Leereenheid 17 Mensen met een beperking PDF
Document Details
Uploaded by UserReplaceableStream1983
CIOS
René Rosalina
Tags
Summary
This document provides information about various health conditions, including chronic diseases like diabetes and strategies for supporting people with disabilities. It covers topics such as overgewicht (overweight) in children and adults, factors contributing, and necessary considerations for sports and physical activity.
Full Transcript
LEEREENHEID 17 MENSEN MET EEN BEPERKING © René Rosalina 17.1 Chronische aandoeningen Chronische aandoeningen: diabetes, obesitas, hoge bloeddruk, COPD ( = longaandoeningen) en reumatische aandoeningen. Overgewicht en obesitas BMI van 25 tot 30 betekent overgewicht....
LEEREENHEID 17 MENSEN MET EEN BEPERKING © René Rosalina 17.1 Chronische aandoeningen Chronische aandoeningen: diabetes, obesitas, hoge bloeddruk, COPD ( = longaandoeningen) en reumatische aandoeningen. Overgewicht en obesitas BMI van 25 tot 30 betekent overgewicht. BMI boven de 30 betekent obesitas. Steeds vaker wordt ook de buikomvang meegerekend vanwege het slechte vet op die plaatsen. Vrouwen: overgewicht bij buikomvang méér dan 88 cm Mannen: overgewicht bij buikomvang van méér dan 102 cm Website: https://www.voedingscentrum.nl/nl/bmi-meter.aspx © René Rosalina Overgewicht in Nederland Situatie: Ruim 40 % vanaf 4 jaar oud heeft overgewicht. Ruim 10 % vanaf 4 jaar heeft ernstig overgewicht. (m.n. Turkse kinderen) Oorzaken bij kinderen: 1. Minder buiten spelen, méér computergebruik. 2. Veranderd eetpatroon. (ongezonder) (zie tabel op blz. 561/562) 3. Erfelijkheid © René Rosalina Merendeel van de wetenschappers wijt overgewicht aan een combinatie van de volgende factoren: Aanlegfactoren Lichamelijke factoren Sociale en fysieke omgeving Veranderd eetpatroon Onvoldoende lichaamsbeweging Medicatie Psychosociale factoren (stress) © René Rosalina Ziektelast van obesitas Grootste bedreiging voor de gezondheid: 1. Roken 2. Obesitas: risico’s: > hartinfarcten > diabetes type 2 > beroertes > psychosociale problemen (pestgedrag, faalangst) © René Rosalina Afvallen: voeding en bewegen Hoe? Informatie verzamelen over aantal kilocalorieën dat je binnen krijgt en hoeveel je nodig hebt. Actiever worden en minder zitten, méér staan, méér bewegen. (wandelen, boodschappen doen, klussen, tuinieren) Sporten is ook belangrijk: activiteiten gericht op uithoudingsvermogen (cardiotraining) en krachttraining. filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=u2NsvVmnars © René Rosalina Diabetes Eén van de vijf grootste gezondheidsproblemen is diabetes. (Type 2 komt bij 90% van de diabetici voor.) Aantal Nederlanders met diabetes: 1.000.000 filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=DNRpSl7QXko Rangnummer Aandoening Aantal 1 Nek- en 1.982.300 rugklachten 2 Artrose 1.199.100 3 Diabetes mellitus 1.111.000 4 Angststoornissen 1.046.300 5 Contacteczeem 961.700 Bovenstaande aandoeningen verwijzen naar de website van de overheid. © René Rosalina Vormen van diabetes Diabetes type 1 Diabetes type 2 Zwangerschapsdiabetes filmpje: https://www.youtube.com/watch?annotation_id=annotation_187781&feature=iv&src_vid=RUMuhvZqKCo&v=qdQ5_ZZ1d_Y Voor de BOS-coördinator is vooral diabetes type 2 van belang. Diabetes type 2: Sluipende ziekte (Begint met milde klachten.) Lichaam maakt te weinig insuline. Insulineproductie door de alvleesklier neemt steeds meer af. Erfelijkheid speelt een rol. Ontstaan van type 2 wordt sterk bepaald door leefstijlfactoren. Bij méér dan 80% van de diabetici type 2 komt overgewicht voor. © René Rosalina Te hoge ( = hyper) of te lage bloedsuikerspiegel ( = hypo) Bij sport gaat het meestal over een te lage bloedsuikerspiegel. Kan ontstaan bij zware inspanning, niet genoeg of te laat eten en te veel insuline. Kenmerken hypo: Plotselinge heftige honger Hoofdpijn Transpiratie Bleekheid Verwarring, wisselend humeur, vreemd gedrag Trillerig Duizeligheid Vermoeidheid Oplossing: Snel iets zoets eten of drinken. (b.v. druivensuiker) © René Rosalina Kenmerken hyper: Veel plassen Continu dorst hebben Vermoeidheid Misselijkheid, braken Algeheel gevoel van malaise Adem die ruikt naar aceton © René Rosalina Belang van sporten voor diabetici: 1. Vermindert de kans op complicaties. 2. Door sport vermindert de insulinebehoefte met 30 tot 50%. 3. Sport verbetert de insulinegevoeligheid. 4. Sport draagt bij aan bewuster omgaan met bloedglucoseregulatie. 5. Bewegen = afvallen = positieve invloed op diabetes. filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=o7xzJzu51oI https://www.youtube.com/watch?v=bw3RhEcSg8A https://www.youtube.com/watch?v=gDtocXuWzEo © René Rosalina Longaandoeningen In Nederland lijden ruim 1 miljoen mensen aan een longziekte. Oorzaken: > vergrijzing > rookgedrag Meest voorkomende longaandoeningen: 1. Astma ( = ontsteking van de longen) filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=BPGKzUQOm6Q 2. COPD ( = Chronic Obstructive Pulmonary Diseases) 3. Chronische bronchitis 4. Longemfyseem © René Rosalina Symptomen van astma Benauwdheid Hoesten Piepende ademhaling Kortademigheid Gebrek aan energie Astma treedt aanvalsgewijs op. Meestal onvoorspelbaar. © René Rosalina COPD ( = Chronic Obstructive Pulmonary Diseases) Beschadiging van de longen. Twee vormen van COPD. 1. Chronische bronchitis (toename slijmvorming, hoesten, beschadiging longen, benauwdheid) 2. Longemfyseem (longblaasjes beschadigd, blijvende schade, uitgerekte longen, benauwdheid) filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=0sXn_Qmx68E Ongeveer 600.000 mensen in Nederland hebben COPD. filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=Ggwb9tB7-4M © René Rosalina Epilepsie Plotselinge verandering van de elektrische activiteit van de hersenen. Ontstaat meestal vóór het 25e levensjaar. Komt voor bij 1 op de 150 tot 200 mensen. Oorzaken: meestal onduidelijk Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van epilepsie: > erfelijke factoren > allerlei vormen van hersenbeschadiging als gevolg van zuurstoftekort rond bevalling, stofwisselingsstoornis, tumor, infectie, vergiftiging e.d. Symptomen: - sterk individueel bepaald filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=MqEZO5ACKrw https://www.youtube.com/watch?v=jM8_2mm0DMc https://www.youtube.com/watch?v=Ars8GHGM4FA Zie ook blz. 572 t/m 576 © René Rosalina 17.2 Motorische beperkingen Amputatie: geheel of gedeeltelijk ontbreken van een lichaamsdeel. (arm of been) 1. Aangeboren 2. Niet – aangeboren: door ongeval of door amputatie vanwege diabetes mellitus Fantoompijn Gevoel dat het geamputeerde deel nog aanwezig is. (jeuk, pijn, kou, warmte) Dwarslaesie Beschadiging van het ruggenmerg, meestal door een ongeval. (Jaarlijks toename van 400 tot 500 personen.) Oorzaken: verkeersongelukken (35%), ziekte en/of medische behandeling (18%), sportongevallen (15%), bedrijfsongevallen (13%), vallen van grote hoogten (9%), overige oorzaken (tumoren, schot- of steekwonden) 10% filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=JiJBCIATJZk © René Rosalina Sporten met een dwarslaesie Bloedtoevoer naar actieve spieren blijft gering door de niet normale fysiologische reactie op inspanning. Gevolg: enorme vermoeidheid Bij mensen zonder dwarslaesie neemt de toevoer van bloed naar niet actieve spieren af, waardoor de actieve spieren méér bloed krijgen. filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=Vr2cMxxHbnE https://www.youtube.com/watch?v=JSSTD8r5Aio © René Rosalina 17.3 Zintuiglijke beperkingen Auditieve beperking In Nederland ongeveer 575.000 mensen met matige tot ernstige gehoorproblemen. (gehoorapparaat) Ook 175.00 mensen met lichte gehoorproblemen. filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=Tob5rYks7GE Dovensport: - Eigen cultuur - Opgericht in 1926 (Vanaf 2009 zelfstandig geworden, losgemaakt van Gehandicaptensport Nederland) filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=dIwBF6Pg3Gk https://www.youtube.com/watch?v=KXy1Xhy-eg0 https://www.youtube.com/watch?v=HOkgGgKn1So https://www.youtube.com/watch?v=gQRyjtz7gV0 Beweegtips auditieve handicap: zie blz. 583/584 © René Rosalina Visuele beperking Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland hebben een matige of ernstige visuele beperking. > 76.000 blinden > 222.000 slechtzienden De aantallen nemen wereldwijd toe als gevolg van diabetes. filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=R2LVP44GkMA https://www.youtube.com/watch?v=UXdg0qZvK3g https://www.youtube.com/watch?v=pM6Ir2-9Hrc © René Rosalina Visuele beperking (vervolg) Enkele beweegtips voor het werken met visueel beperkte deelnemers: Maak oriëntatiepunten in alle ruimten. (kleedruimte, sportzaal e.d.) Zorg voor vaste loopwegen, vaste dagindeling. Geef sporters een vaste plaats in het kleedlokaal. Vertel regelmatig wat er te zien valt. Gebruik je stem duidelijk met voldoende volume en maak gebruik van auditieve signalen. (rinkelballen) Zorg voor goede verlichting en gebruik fel gekleurde materialen. Let scherp op veiligheid. © René Rosalina 17.4 Verstandelijke beperking Zéér heterogene groep, die begeleiding en ondersteuning nodig heeft. Varieert van slechts enkele uren per week financiële ondersteuning tot 24 uurs volledige zorg. Aantal mensen in Nederland met een verstandelijke beperking ligt tussen de 100.000 en 120.000 Niveauaanduiding Dit wordt aangegeven met het IQ (Intelligentie Quotiënt). Standaard is 100. Niveau-aanduiding IQ Typering Lichte verstandelijke beperking 50 - 70 Kunnen zich redelijk zelfstandig redden. Matige verstandelijke beperking 20 - 50 Veel ondersteuning nodig. Ernstige verstandelijke beperking < 20 Op alle gebieden intensieve ondersteuning nodig. filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=7K_OetZNmD4 https://www.youtube.com/watch?v=vTOaAu57Xm0 https://www.youtube.com/watch?v=tsnz6uimp9A © René Rosalina Kenmerken van mensen met een verstandelijke beperking Indeling in 3 aspecten van gedrag: 1. Cognitieve aspect (denken, waarnemen, geheugen) 2. Sociaal – emotionele aspect (contact maken, vertrouwen, gemoedstoestand varieert snel) 3. Motorisch aspect (onderlinge verschillen zijn groot, houterig, ondoordacht, overvloedige bewegingen) Syndroom van Down Aangeboren verstandelijke beperking. Jaarlijks 225 baby’s met deze chromosomen afwijking. filmpjes: https://www.youtube.com/watch?v=28jpi9jiOmM https://www.youtube.com/watch?v=2Hz1fTUl9FM https://www.youtube.com/watch?v=Yysv_zEzDKs https://www.youtube.com/watch?v=IrZ1itQsb3k © René Rosalina Syndroom van Down (vervolg) Kenmerken: Oogafwijkingen (bij 25 %) Oorafwijkingen (bij ruim 50%) Hartafwijkingen (bij 40%) Neurologische afwijkingen (epilepsie bij 5 tot 10%, dementie vanaf 50e levensjaar soms al voor 30e levensjaar) Afwijkingen in keel en neus (door afwijkende bouw meer kans op infecties) Huidafwijking (droog en kwetsbaar) Slappere handen Uiterlijke kenmerken (kleine mond, grote tong, korte armen en benen) © René Rosalina Downsyndroom en sport Belangrijk bij aanbieden van sport en bewegingsactiviteiten: Rekoefeningen hebben geen zin. Pas op voor afkoelen. Bij zwemmen snel afdrogen. Kans op blessures bij diepspringen. (slappe spiertonus, overgewicht) Let op hygiëne. (zwembad, voetschimmel) Doseer de inspanning. Visuele instructie geven. Vaste structuur, overzichtelijke situatie en een rustige omgeving garanderen. © René Rosalina VERWERKINGSOPDRACHTEN LEEREENHEID 17 zie blz. 596 t/m 604 © René Rosalina