Çocuklarda Dikkat ve Bellek Gelişimi

Bebelik Dönemi

• Bebelik dönemi, çocuğun gelişim aşamaları ve değerlendirilmesi üzerine bilgiler içermektedir.
• Bebeğin bilişsel ve dil gelişimi, algısı, dikkati ve taklidi incelenmektedir.
• Bebeğin bellek ve hatırlama yetenekleri, yaratıcılığı ve kavram gelişimi de ele alınmaktadır.
• Bu konularda, farklı gelişim dönemleri ve etkinliklerin önemi vurgulanmaktadır.

Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi

• Bilişsel gelişim, bilgiyi, belleği, akıl yürütmeyi, problemleri çözmeyi, kavramları ve düşünmeyi içerir.
• Bilişsel gelişim, bireyin çevresini anlamasını ve öğrenmesini sağlar.
• Dil gelişimi, kelimeler, sayılar, sembollerin kazanılması, saklanması ve dil kurallarına uygun kullanılmasını içerir.
• Dil gelişiminin temelini oluşturan dil, iletişim ve konuşma kavramları çoğunlukla birbirinin yerine kullanılır.
• Bu terimler eş anlamlı değildir.

Algı

• Alıcı hücreler, dış çevredeki fiziksel enerjileri zihinsel sinirsel enerjiye dönüştürür.
• Beyindeki işlenmesiyle algı ortaya çıkar.
• Algının amacı, duygularla elde edilenleri bilişsel ögelerle eşleştirmek ve olguları anlamaktır.
• Algılama, gözler, kulaklar, ağız, burun, eller ve ayaklar gibi duyu organları aracılığıyla gerçekleşir.
• Algılamada deneyimler önemli bir rol oynar, çocuk bir nesneyi ya da insanı tanır.
• Çocuk, duyular aracılığıyla ilgileri alır, anlamlandırır ve ilişkilendirir.

Algı Farklı Alanları

• Algı, anlama ve kavram gelişimi için önemlidir.
• Algılama, çocuğun dikkatini yönlendirir ve süresini uzatır.
• Algı ile ilgili etkinlikler, çocuğun duyularını etkin kullanmasını sağlar.
• İşitsel algı, dinleme becerisini geliştirir.
• Görsel algı, algılananların bellekte depolanmasını sağlar.
• Dokunma algısı, çocuğun çevresini dokunarak tanımasına ve diğer duygularla ilişkilendirmesine yardımcı olur.

Dikkat

• Dikkat, uyaranlar üzerinde bilinçli bir odaklanma sürecidir.
• Dikkat, iç ve dış etmenlere bağlıdır.
• Dış etmenler, uyaranın gücü, tekrarlanması, değişiklikler vb.
• İç etmenler, kişinin ilgi alanları, gereksinimleri vb.
• Yaşamın erken yıllarında dikkat, yönlendirme ve araştırma sürecinde yoğunlaşır.
• Çocuk, çevredeki nesnelerin ve özelliklerinin farkına varır.

Taklit

• Taklit, bir davranış örneğini ya da modelini takip ve kopya etme yeteneğidir.
• Çocuklar, çevrelerinden taklit yoluyla öğrenirler.
• Piaget'e göre taklit, bebek 4-8 aylıkken gelişir.
• Taklit, sembolik düşünce için de temel teşkil eder.
• Çocukların nesnelerle oynaması ve modelleri gözlemlemesine engel teşkil etmez.

Bellek ve Hatırlama

• Bellek, deneyimlerden elde edilen bilgileri depolama ve gerektiğinde kullanabilme yeteneğidir.
• Bellek sürecinde tanıma ve hatırlama önemlidir.
• Tanıma, daha önce görülen bir nesneyi tanımadır.
• Hatırlama, uygun bir uyarıcıyla zihindeki bilgileri bilinçli hale getirmektir.
• İyi kodlanmış bilgiler hızlı, zayıf kodlanmış bilgiler zor hatırlanır.

Yaratıcılık

• Yeni ve alışılmadık yollarla düşünme, değişik durumlara orijinal ve yaratıcı yanıtlar üretme, çeşitli sosyal kültürel ortamlarda esnek ve yaratıcı davranışlar ortaya koyabilmedir.

Kavram

• Kavram, nesneler ve olaylar arasındaki ortak özellikleri simgeleyen zihinsel bir süreçtir.
• Kavram genellikle bir sözcük ile ifade edilir.
• Çocuk algısal uyarıcıları düzenleme yeteneği geliştikçe kavramlar öğrenmeye başlar.
• Kavram gelişimi somuttan soyuta doğru gerçekleşir.

Düşünme ve Akıl Yürütme

• Düşünme, gözlem, deneyim, düşünme ve diğer kanallar aracılığıyla edinilen bilgiyi şekillendirmektir.
• Akıl yürütme, önceden öğrenilen bilgileri yeni problemler için kullanabilmektir.
• Problem çözme, bir amaca ulaşmak için karşılaşılan sorunları yönetmektir.

Dil Gelişimi

• Dil, anlam, üretim ve kullanım özelliklerine sahip bir insani yetenektir, biçim, içerik ve kullanım olmak üzere üç bileşenden oluşur.
• Biçim bileşeni: Ses bilgisi (fonolojik), biçim bilgisi (morfolojik) ve söz dizimi (sentaktik) yapılarını içerir
• İçerik bileşeni dilin anlam bilgisi (semantik)
• Kullanım bileşeni, iletişim odaklı olarak dilin işlevlerini içerir.

Konuşma Öncesi Dönem

• Dil öğrenimi için ön koşul, bebeğin belli nesneler üzerinde dikkatini yoğunlaştırabilmesidir.
• Bebeğin doğuştan getirdiği bir ses kapasitesi vardır.
• Anne sesindeki değişimi algılayabilir ve refleksif sesler çıkarabilir.
• Bu dönemde, bebek uyarana karşı tüm vücuduyla tepki verir.

Ağlama ve Giğildama Dönemi

• 6 haftalık bebeklere sesler anlam bakımından incelendiğinde, sözcüklerin başlangıcı gözlemlenir, bebeğin başka bebeklerin ağlamasına tepki vermesi görülebilir.
• 6 hafta - 3 ay arasında bebeğin bazı ünlü ve ünsüz sesleri kullanmasına rastlanır.

Mirıldanma Dönemi

• Bebeğin ses mekanizmasındaki kontrolü artar, 'B-m-p' gibi dudak seslerini de çıkarmaya başlar.
• Vurgulama (sesin yükselmesi ve alçalması), yetişkinlerin farklı duygu durumlarını ayırt etmesini sağlar.

Ses-Sözcük Dönemi

• Bu dönemde, çocuk tekrarlama ve çeşitli mırıldanma ile ana özelliklerine yönelik sesler çıkarır.
• Çocuk, ses örüntülerini, sesleri (sesbilim) ve konuşmanın yapısını fark etmeye başlar.
• Sözcükler, mırıldanma ve yetişkin benzeri konuşma arasında bir bağlantı kurulur.

Tek Sözcüklü Cümleler Dönemi

• Bu dönemde, çocuk tek heceli kelimelerle cümle oluşturmaya ve bağlantılı sesler çıkarmaya başlar.
• Anlamlı kelimelerin sayısı arttıkça ses-sözcük denemeleri azalır.
• Anatomik ve fiziksel gelişmeler, seslerin çıkışını mümkün kılar.

İki Sözcüklü Cümlecikler Dönemi

• Çocuk iki kelimeden oluşan cümlecikler kurmaya başlar.
• Dilin gramatik yapısıyla ilgili ilk çabalarını gösterir.
• İsim-isim ve isim-fiil kelimelerden oluşan cümleler oluşturur.
• Bu dönemde, cümle içindeki sözcüklerin sıralaması ve işlevleri de önemlidir.

Bilişsel ve Dil Gelişiminin Desteklenmesi

• Çocuklar doğdukları andan itibaren çevreleriyle etkileşime girerler ve yeni beceriler öğrenmeleri için fırsatlar bulunur.
• Erken yaşta gelişimin desteklenmesi önemlidir.
• Çocuklara göre yapılandırılmış görevler verilmeli; çocuğa görevlerini öğrenmede, araştırmada ve keşfetmede destek sağlanmalı; yönergeler açık ve kolay anlaşılır şekilde verilmelidir.

Bilişsel ve Dil Gelişiminin Değerlendirilmesi

• Betimsel değerlendirme yöntemleri, görüşme, gözlem, anket, test ve vaka incelemesi olabilir.
• Denver Gelişimsel Tarama Testi (DGTT), çocukların 0-6 yaş arasındaki gelişimsel sorunları değerlendirmek amacıyla kullanılan testtir.
• Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı (GEÇDA), motor, bilişsel, dil ve sosyal-duygusal gelişim alanlarını değerlendiren bir araçtır.
• Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), anne-baba ile görüşme yoluyla 0-72 ay arasındaki çocukların gelişimini değerlendirir.
• Resim Kelime Testi, çocukların alıcı dil gelişimini ölçer.

Sosyal-Duygusal Gelişim

• Sosyal gelişim, bebeklerin çevresindeki insanlarla etkileşime girmesiyle başlar.
• Bebeğin ihtiyaçlarının karşılanması, bebek-anne ilişkisinin temelini oluşturur.
• Bebeğin insan sesine ve gülümsemeye verdiği tepkiler, sosyal gelişmenin önemli göstergeleridir.
• Bebeklerin duyguları ifade etmekte kullandıkları davranışlar önemlidir. Etkileşimde bulunan bebeklerin diğerlerinin duygularını fark edişleri, sosyal gelişimin bir göstergesidir.

Bu quiz, çocukların dikkat, dokunma algısı ve açık bellek gelişimi üzerine odaklanmaktadır. Ayrıca, dil ve konuşma problemi olan çocuklarla etkili iletişim sağlamak için kullanılabilecek algısal etkinlikleri incelemektedir. Çocukların bilişsel gelişimine dair önemli bilgileri keşfedin.