anticline: de buik van de plooi wijst naar boven gidsfossielen: planten en dierenresten die een groot verspreidingsgebied hebben en niet zeldzaam zijn om aan de hand van deze fossielen verschillende lagen te dateren Massa-extinctie: einde van een geologische periode oorzaken: - - - Boringen in ijskappen geven wetenschappers een duidelijk beeld van hoe het klimaat doorheen de jaren evolueerde oorzaken klimaatveranderingen: - - - Aarde werd 4,5 miljard geleden gevormd, leven pas aanwezig nadat temperatuur gedaald was + voldoende water + genoeg zuurstof in de atmosfeer → evolutie planten en dieren nog volop aan de gang Hoe heeft de geologische onderzoek bij huidige maatschappelijke uitdagingen geholpen? = Het onderzoek naar grondstoffen, zoals mangaanknollen en zeldzame aardmetalen kan regio's zoals Europa minder afhankelijk maken van andere regio's