Komunikasyon 1 - Reviewer PDF

Pilipinas na nililinang at sinusuri upang mapaunlad ang kaisipan ARALIN 1 3. Saksi sa panlipunang pagkilos- mga wikang rebolusyonaryong nagbuklo...

Pilipinas na nililinang at sinusuri upang mapaunlad ang kaisipan ARALIN 1 3. Saksi sa panlipunang pagkilos- mga wikang rebolusyonaryong nagbuklod sa WIKA, KOMUNIKASYON, AT mga mamamayan upang lumaban at WIKANG PAMBANSA lumaya 4. Lalagyan o imbakan- hulugan, taguan, imabakan, o deposito ng kaalaman ng isang bansa WIKA 5. Tagapagsiwalat ng damdamin- (Emmert at Donagboy, 1981) Binubuo pagpapahayag ng nararamdaman ng mga tunog o pasulat na letra 6. Gamit sa imahinatibong pagsulat- (Heanry Gleason) ang wika ay paglikha ng mga tula, kuwento, at iba masistemang balangkas ng mga pang akdang pampanitikan na sinasalitang tunog na pinipili at nangangailangan ng imahinasyon isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura KATEGORYA AT KAANTASAN NG WIKA (Lingguwistikong pagpapaliwanag) 1. Pormal- isang wika na kinikilala at tunog at simbolo at sa pagpapahiwatig ginagamit ng higit na nakararami ng galaw o kilos ng tao na ginagamit sa ➔ Pambansa. Ginagamit sa mga komunikasyon aklat at babasahing sa kapuluan o paaralan ➔ Pampanitikan. matatayog, DALUYAN NG PAGPAPAKAHULUGAN malalalim, at ginagamit ng mga 1. Ponsentrismo- ang lahat ng wika ay manunulat at dalubwika nagmula sa tunog. “Una ang bigkas 2. Di-pormal- madalas gamitin sa pang bago ang sulat” araw-araw na pakikipag-usap 2. Simbolo- binubuo ng mga biswal na ➔ Wikang panlalawigan. larawan, guhit, o hugis Ginagamit sa partikular na pook 3. Kodipikong pagsulat- sistema ng o lalawigan pagsulat tulad ng cuneiform o tableta ➔ Wikang balbal/slang. ng mga Sumerian, papyrus ng Egyptian, Nagbabago sa pag-usad ng at ng baybayin ng mga Tagalog panahon 4. Kilos- ipinapahiwatig ng isang ganap na ➔ Wikang kolokyal. Binabawasan kilos ang letra 5. Galaw- tumutukoy sa ekspresyon ng mukha, kumpas na nagpapahiwatig ng KOMUNIKASYON kahulugan o mensahe sa galaw ng Pagpapahayag, paghahatid, o katawan pagbibigay ng impormasyon sa mabisang paraan GAMIT NG WIKA Isa itong pakikipag-ugnayan, 1. Talastasan- pasalita man o pasulat, ang pakikipagpalagayan, o pakikipag wika ay pangunahing kasangkapan ng unawaan tao sa pagpapahayag ng kaisipan at Proseso ng pagbibigay at pagtanggap, damdamin nagpapalipat-lipat sa mga indibidwal 2. Lumilinang ng pagkatuto- ang mga ang mga impormasyon, kaalaman, naisulat nang akda ay patuloy na kaisipan, at damdamin pinag-aaralan ng bawat henerasyon, tulad ng panitikan at kasaysayan ng ANTAS NG KOMUNIKASYON  1. Intrapersonal- kausap mo sarili mo Monolingguwalismo. Tawag sa 2. Interpersonal- dalawa o higit pang pagpapatupad ng iisang wika sa isang kalahok bansa 3. Organisasyonal- nagaganap sa loob ng Bilingguwalismo. Dalawang wika ang isang organisasyon/grupo ng marami ginagamit sa isang bansa MODELO NG KOMUNIKASYON MULTILINGGUWALISMO Tagapagpadala → Mensahe (tsanel) → Ang tawag sa pakikipag ugnayan ng tao Tagapagtanggap → Tugon/Puna gamit ang dalawa o higit pang bilang ng wikang pasulat o pasalita man TATLONG URI NG KOMUNIKASYON Sa buong mundo nabibilang ang 1. Komunikasyong Pabigkas. pinaka Pilipinas sa mga bansang may pundasyon ng anumang wika at maraming uri ng wikang ginagamit pagsasaling-kalinangan sa mahabang Ang Pilipinas ay maituturing na henerasyon multilingguwal dahil nakaraas ito ng 2. Komunikasyong Pagsulat. isang pananakop ng mga dayuhan galing sa mahalagang salik ng kaalaman at iba’t ibang bansa na nagbigay edukasyon ng tao. Nakabatay sa impluwensya sa Pilipino alpabeto, gramatika, at kumbensyong Ang kakayahang magsalita ng higit sa pangwika tatlong wika ay isang salik na may 3. Pakikipagtalastasan gamit ang kaugnayan na makakatulong sa kompyuter. Dahil sa internet, pag-unlad ng ekonomiya ng ating bansa nagkakaroon ng aktwal at tuluyang Ang wikang Filipino ay binubuo ng komunikasyong gamit ang email, chat, maraming wika mula sa kasalong wika at social site. at mga banyagang wika ARTIKULO XIV, SEKSYON 6 Ang TAGALOG, PILIPINO, FILIPINO wikang pambansa ng Pilipinas ay Tagalog. (1935) pinagbatayan ng Filipino. Samantalang nililinang ito ay wikang pambansa dapat payabungin at pagyamanin pa Pilipino. (1959) dapat na tawag sa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas wikang pambansa at sa iba pang mga wika. Nararapat Filipino. (1987) opisyal na wika ding pag- aralan ang pagpasok ng Filipino sa mga kasalong wika. Sa ganitong proseso, multilingguwal ang esensya ng wikang pambansa. ARALIN 2 ANG HEGEMONYA NG WIKANG INGLES UNANG WIKA, AT ANG TUGON NG PAMAHALAANG BILINGGUWALISMO, AT PILIPINO MULTILINGGUWALISMO SA KONTEKSTONG PILIPINO Unang wika. Wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao Unang monolingguwal. Ingles (1901)  Unang bilingguwal. Ingles + Unang Multikultural. pagkakaisa sa gitna ng wika (1931) pagkakaiba anyo, kulay, kultura, at Ikalawang bilingguwal. Pilipino + pananaw Unang W. (3 taon) (1970) Unang multilingguwal. Unang W. (1 MGA KASAPI NG MULTILINGGUWAL taon)(grade 1-2) + Pilipino + Ingles (1973) Internasyonal- United Nations, UNICEF, Ikatlong bilingguwal. Pilipino + Ingles at iba pa (1974) Rehiyonal- European Union, ASEAN, at Ikalawang multilinguwal. Unang W. iba pa (pinapanasa) + Pilipino Ingles (kinikilala Pambansa- mga bansa at estado na na) may iba’t ibang etnolinggwistiko ng Ikatlong multilingguwal. Unang W. + pagkat tulad ng Pilipinas, Indonesia, Pilipino + Ingles (Malayang gagamitin) Japan, at iba pa (2009) Organisasyonal- Microsoft, Google, NOTE! Nestle, at iba pa Monolingguwal - 1 beses Bilingguwal - 3 beses BARAYTI NG WIKA Multilingguwal- 4 beses [SIDE PKR] 1. Sosyolek- nililikha at ginagamit ng isang pangkat o uring panlipunan ARALIN 3 Ex. jjmon LINGGUWISTIKONG 2. Idyolek- natatangi’t espisipikong KOMUNIDAD AT URI NG paraan ng pagsasalita ng isang tao Ex. KMJS WIKA 3. Diyalekto- pangunahing wika na nagbabago, o nagiging natatangi dahil “Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba” ginagamit ito ng mga taong nasa ibang Pinagbuklod ng wika ang tao o grupo sa rehiyon o lokasyon isang komunidad dahil Ex. pagbabago ng wika nagkakaintindihan sila at ginagampanan nila ang kani-kanilang 4. Etnolek- wikang nabuo at ginagamit ng tungkulin upang maging mga pangkat etniko kapaki-pakinabang ito hindi lamang sa Ex. pangkat etniko sarili kundi para sa lahat 5. Pidgin- wikang walang pormal na MGA SALIK NG LINGGUWISTIKONG estruktura KOMUNIDAD (Saville-Troike 2003:14) Ex. Chinese na nagbebenta Homogenous- Umiiral lamang sa sektor, grupo, o yunit ng pagkakaunawaan sa 6. Kreole- uri ng wika na nagmula sa iisang gamit nila ng wika pagiging pidgin ngunit nalinang at Heterogenous- Maraming wika ang lumaganap sa isang lugar hanggang sa ginagamit. Multikultural ang tawag sa maging unang wika – updated version komunidad. ng Pidgin Ex. Chavacano MULTIKULTURAL NA KOMUNIDAD  7. Rehistro- mga angkop na salita, wika at MGA ELEMENTO NG REGULATORYO termino na dapat gamitin sa isang 1. Batas o kautusan na nakasulat, nakikita, espisipikong propesyon o larangan. nakalimbag, o inuutos ng pasalita ➔ Halimbawa ang wika ng mga 2. Taong may kapangyarihan o posisyon na inhinyero, abogado, guro, at nagpapatupad ng kautusan o batas doktor 3. Taong nasasaklawan ng batas na sumusunod dito 4. Konteksto na nagbibigay-bisa sa batas o ARALIN 4 kautusan tulad ng lugar, institusyon, panahon, at taong sinasaklawan ng MGA GAMIT NG WIKA SA batas LIPUNAN TATLONG KLASIPIKASYON NG WIKA AYON SA REGULATORYONG BISA NITO 1. Berbal Ang tawag sa lahat ng kautusan, batas, I. INSTRUMENTO o tuntunin na binabanggit lamang nang - natutugunan nito ang pangangailangan pasalita ng pinuno o sinumang nasa ng tao tulad ng pagpapahayag ng kapangyarihan damdamin, panghihikayat at direktang nag-uutos at pagtuturo at pagkaturo. Halimbawa: Kapag sinasabi ng magulang na WIKA NG PAGHIHIKAYAT AT may curfew sa gabi, kailangang PAGLAGANAP sumunod ang anak dahil kung Speech-out- ang paggamit ng wika ng hindi’y babawasan ang isang tao upang paganapin at direkta o binibigay sa kaniyang baon di-direktang pakilusin ang kausap niya batay sa nilalaman ng mensahe 2. Di Berbal o nasusulat Bigkas-pagganap- nahahati sa tatlong Ang lahat ng batas, o tuntunin na kategorya ang bigkas-tungong- mababasa, mapapanood, o makikita na pagganap: ipinatutupad ng nasa kapangyarihan. 1. (lokusyonasryo) - literal na kahulugan ng pahayag. Halimbawa: Hal. “Tama na” Saligang Batas o Konstitusyon ng 2. (ilokusyonaryo) - kahulugan ng Republika ng Pilipinas mensahe 3. (perlokusyonaryo) - ginawa o 3. Di-nasusulat na tradisyon nangyari matapos mapakinggan Ang mahabang tradisyon ng Pilipinas, o matanggap ang mensahe mga batas na ipinasa ng kongreso, mga ordinansa sa mga munisipyo at siyudad, mga kautusan at patakaran ng II. REGULATORYO kompanya, at marami pang iba - Natatakda, nag-uutos, nagbibigay Halimbawa: direksyon sa ating bilang kasapi o kaani Sa bansang Tsina, ang tagapagmana ng ng lahat o ng alinmang institusyong negosyo ay laging ang panganay na nabanggit lalaki - Kailangan sundin - May parusa GAMIT NG WIKA AYON SA na relasyon sa ating pamilya, kaibigan, o REGULATORYONG BISA NITO kakilala 1. Pagpapatupad ng batas, kautusan, at tuntunin sa pamahalaan at ibang ANG INTERAKSYON SA CYBERSPACE institusyong panlipunan - Nabubuksan ang komunikasyon at 2. Pagpapataw ng parusa sa mga batas, nakikilala ang iba't ibang kultura kautusan, at tuntunin - Nalilikha ang tensyon, ugnayan, di 3. Partisipasyon ng mamamayan sa pagkakaunawaan (conflict), maging ang paggawa ng tuntunin, polisiya, at batas bagong kultura sa espasyong ito 4. Pagpapanatili ng kaayusan at ➔ Dalawahan kapayapaan sa mga komunidad at E-mail, Personal na mensahe o ugnayan ng mamamayan instant message 5. Pagtatakda ng polisiya, batas, at ➔ Grupo kautusan para sa kaunlaran at Group chat, Forum, masaganang kabuhayan ng lahat para ➔ Maramihan sa pantay na oportunidad; pagkilala sa Sociosite, Online store karapatan ng iba’t ibang uri at katayuan ng mamamayan sa bansa IV. PERSONAL ILANG HALIMBAWA NG REGULASYON O PERSONAL BILANG PAGKATAO BATAS - Zeus Salazar (1982) ang kaluluwa ay 1. Saligang Batas o Konstitusyon- ang tumutukoy sa buong pagkatao pundamental na batas ng bansa dahil lahat ng batas na lilikhain at yaong mga APAT NA DIMENSYON NG umiiral na ay nakabatay rito PERSONALIDAD (CARL JUNG 1920) 2. Batas ng Republika- batas na inakda 1. Panlabas laban sa panloob ng kongreso (Extroversion vs. Introversion)- 3. Ordinansa- kautusan o batas na Inilalarawan kung paano nagkakaroon ipinatutupad sa mga probinsya, siyudad, ng enerhiya at munisipyo 4. Polisiya- kautusan o desisyong 2. Pandama laban sa Sapantaha ipinatutupad sa isang organisasyon, (Sensing vs. Intuition)- Inilalarawan ahensiya, o kompanya kung paano kumukuha ng impormasyon 5. Patakaran at regulasyon- ipinatutupad ang mga tao na kautusan o alituntunin sa paaralan, kompanya, pribadong organisasyon, at 3. Pag-iisip laban sa damdamin iba pang samahan (Thinking vs. Feeling)- Inilalarawan ang paraan na ginagamit ng isang tao sa pagdedesisyon III. INTERAKSYONAL pakikipag usap sa isa o higit pang tao 4. Paghuhusga laban sa pag-unawa Exploration of Function of Language- (Judging vs. Perceiving)- inilalarawan binibigyang diin ang pagka kategorya ang bilis ng pagbuo ng desisyon ng ng wika ay batay sa tungkuling isang tao ginagampanan nito sa buhay Isa rito ang interaksyonal na wika na PERSONAL BILANG PAGPAPAHAYAG NG ang tungkulin ay tulungan tayong SARILI makipag ugnayan at bumuo ng sosyal  Halliday (1973) - isa sa mga kategorya 3. Alamat ay ang personal. Ginagamit ang wika 4. Kuwentong-bayan upang maipahayag ang ating saluubin 5. Siyensiyang Piksyon Maihahambing rito ang liham na “Paano kung…” (What if) Ano ang maaring pormal o hindi tulad ng liham makikita o mangyayari sa hinaharap, at pagkakaibigan o komentaryo ng kung minsan ay higit na interesado sa patnugot sa isang pahayagan pagtuklas ng mga ideya kaysa paunlarin Selfie - pagkuha ng larawan ng inyong ang balangkas o karakter ng kwento sarili na plano i-upload sa anumang social networking site VI - VII. HEURISTIKO AT MALIKHAING SANAYSAY REPRESENTATIBO - (Alejandro G. Abadilla) nakasulat na karanasan ng isang sanay sa Heuristiko - kapag ginagamit ang wika pagsasalaysay sa pag-aaral at pagtuklas upang - “Ako” unang panauhan bilang makapagtamo ng kaalaman ukol sa puntodebista kapaligiran, nagiging heuristiko ang tungkulin ng wika HALIMBAWA: - Bagong kaalaman at binibigyan Biograpiya- isinulat ng iba ang ng solusyon talambuhay ng isang tao Representatibo- pinapaliwanag ang Awtobiograpiya- talambuhay datos, impormasyon, at kaalamang ng isang tao na siya mismo ang ating natutuhan o natuklasan at kung sumulat nais nating iulat ang mga ito sa publiko Alaala (Memoir)- salaysay o o kahit kanino kwento ng buhay na Q. Bakit hindi napaghihiwalay ang heuristiko pinagdaanan at representatibo? Sanaysay o tala ng paglalakbay- pasalaysay na APAT NA YUGTO TUNGO SA paglalarawan ng mga lugar na MAUGNAYING PAG-IISIP nabisita o napuntahan 1. Paggamit ng Sintido-kumon Personal na sanaysay- (Common Sense) pagsasalaysay ng mga personal 2. Lohikal na Pag-iisip na pangyayari sa buhay (Logical Thinking) Blog- isang webpage o online 3. Kritikal na Pag-iisip na dyornal na maaaring (Critical Thinking) ma-access ng madla 4. Maugnaying pag-iisip (Associative thinking) V. IMAHINATIBO - Paggamit ng imahinasyon sa pagtuklas, ARALIN 5 paglikha at pag-aliw KASAYSAYAN NG WIKANG - Hal: Blog at Wattpad PAMBANSA AT WIKANG GAMIT NG WIKA SA IMAHINATIBONG GLOBAL PANITIKAN [PMAKS] WIKA 1. Pantasya - siyang nagbibigay buhay sa isang 2. Mito lipunang ginagalawan  - Nagagawa ng wika na mapaunlad ang Nagsimula ang pagpapatupad ng sarili sa pamamagitan ng pagtamo ng pagtuturo ng malaya ngunit Ingles ang kaalaman mula sa paligid, ginagamit sa pag turo nagpapatatag ang relasyong sosyal sa Thomasites- tawag sa mga naging ating kapwa at makabuo ng isang unang guro sa Pilipinas kolektibong karanasan na may tiyak na pagkakakilanlan MGA IPINATUPAD KUMBENSYONG KONSTITUSYONAL (1934) - Kung ano ang wikang PANAHON NG MGA NINUNO gagamitin, wikang katutubo o wikang Baybayin- ang katutubong paraan ng Ingles pagsulat na ginamit ng mga katutubong PIlipino noong unang panahon SALIGANG-BATAS NG 1935, ARTIKULO XIV, SEKSYON 3 - wikang katutubo ang gagamitin PANAHON NG MGA KASTILA - ang mga Pilipino ay marunong ng (1936) BATAS KOMONWELT BLG.184 - magbasa at magsulat gamit ang Surian ng wikang Pambansa batay sa baybayin na naglalaman ng 17 simbolo batas Komonwelt. BLG. 184. Tungkulin ng - 14 katinig (consonant) surian ay mamuno sa pag-aaral at - 3 patinig (vowels) pagpili ng wikang pambansa - Doctrina Cristiana- mga aral o katuruan ng Kristiyanismo / nakalimbag (SWP/ Surian ng Wikang Pambansa) sa Espanyol sa sulat na Tagalog Komisyon sa Wikang Filipino - Nadagdag ang letrang R (1937) KAUTUSANG TAGAGANAP 3G’S BLG.134 - bakit gustong sakupin ng Kastila ang Ipinahayag ni Pangulong manuel bansang Pilipinas Quezon na ang Wikang Pambansa ay - God, Glory, Gold ibabatay sa wikang Tagalog (1940) KAUTUSANG TAGAGANAP PANAHON NG HIMAGSIKAN BLG.263 - Ang saligang batas na Biak na Bato na Ito ay nagpapahintulot sa nag-aatas na ang wikang Tagalog ang pagpapalimbag na talatinigang magiging opisyal na wika ng mga Tagalog-Ingles at Balarila sa wikang Pilipino pambansa PANAHON NG MGA AMERIKANO PANAHON NG HAPON Almirante Dewey- pinuno ng nga sundalong - nagbunsod sa pananakop ng mga Amerikano Hapon sa bansa, Ginamit ang edukasyon bilang - “Ginintuang Panahon ng Tagalog” at instrumento sa pampublikong paaralan “Ginintuang Panahon ng Panitikan” at pamumuhay na demokratiko (1901)- sa kapangyarihan ng Batas - ⬆️ malaya tayong gumamit ng wikang Tagalog sa pagsulat Bilang 74 ng Komisyong Pampilipinas, ipinag utos na gamitin ang Ingles bilang - ⬆️ isa ito sa paraan ng mga Hapon upang makuha ang loob ng mga Pilipino wikang panturo sa mga paaralan - 1942- nang dumaong sa dalampasigan sa Pilipinas ang Hapon at dito nabuo  ang isang grupong tinatawag na 1987 SALIGANG BATAS, ARTIKULO XIV “purista” SEKSYON 6-9 - Purista- sila ang nagnanais na gawing - PEBRERO 2, 1987 AT AGOSTO 6, 1987 Tagalog na mismo ang wikang - Pangulong Cory Aquino pambansa at hindi na batayan lamang - Idineklara ng Komisyong Konstitusyonal - Nagbunga ito ng pagdami ng mga na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay babasahing nakalimbag sa nasabing kilalaning wikang Filipino wika - Pangkagawaran Blg. 81 - Naging masigla ang panahong ito para Nagtatakda ng Alpabetong Filipino na sa pagsulat ng mga akdang binubuo ng 28 letra pampanitikan sa pagnanais na burahin ang anumang impluwensya ng mga Amerikano LINGGO NG WIKANG PAMBANSA Proklamasyon Blg 12 - (MARSO 26, 1954) - Pangulong Ramon Magsaysay - nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng wika - Ibinase ng Surian ng Wikang Pambansa ang proklamasyon sa kaarawan ni Francisco Balagtas (Marso 29 - April 4) Proklamasyon Blg. 186 - SETYEMBRE 23, 1955 - Pangulong Magsaysay - Ilipat ang Linggo ng Wika mula sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto bilang paggunita sa kaarawan ni Manuel L. Quezon KAUTUSANG PANGKAGAWARAN BLG. 7 - AGOSTO 13, 1959 - Jose E. Romero - Nagsasaad na ang wikang pambansa ay tatawagin ng Pilipino KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG. 96 - OKTUBRE 24, 1967 - Pangulong Ferdinand Marcos - Ang lahat ng episodyo, gusali, at tanggapan at pamahalaan ay pangangailangan sa Pilipino