5176 Sayılı Kanun: Etik Kurulu

5176 Sayılı Kanun: Kamu Görevlileri Etik Kurulu

• Bu kanun, kamu görevlilerinin şeffaflık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik ve kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkelerini belirler.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulunun (Kurul) kuruluş, görev, çalışma usul ve esaslarını tanımlamayı amaçlar.

Kapsamı

• Genel bütçeli daireler, katma bütçeli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeli kuruluşlar, yerel yönetimler ve birlikleri, kamu tüzel kişiliğine sahip kurum ve kuruluşlar kapsamdadır.
• Yönetim, denetim kurulu, kurul başkan ve üyeleri dahil tüm personeli kapsar.
• Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı Yardımcıları, bakanlar, Türk Silahlı Kuvvetleri ve yargı mensupları ile üniversiteler bu kanun hükümlerine tabi değildir.

Kurulun Kurulması

• Bu kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere Kamu Görevlileri Etik Kurulu kurulmuştur.
• Cumhurbaşkanı, kanun kapsamındaki konularda karar alma ve uygulama yetkisine sahiptir.

Kurul Üyelerinin Seçimi

• Bakanlık yapmış olanlardan bir üye seçilir.
• İl belediye başkanlığı yapmış olanlardan bir üye seçilir.
• Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay üyeliğinden emekli olanlar arasından üç üye seçilir.
• Müsteşarlık, büyükelçilik, valilik, bağımsız ve düzenleyici kurul başkanlığı yapmış veya emekli olmuş olanlar arasından üç üye seçilir.
• Üniversitelerde rektörlük veya dekanlık yapmış öğretim üyeleri veya emeklileri arasından iki üye seçilir.
• Kamu kurumu statüsündeki meslek kuruluşlarında en üst düzey yöneticilik yapmış olanlar arasından bir üye seçilir.
• Kurulun toplam 11 üyesi bulunur ve üyelerden biri başkan olarak seçilir ve atanır.
• Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır ve üyeler yeniden seçilebilir.

İstihdam ve Çalışma Esasları

• Kurul başkan ve üyeliğine atanacaklar hakkında 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ilgili hükümleri uygulanmaz.
• Bu kişiler, Kurulda emekli maaşları kesilmeksizin görev yapabilirler.
• Kurul üyeleri görev süreleri dolmadan görevden alınamazlar; ancak ciddi hastalık, engellilik veya atama şartlarını kaybetme durumunda görevden alınabilirler.
• Görevi kötüye kullanma veya yüz kızartıcı suçtan mahkumiyet durumunda Cumhurbaşkanı onayı ile görevden alınabilirler.
• Görevden alma veya süre dolumu nedeniyle boşalan üyeliklere bir ay içinde Cumhurbaşkanı tarafından atama yapılır.

Kurulun İşleyişi

• Kurul, başkanın daveti üzerine en az altı üye ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
• Kurul kararları ilgililere duyurulur, ayda dört defa toplanır.
• Kurul başkan ve üyelerinin toplantılara katılması esastır.
• Arka arkaya üç veya bir yıl içinde toplam on toplantıya katılmayan üyeler istifa etmiş sayılır.

Sekretarya ve Ödenekler

• Kurulun sekretarya hizmetleri Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından sağlanır.
• Kurul başkan ve üyelerine fiilen görev yaptıkları her gün için belirli bir gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda huzur hakkı ödenir.
• Bu ödemeden damga vergisi dışında herhangi bir kesinti yapılmaz.
• Kurulun giderleri için her yıl Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı bütçesine ödenek konulur.

Kurulun Görevleri

• Kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış ilkelerini belirlemek üzere yönetmelikler hazırlama yetkisi vardır.
• Etik ilke ihlali iddiaları üzerine, resen veya başvuru yoluyla gerekli inceleme ve araştırmaları yapar ve sonuçları ilgili makamlara bildirir.
• Kamuda etik kültürünü yerleştirmek için çalışmalar yapar veya yaptırır ve bu konudaki çalışmalara destek olur.

Başvuru Süreci

• Kamu kurum ve kuruluşlarında etik davranış ilkelerine aykırı uygulamalar olduğu iddiasıyla, en az genel müdür veya eşiti seviyedeki kamu görevlileri hakkında Kurula başvuru yapılabilir.
• Hangi unvanların genel müdür eşiti sayılacağı, kurum ve kuruluşların yapısı ve hizmetlerin niteliği dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenir.
• Diğer kamu görevlileriyle ilgili başvurular, ilgili kurumların disiplin kurullarında değerlendirilir.
• Değerlendirme sonucunda alınan kararlar, ilgililere ve başvuru sahibine bildirilir.
• Başvurular, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunda belirtilen esaslara göre yapılır.
• Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve Türkiye'de ikamet eden yabancı gerçek kişiler başvuru yapabilir.
• Karalama amacı güden, haksız veya yetersiz bilgi içeren başvurular değerlendirmeye alınmaz.

Yargı Süreci

• Yargı organlarında devam eden veya yargı kararıyla sonuçlanmış uyuşmazlıklar hakkında Kurula veya disiplin kurullarına başvuru yapılamaz.
• İnceleme sırasında yargı yoluna başvurulduğu tespit edilen başvuruların işlemi durdurulur.

İnceleme ve Araştırma Süreci

• Kurul, başvuruları etik davranış ilkelerinin ihlal edilip edilmediği çerçevesinde inceler ve araştırır.
• Şikayet veya ihbar yoluyla ulaşan başvurular, en geç üç ay içinde sonuçlandırılır.
• İnceleme ve araştırma sonuçları ilgililere, Cumhurbaşkanlığına, Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığına yazılı olarak bildirilir.
• Bu kanun kapsamındaki inceleme ve araştırmalar, ceza veya disiplin kovuşturmalarına engel teşkil etmez.

Bilgi ve Belge İstenmesi

• Bakanlıklar ve diğer kamu kurumları, Kurulun başvuru konusu ile ilgili istediği bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
• Kurul, kanun kapsamındaki ve özel kuruluşlardan ilgili temsilcileri çağırıp bilgi alma yetkisine sahiptir.

Yönetmelik

• Kanunun uygulanmasına ilişkin hususlar, Kurul tarafından hazırlanacak yönetmeliklerle belirlenir.
• Kurul tarafından hazırlanan yönetmelikler, Cumhurbaşkanı onayı ile yürürlüğe girer.

İlgili Mevzuat

• 19.4.1990 tarihli ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile ilgilidir.
• 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgilidir.

Yürürlük ve Yürütme

• Kanun, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
• Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.

5176 Sayılı Kanun, kamu görevlilerinin etik davranış ilkelerini belirler. Kurul'un kuruluş, görev ve esasları tanımlanır. Kanun kapsamı ve Kurul'un yetkileri belirtilir.