Kasaysayan ng Wika sa Panahon ng Katutubo

Kasaysayan ng Wika

• Ang wika ay susi ng puso at diwa, tuluyan ng tao't ugnayan ng bansa.
• Lahat ng bansa ay may sariling wika dahil ang wika ay kaluluwa at salamin sa pagkatao ng isang bansa.
• Wika ay makapangyarihan at maaaring gamitin tungo sa pagbabago ng mga panlipunang gawi.

Panahon ng Katutubo

• Baybayin ang ginamit na sistema ng pagsulat.
• Padre Pedro Chirino ang nagsabi na may sariling sistema ng pagsulat ang mga naninirahan na tinatawag na baybayin sa Relacion de las Islas Filipinas (1604).
• Isinusulat ang baybayin sa bandang Luzon bilang silabaryo kung saan ang bawat simbolo o karakter ay kumakatawan sa isang pantig.
• Doctrina Christiana ang pinakaunang aklat na nailimbag sa Pilipinas sa wikang Espanyol at Tagalog Baybayin Script.
• Nilalaman ng Doctrina Christiana ang mga dasal at tuntuning Kristiyano, at ang ilan ay nakasulat din sa baybayin.
• Ang Baybayin ay may tatlong patinig at labing-apat na katinig.
• Kudlit ang ginagamit kung nais basahin o bigkasin ang katinig na kasama ang tunog na /e/i/ o /o/u/.
• Krus (+) ang ginagamit bilang hudyat sa pagkakaltas ng huling tunog kung nais kaltasin ang anumang tunog ng patinig na kasama ng katinig sa hulihan ng isang salita.
• Dalawang palihis na guhit (//) ang ginagamit sa hulihan ng pangungusap bilang hudyat ng pagtatapos nito, isang guhit naman kung may kuwit ito.
• May mga salita na kapag nagkapalitan ang gamit ng e/i, o/u at da/ra ay nagbabago ang kahulugan.
• Krus o plus sign na tinatawag na "virama" ang ginagamit kung nais na alisin ang tunog ng patinig sa karakter.

Panahon ng Kastila

• Napalitan ang baybayin ng Alpabetong Romano na may 20 titik.
• Sinubukang ituro ang wikang Kastila ngunit mas pinag-aralan ng mga prayle ang wikang katutubo.
• Ipinag-utos ng mga hari na gamitin ang wikang Kastila sa pagpapalaganap ng kristiyanismo at pag-aaral ng Doctrina Christiana.
• Hindi sinunod ng mga prayle ang pagtuturo ng wikang Kastila sa mga Indio dahil ayaw nilang mahigitan ang kanilang talino.
• Natatakot silang maghimagsik ang mga katutubo laban sa kanila at nangangambang magsumbong ang mga katutubo sa mga hari.
• Umiral ang wikang Kastila laban sa katutubong wika.
• Pagsusulat ng mga aklat panggramatika, katesismo at diksyunaryo.

Panahon ng Propaganda

• Maraming mga Pilipino ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
• Wikang Tagalog ang idineklara na Wikang Pambansa sa Saligang Batas ng Biak na Bato.
• Wikang Tagalog ang gamit sa Panahon ng Himagsikan sa Luzon (gitna, timog) at kalakhang Maynila.
• Nasusulat sa wikang Tagalog ang mga sulatin na patungkol sa mga Kastila.

Panahon ng Amerikano

• Pinangunahan ang pagtatatag ng institusyon na opisyal na mag-aaral sa wikain sa Pilipinas.
• Itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa.
• Wikang Pilipino ang naging wikang Pambansa na Tagalog ang naging batayan.
• Ipinagamit ang wikang Espanyol at Ingles.
• Nagpatayo ng mga paaralan at sinimulan ang pormal na edukasyon gamit ang wikang Ingles.
• Sinubukang gamitin ang bernakular na wika kahit pa ipinagbawal ito.
• Ang tungkulin ng Surian ng Wikang Pambansa ay pag-aralan ang mga pangunahing wika na ginagamit ng may kalahating milyong Pilipino.
• Suriin at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang Pilipino.
• Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging batayan ng wikang pambansa na dapat umaayon sa ang pinakamaunlad at mayaman sa panitikan, ang wikang tinatanggap at ginagamit ng pinakamaraming Pilipino (Tagalog).

Panahon ng Hapon

• Ipinagamit ang Wikang Tagalog upang burahin ang impluwensiya ng mga Amerikano na ang gamit ay Wikang Ingles
• Tinaguriang Gintong Panahon sapagkat idineklara ang Wikang Tagalog Bilang opisyal na wika na gagamitin sa mga paaralan at mga sulatin o akdang pampanitikan na isusulat.
• Si Pangulong Laurel ay gumawa ng sariling pamahalaan noong (1943 - 1945) na Tagalog ang kinikilalang Wikang Pambansa.

Panahon ng Makasariling Pamahalaan

• Pagkatapos maideklara na Tagalog ang magiging batayan ng wikang pambansa noong 1946, naging opisyal itong Pilipino noong 1959 upang kilalanin ang iba pang wikain sa Pilipinas maliban sa Tagalog (mula Etniko -Nasyonal na konotasyon).
• Nagsimula ng manghiram ng mga titik mula sa Ingles at Espanyol higit lalo ng mga salita na karaniwang ginagamit sa bahay at paaralan maging sa iba't ibang kagawaran ng pamahalaan.
• Mula sa Abakadang Tagalog na may 20 titik, naging 28 ang Makabagong Alpabetong Filipino na may tutuning, kung ano ang bigkas, siya ring baybay.
• Noong 1973, sinimulan itog paunlarin at opisyal na naging Wikang Filipino sa bisa ng 1987 Constitution sa pamumuno ni Pang. Corazon Aquino.
• Filipino na ang magiging opisyal na midyum sa pagtuturo ng mga asignatura sa paaralan.
• -Linggo ng Wika - unang idineklara ni Pang. Osmena (1946) na sinusugan ni Pang. Magsaysay noong 1954 na ipagdiriwang tuwing Marso 29- Abril 2 (Francisco Balagtas "Baltazar" y Dela Cruz).
• Inilipat ito ni Pang. Corazon Aquino sa Agosto 13-19 (Manuel M. Quezon) Hanggang sa maging Buwan ng Wika sa panahon ni Pang. Fidel Ramos.
• Sa paglipas ng panahon, umunlad ang paggamit ng Wika. Nagkaroon ng mga pag-uuri sa wika ayon sa antas nito.
• Maraming salita na ang namatay at muling nabuhay, isinilang at yumabong sa panahon na modern na ang paggamit ng wika bunga ng pag-unlad ng paggamit ng teknolohiya.
• Nakagawian ang panghihiram sa Ingles, Espanyol at umusbong ang barayti ng wika na bunga ng pagkakaibang paniniwala at tradisyon ng isang bansa.
• Isinilang ang Bekimon, Jejemon, nagkaroon ng code-switching at ang popular na Conyo na ikinokonsidera ang antas na kinabibilangan ng isang tao sa lipunan.