Maatschappijkunde: Inleiding tot Politiek

Inleiding tot Maatschappijkunde en Politiek

• Deze lesvideo behandelt het onderwerp politiek voor 4e jaars VMBO leerlingen ter voorbereiding op het centraal examen maatschappijkunde.
• De video heeft als doel politieke onderwerpen uit te leggen en vragen te beantwoorden.

Definitie van Politiek

• Politiek omvat het maken van regels en het nemen van besluiten voor het besturen van een land, provincie of gemeente.
• Politici vertegenwoordigen de bevolking bij het nemen van politieke besluiten.
• Ambtenaren werken voor de overheid en voeren besluiten uit (bv. bij het gemeentehuis of als politieagent).
• Politiek is het geheel van politici en ambtenaren samen.
• Overheidsbeleid is het totaal van alle wettelijke regels en afspraken in een land.

Politieke Niveaus

• Politieke besluitvorming vindt plaats op verschillende niveaus: nationaal (Den Haag), provinciaal en gemeentelijk.
• Gemeenten regelen bijvoorbeeld het ophalen van afval, terwijl landelijke zaken vanuit Den Haag worden bestuurd.

Politieke Macht

• Politici nemen besluiten die gevolgen hebben voor iedereen.
• Burgers kiezen hun volksvertegenwoordigers voor de gemeenteraad, provinciale staten en Tweede Kamer.
• Iedereen van 18 jaar en ouder met de Nederlandse nationaliteit heeft stemrecht.

Verzorgingsstaat

• In Nederland is de overheid verantwoordelijk voor basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs en huisvestiging.
• De overheid biedt eventueel uitkeringen, huurtoeslag of kindertoeslag.
• Dit verschilt van bijvoorbeeld de situatie in Amerika, waar deze voorzieningen niet altijd vanzelfsprekend zijn.

Algemeen Belang vs. Individueel Belang

• Algemeen belang: zaken die voor veel mensen belangrijk zijn, zoals goede dijken en rechtshandhaving.
• Individueel belang: een voordeel voor één persoon of een kleine groep.
• Belang: voordeel dat iemand ergens bij heeft

Kenmerken van Maatschappelijke Problemen

• Veel mensen keuren het af (ongewenste situatie).
• Er bestaan verschillende meningen over de oplossing.
• Het krijgt veel aandacht in de media.
• De overheid is de aangewezen partij om het probleem op te lossen.

Waarden en Normen

• Waarden zijn principes of uitgangspunten die mensen belangrijk vinden en nastreven (bv. eerlijkheid).
• Normen zijn regels die voortkomen uit waarden (bv. niet liegen als norm bij de waarde eerlijkheid).

Belangen en Macht

• Belangen: voordelen die men ergens van heeft.
• Belangentegenstelling: voordelen die botsen (bv. werknemer wil hoog loon, werkgever wil lage kosten).
• Belangenovereenstemming: gemeenschappelijk voordeel (bv. zowel werknemer als werkgever willen dat het bedrijf goed draait).
• Macht: de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden.
• Macht kan gebaseerd zijn op functie/beroep (docent, politieagent), kennis of dwang.

Maatschappelijke en Politieke Problemen

• Een maatschappelijk probleem is ook een politiek probleem, omdat politici de regels en wetten moeten maken.
• Politieke agenda: alle onderwerpen die in de politiek besproken worden.
• Niet alle problemen worden door de politiek opgepakt.

Dilemma's

• Een dilemma is een lastige keuze tussen twee opties die beide voor- of nadelen hebben.
• Besluitvorming kan moeilijk zijn vanwege verschillende voor- en nadelen.