photo.jpg

## De basis van anatomie en fysiologie Het lichaam is echter een complex geheel. Het volgende voorbeeld is hier een illustratie van: - Voor het hormoon adrenaline zijn in het lichaam vier verschillende soorten celreceptoren: alfa- (a) en beta- (b) receptoren: a1, a2, B1, B2. - Als de a1-receptore...

## De basis van anatomie en fysiologie Het lichaam is echter een complex geheel. Het volgende voorbeeld is hier een illustratie van: - Voor het hormoon adrenaline zijn in het lichaam vier verschillende soorten celreceptoren: alfa- (a) en beta- (b) receptoren: a1, a2, B1, B2. - Als de a1-receptoren op de niercellen worden geactiveerd door adrenaline, zullen de niercellen minder van het hormoon renine (dat bij de handhaving van de bloeddruk van belang is) gaan maken: bij prikkeling van de a1-receptoren zullen ze meer renine gaan afgeven. - Als een adrenalinemolecuul zich bindt aan een b1-receptor in de hersenen, veroorzaakt dit het rustig worden (sedatie) van het dier, maar bij binding aan een b1-receptor in de baarmoeder zullen de spiercellen in de baarmoeder heftig gaan samentrekken. - De lever reageert op zowel de prikkeling van de b1- als de b2-receptoren met het afgeven van glucose. Eén en dezelfde stof kan dus verschillende receptoren in verschillende organen prikkelen en daarbij verschillende reacties van een cel uitlokken. #### Remmechanisme - Een heel belangrijk gegeven is dat iedere activering van een cel ook een remmend mechanisme als tegenpool moet hebben. - Stel dat een zenuwcel een neurotransmitter naar een spiervezel stuurt. - De neurotransmitter bindt zich aan de receptor op de spiervezel en activeert daardoor een cascade in de spiervezel. - Het gevolg is dat de spiervezel samentrekt. - Als er nu geen rem zou zijn, zou de spiervezel blijvend in aangespannen toestand staan en zou u bijvoorbeeld uw arm wel kunnen buigen, maar vervolgens zou uw arm continu gebogen blijven. - Er is dus ook een mechanisme nodig dat ervoor zorgt dat het signaal weer ongedaan wordt gemaakt, een rem als het ware. - Gelukkig bestaat deze rem ook en deze functioneert op verschillende niveaus. - Ten eerste is de chemische verbinding tussen signaalstof en receptor niet blijvend sterk en laat deze na enige tijd vanzelf los, de receptor neemt zijn oude, niet-activerende vorm dan weer aan. - Ten tweede zijn er stoffen die de neurotransmitters afbreken, zodat ze niet weer aan een receptor kunnen binden. - Ten slotte is het cytoplasma gevuld met speciale eiwitten die de geactiveerde eiwitten afbreken. Hoe belangrijk een dergelijke rem is, blijkt uit het volgende: - Dichloorvos, een organofosfaat, is het werkzame bestanddeel van sommige antivlooi-banden voor honden. - Dichloorvos gaat een verbinding aan met de stof die neurotransmitters afbreekt en maakt die afbrekende stof onwerkzaam. - Daardoor blijft de neurotransmitter voortdurend de spiercellen prikkelen. - De spieren blijven dus voortdurend in aangespannen toestand. - De vlo verkrampt helemaal en sterft snel door uitputting. #### De celdeling Cellen hebben een beperkte levensduur, rode bloedcellen leven bijvoorbeeld maar ongeveer honderd dagen. Om ervoor te zorgen dat er geen tekort aan rode bloedcellen ontstaat, moeten de bloedvormende cellen in het beenmerg delen. #### Normale celdeling oftewel mitose - De normale celdeling (mitose genoemd) vindt plaats in alle lichaamscellen, behalve geslachtscellen. - Als een cel in tweeën gedeeld wordt, worden de chromosomen ook in tweeën gedeeld. - Een kern kan echter niet zomaar in tweeën worden gedeeld. - Het aantal chromosomen wordt dan immers gelijkmatig over de dochtercellen verdeeld. - Er worden twee sets "zusterchromosomen" gevormd, die dan worden verdeeld. Het uiteindelijke doel is dat uit één moedercel twee identieke dochtercellen ontstaan. Doordat de chromosomen zich in de moedercel al hebben verdubbeld, krijgen de dochtercellen allebei een compleet set chromosomen. Het proces van mitose kan als volgt worden beschreven: 1. De cel (2N) kopieert zijn genetische informatie. 2. De cel (4N) ondergaat deling tweemaal. 3. Twee identieke dochtercellen ontstaan (2x2N) #### Reductiedeling oftewel meiose - Bij de vorming van de geslachtscellen (eicellen en zaadcellen) vindt geen verdubbeling plaats. - Dit proces heet meiose. - Bij de bevruchting van een eicel door een zaadcel smelten de kernen van eicellen en zaadcellen samen. - Als de kernen van eicellen en zaadcellen gelijk zouden vermenigvuldigen (2N), dan zou de dochtercel 4N chromosomen hebben. - Deze nieuwe cel zou dus niet kunnen functioneren met 4N. - Bij de reductiedeling wordt het normale aantal chromosomen gehalveerd (1N per cel, haploid). De reductiedeling begint hetzelfde als de normale celdeling: - Er ontstaan weer twee sets zusterchromosomen. - Als de cel gaat delen, wordt elke helft van de dubbele stukken chromosoom niet zomaar doorgegeven. - In plaats daarvan krijgt elke kant van elke dochtercel een set van chromosoomhelften. - De celhelften zijn na deze deling dus niet langer identiek. Vervolgens vindt er nog een deling plaats. De chromosomen die eerder zijn gekopieerd worden bij deze tweede deling weer uit elkaar getrokken en de cellen die dan ontstaan zijn haploid (n).